30/06/2025
د Dr Mohammad Emal Momand داکتر محمد ایمل مومند لیکنه د اوړی موسم کی د شدیدی ګرمی د ضررونو د ځان ساتلو په هکله.
#څنګه کولی شو د اوړی موسم کی د هوا د شدیدی تودوخی د ضررونو نه په امن کی اوسو ؟
شدیده ګرمی د جل وهلو، لمر وهلو، د بدن د مایعاتو کمیدلو او … پشکل تظاهر کوی.
که لاندی لارښووني عملی کړی نو د شدیدی ګرمی د ضررونو نه به په امان کی اوسي.
۱- هایدریت اوسي، یعنی د بدن اوبه مو باید پوره اوسی.
حد اقل د ۴-۳ لیتره اوبه او نور مغذی مایعات نوش جان کړی.
صبر مکوئ چی د تندي احساس وکړی، څومره کولای شی مایعات وڅکی، زیاتی یخی اوبه د معدی د ستونزو سبب کیدلای شی.
هغه اوبه او مالګي چی د خولو پواسطه ضایع کیږی باید بیرته د مناسبو مایعاتو پواسطه اعاده شی.
چی د تمرین او د تودوخی د زیاتیدا سره پورته مقدار هم زیاتیدای شی.
۲- لمر د وړانګو سره د مخامخ کیدو نه د امکان تر حده ځان وساتي.
۳- مناسب او سالم غذایی رژیم مراعات کړی.
تازه میوي او سبزیجات چی زیاتی اوبه لری وخورئ او د زیاتو یخو او غوړ لرونکی غذاګانو نه پرهیز وکړئ
۴- خپل پوستکی ته مو پام وکړی، که وچ وی باید د مرطوب کوونکو کریمونو نه ګټه واخلو، که د لمر شعاع سره معروض کیږو د شعاع ضد کریم پواسطه یی محافظت کړو.
او همدارنګه ورځ کی څو ځلی یی پریمنځو او د ګردونو او جروحاتو یی وساتو.
۵- د ویټامینونو، منرالونو او انتی اکسیدانت یو ښه مستحضر باید وکاروو چی د عصبی سیستم مو آرامه، د سترس نه لیری او د محیطی او کیمیاوی موادو د اغیز نه محفوظ اوسو.
۶- غذا لږه-لږه او ژر ژر نوش جان کړئ، دا کار د اوړی د سالم روغتیا لپاره اړین دی.
فسټ فوډ، سنګین خواړه چی سخت هضمیږی او تاسی تنبل کوی او د وینی د کولسترول د لوړوالی سبب کیږی، په عوض یی میوه، سلاد او ډیر مایعات واخلئ.
۷- هغه مایعات وڅکی چی د بدن اوبه مو پوره کوی لکه د ORS محلول، معتدلی اوبه، د لیمو اوبه، هندوانه او نوری اوبه لرونکی میوی او ترکاری باب وخورئ.
او د قهوی، چای، الکول او د خوږو مایعاتو د څکلو ډډه وکړئ.
۸- خپل بدن د زخمونو او جروحاتو وساتئ.
څرنګه چی د بدن زخمونه په دوبی کی د ګرمی، لمر او رطوبت تر تاثیر لاندی ژر نه جوړیږی نو بهتره ده د ځان خیال وساتي.
۹- مناسب لباس واغوستل شی چی روښانه رنګ ولری او لږ آزاد اوسی.
۱۰- د کور داخل کی داسی ځای غوره کړی چی مناسبه تهویه ولری.
۱۱- برقی پکی ممکن سهولت راوړونکی اوسی، خو که بریښنا نه وی یا د حرارت درجه د ۳۲ سانتیګرید نه لوړه شی نو ممکن بیا ډیر ګټور نه اوسي.
پداسی حالت کی د سړو اوبو سره غسل کول او نسباً تهویه لرونکی ځای چی هوا پکی چلیږی ګټور تمامیدای شی.
۱۲- د کور نه بهر فعالیتونه ډیر په دقت پلان کړئ.
کوښښ وکړی ورځنی کارونه سهار وختی او ماذیګر چی هوا لږه ښه کیږی اجرا کړئ، په سیوری کی استراحت وکړی چی وجود مو لږ دمه شی.
د کوچنیانو د لوبو ساعتونه د شدید لمر پصورت محدود کړئ، د ورځی ډیره ګرمه برخه معمولاً د ماسپښین ۳ بجی دی.
۱۳- په ګرمی کی ورزش او سپورت کم کړی، که سپورت او فعالیت د سر ګرځیدو، ضعفیت، زړه ټکان زیاتوالی او سالنډۍ او ستړیا سره مل وو، تمرین قطع او یو نسباً سوړ ځای تګ ته هڅه وکړئ.
۱۴- کوچنیان او کورنی څاروی په موټر کی مه پریږدئ، حتی که د موټر هینداری ښکته هم وی.
۱۵- د کورنی حیواناتو لپاره په څو لوښو کی کافی اوبه کیږدی او غټ څاروی لکه غواګاني، اسونه، پسونه او… د اوبو د ورکړی دفعات زیات کړئ.
۱۶- نوی زیږیدلی، کوچنیان، د ۶۵ کالو زیات عمر لرونکی، اضافه وزن لرونکی، هغوی چی نوری ناروغی لری او جسماً ناروغ ښکاری نسبت نورو ته زیات ضرر لیدونکی دی.
ستاسی د روغتیا او سلامتی په هیله
داکتر محمدایمل مومند د داخله، کوچنیانو او فامیلی طب متخصص
