13/12/2022
سرفه های دوامدار کودکان
سرفه های مزمن و ودوامدار در نزد کودکان به کثرت دیده میشود.
از نظر طبابت اګر سرفه کودک بیش از ۵ هفته دوام نماید،به سرفه مزمن ملقب میګردد و وسیلتا سبب و تداوی ان هم از سرفه های حاد که کمتر از ۴-۵ هفته دوام میکند،متفات میباشد.
اسباب:
- اسما(سایر اعراض و علایم در تشخصس کمک میکند)
- سرفه های غیر وصفی( معمولترین سبب ان التهاب ویروسي طرق تنفسی بوده که همچو سرفه در یک کودک ایکه بیماری خاص دیګرې ندارد،سیر سلیم داشته و خودبخود بهبود میابد.)
- سرفه مزمن ناشی از برانشیت های باکتریائي غیر معمول،بشمول توبرکلوز.
- سینوزیت مزمن( افرازاتیکه از خلف بیني به ګلو میریزد،احتمالا سبب سرفه های مزمن شده میتوان.قابل یاد اوری است که در مورد،توافق نظر مؤلفین وجود ندارد)
- سرفه های مزمن ناشی از امراض مزمن التهابي مولد قیح(بلغم چرکین) طرق تنفسی (مانند Cystic fibrosis,bronchiectasis)
- بندش اجسام اجنبی در طرق تنفسي( مواد چون نخود،بسته،بادام و حتی پارچه های پلاستیک،فلزات و سنګ میتواند وارد طرق تنفسي کودکان ګردیده و منتج به سرفه های مزمن ګردد)
- سرفه مزمن متعاقب بیماريي سیاه سرفه
- رابطه غیرطبعیی لوله های جهاز هضمی-تنفسي
- امراض مزمن بین الخلالي ریه ها
- انشاق مکرر مواد غذائي در نزد کودکانیکه امراض مزمن نیورولوژیک دارند.
- امراض غیر تنفسي(مثلا بیماری قلبي،روانی و سرفه های عادتي)
معاینات و تشخیص:
دوکتوران مجرب،با حوصله مندي تمام تاریخچه همچو کودکان را بصورت دقیق اخذ نموده و بعدا به معاینه او میپردازد.
در صورتیکه لازم باشد تدابیر ذیل در تشخیص بیماري کمک مینماید:
- رادیوګرافي صدر(CXR)
- سپایرومتری Spirometry( در کشورهای متمدن،نزد کودکان ۶ ساله و بالاتر از ان میتوان سپایرومتری انجام داد!).
- موجودیت اعراض و علایم امراض مزمن: بې اشتهائي شدید،توقف و یا تاخر نشونما، تغیرات مرضی در ناخنها(clubbing) و امثالهم.
در بسا موارد دوکتوران مجرب میتوانند همچو بیماران را تشخیص و تداوی نمایند.اما در برخی از موارد،با وجود تلاشهای مکرر، ویزت های متکرر دوکتوران مختلف و معاینات متنوع ،سرفه همچو کوکان ماه ها و حتی سالها دوام نموده میتواند.
در حالیکه نمیتوان تمامی امراض مترافق با سرفه را در یک و حتی چند بحث محدود مورد مطالعه قرار داد،اما میخواهم تا یک سبب نادر اما مهم سرفه های مزمن و دوامدار رابصورت خیلې مختصر معرفی نمایم. این بیماري Cystic Fibrosis نام دارد.
سیستیک فایبروزس:
این بیماری منشه جنتیک دارد.یعنی از والدین ایکه به ظاهر صحتمند هستند،به اطفال شان انتقال میکند.
این بیماري ارثي در نژادهای مختلف به کثرت متفاوت دیده میشود.در برخي از نژادها (سفید پوستان اروپائي) در هر۲۵ نفر،یک تن ان ناقل این بیماری است.
این بیماری ارثي از نوع autosomal recessive شمرده شده،ناقل ان صحتمند بوده اما اګر پدر و مادر هردو ناقل باشند،در هر ۴ فرزند،یکي ان مبتلا به این بیماری،دو تای ان ناقل و یکې ان سالم به دنیا خواهد امد.(چانس-نصیب و قسمت!)
در کشوریکه من بسر میبرم و در بسا از کشورهای اروپائي نژاد، در هر ۲۵۰۰ کودک،یکي ان با داشتن این بیماري متولد میګردد.
در حالیکه در کشور ما و سایر کشورهای فقیر،بنا بر دلایل واضح،تا کنون در همچو موارد مطالعات دقیق صورت نګرفته است اما مطالعاتیکه نزد مهاجرین هندي و پاکستاني در انګلستان صورت ګرفته است،درهر ده هزار نوزاد،یکي ان با داشتن این بیماری متولد میګردد.
اګر کثرت وقایع این بیماري در افغانستان نیز مشابه هند باشد،میتوان تصور نمود که در هر ده روز یم کودک با داشتن این بیماري مزمن و ناګوار،متولد خواهد شد.
با وصف انکه خوشبختانه این بیماری در کشور ما کمتر رخ میدهد،اما مردم و خاصتا اهل طب باید در مورد معلومات داشته باشند.زیرا از یکسو همچو خانواده ها را باید شناخت و با انها یاری و مدد نمود.از سو دیګر،با تشخیص این بیماری،از مصارف بیجا و کمرشکن میتوان تا حدی جلو ګیري نمود.
در حالیکه عده از دوکتوران کشور با تلاشهای شخصي و ګروهي شان توانسته اند تا عدهءاز کودکانیراکه با سؤ اشکال ولادي قلب "سوراخ قلب " متولد شده اند،جهت تداوی بخارج از کشور بفرستد،و این عمل شان قابل قدر است،اما وزارت صحت عامه و شفاخانه های کشور با مصارف نسبتا کمتر(مصارف کمتر از تشخیص و تداوی بیمار سوراخ قلب)،مثلا تهیه لابراتوارهای مجهز و بعضا ارسال نمونه خون و سایر انساج و مایعات بدن به خارج از کشور،در تشخیص عده قابل امراض مزمن و صعب العلاج کمک نمایند.
تشخیص:
با وصف انکه تشخیص این بیماري(cystic fibrosis) به معاینات لابراتوری ضرورت دارد،اما با وجودیت اعراض و علایم ذيل میتوان این بیماری را در لست تشخیص تفریقي شامل نمود:
- سرفه های مزمن،متکرر و دامدار مترافق با بلغم نسبتا زیاد(باید بدانیم که اطفال،خاصتا اطفال کوچکتر،نمیتوانند تا مانند بزرګسالان از موجودیت بلغم شکایت نموده و یا انرا در جای مناسب تف کنند.اغلبا کودکان بلغم را که از طرق تنفسي به دهن شان امده است بلع(قرت) نموده و بدینوسیله مانند مواد غذائي هضم میګرددکه این پروسه برای کودک کدام مشکلې را ببار نمی اورد).
- باختن وزن،توقف یا تاخر نشونما.یعنې وزن و قد کودک در مقایسه با اطفال همسنوسال شان متاخر میګردد. این تاخر توسط جدولهای مخصوصیکه همه کارکنان طبي با آن اشنائي دارند،ارزیابي شده میتواند.
- سؤ اشکال صدر و ناخنها (clubbing).
اکثریت این بیماران دچار بیکفایتي وظایف اګزوکرین پانکراص نیز میګردند.
- ۸۰ تا ۹۰ در صد کودکانیکه میکونیم الیس(meconium ileus) میداشته باشند،مصاب بیماري سیستیک فیبروس هستند.
****بزرګسالانیکه هنوز زنده اند( وسط طول عمر همچو بیماران در کشورهای غربی ۴۷ سال تخمین ګردیده است) علاوتا بیش از ۹۵٪ این بیماران،بی اولاد باقي میمانند(infertile ).
***** تشخیص قطعي:
معاینات لابراتواري،خاصتا در معاینه عرق مقدارchloride
۱۰۰ ( نارمل کمتر از ۶۰ مليمول في لیتر) میباشد.
در صورت ضرورت معاینات DNA در نزد بیمار و اقارب نزدیک او انجام میشود.
***** تداوی
تحت نظر متخصص اطفال صورت میګیرد.
کاپی
