01/05/2025
لیکنه اوږده ده ولی له مفهم ډکه هتمن یی مطالعه کړی.
یوه هیله، یو رسالت: د افغان نجونو د زده کړو لپاره یو نوی پړاو
يو مهمه مشوره چی غواړم د ټولو هیوادوالو سره یی شریک کړم!
دا چی تاسی ته بهتره معلومه ده چی وس لپاره په داخل د هیواد کی د نجونو پرمخ د زده کړو دروازی په مطلق ډول بندی دی په همدی موخه ما هم تصمیم ونیو چی دافغانستان په داخل کی د نجونو لپاره یو ډېر ارزښتناک تصمیم چی هغه د انلاین پوهنتون او موسسی رامینځته کول دی، زه او زما هم فکره ملګری مونږه ټول دیته چمتو یو چې د خپلو هیوادوالو د اینده لپاره لاس په کار شو تر څو د اینده نسل لپاره دخدمت مصدر وګرزو. ددی لپاره مونږه یو ابتدایي پلان جوړ کړو چې لاندې مهم ټکي پکې شامل وي.
البته هیره دی نوی چی دا یو ډېر مهم او ارزښتناک هدف دی، او د افغان نجونو لپاره د انلاین زده کړو بهیر رامنځته کول یو شمېر عملي ګامونه، تخنیکي حل لارې، او ټولنیزې پاملرنې ته اړتیا لري. لاندې یو وړوکی بیلګه د خپل تفصیلي پلان درته وړاندې کوم.
۱. زده کړو لپاره د تخنیکي زیرساختونو برابرول لکه
• انټرنټ ته لاسرسی: کار کوونکي کولی شي د ټیټ سرعت لرونکی انترنیت سره هم انلاین پلیټفارمونه وکاروي، لکه زوم، ګوګل میټ، یا ساده LMS (لکه Moodle).
• د اندرواید ټیلفوني اپلیکیشن رامینځته کول: د موبایل لپاره خاص جوړ شوي اپلیکیشن چې انټرنټ لږ مصرف کړی.
• آفلاین مواد: زده کوونکو ته درسي ویډیوګانې، PDF کتابونه، او صوتي لکچرونه د آفلاین پروګرام له لاری برابر شي.
۲. د یو داسی پلیټفارمونو کارول
چی ډیر ساده باید وی، د موبایل له لارې قابل استفاده شی، او د امنیت له پلوه خوندي وي.
۳. درسي مواد او استادان
• د ښځینه ښوونکو، استادانو او رضاکارانو شبکه رامنځته کول.
• مواد باید د ځایي شرایطو او کلتور مطابق جوړ شي.
• د مضامینو تمرکز: ژبې (پښتو، دری، انګلیسي)، ریاضي، ساینس، طبی ، حقوقی ، دیني زده کړې، کمپیوټر ساینس، او ټول هغه مسلکي مهارتونه چی په اوسنی شرایطو کی ورته لای رسی پیدا کیږی.
۴. د محرمیت او امنیت تضمین
• د زده کوونکو شخصي معلومات پټ وساتل شي.
• د انلاین ټولګیو نومونه، د استادانو نومونه، او ارتباطات باید د خطر څخه خوندي وي.
• د محرمیت پالیسۍ عملي شي.
۵. د کورنیو رضایت ترلاسه کول
• د زده کړو پروګرام باید د کورنیو لپاره واضح شي چې دا شرعي، اخلاقي او د کلتور موادو سره موافق دی.
• د پلار یا سرپرستانو لپاره هم ځانګړې لارښوونې او برنامی جوړ شي.
۶. ملاتړي بنسټونه پیدا کول
• د خیریه سازمانونو، نړیوالو مؤسسو یا افغان ډیاسبورا څخه مالي او تخنیکي ملاتړ ترلاسه کول.
• د همفکره استادانو، انجینرانو او مترجمانو ډله جوړول.
۷. ارزونه او اصلاح
• د زده کوونکو لپاره ازموینې، کورنۍ دندې، او پرمختیایي راپورونه برابر شي.
• منظم فیدبک اخیستل او د پروګرام اصلاح.
زه دا هم غواړم چی یی درسره شریک کړم چی دغه ډول زده کړی د واقعیت او اړتیا ترمنځ اړیکه روښانه کوي. د افغانستان اوسني شرایطو ته په کتو، چیرې چې نجونې له رسمي زده کړو محرومې دي، انلاین زده کړې یو ژغورونکی، انعطافپذیر، او نسبتا خوندي بدیل ګڼل کېږي. دلته یې څو مهمې ګټې درته بیانوم:
۱. تعلیمي وقفه یا خلا ډکوي
• نجونې چې له مکتب یا پوهنتون پاتې شوې دي، کولی شي له انلاین زده کړو سره خپل تعلیمي مسیر ته دوام ورکړي، او هغه ذهني فشارونه او ناروغی چی دوی ورسره مخ دی یو اندازه کمی شی.
• دا زده کړې به د هغوی د راتلونکي لپاره ټولی هغه دروازې خلاصې وساتي لکه (کار، بورسونه، بهرني فرصتونه).
۲. د کور له چاپېریاله خوندي زده کړې
• په اوسني حالت کې نجونې اکثراً اجازه نه لري له کوره ووځي؛ انلاین زده کړې د کور دننه یو مشروع بدیل برابرولای شي.
• که کورنۍ قانع شي چې دا زده کړې دیني او اخلاقي چوکاټ لري او د افغانی کلتور خیلاف ندی، هغوی به هم مرسته وکړي.
۳. د رواني او فکري روغتیا لپاره مرسته
• محرومیت، بېبرخېتوب او انزوا کولی شي د نجونو روحي حالت خراب کړي. په همدی اساس دغه ډول زده کړې د امید، هدف، او هویت احساس بېرته راژوندي کوي.
• له ښوونکو او نورو زده کوونکو سره اړیکه یو نوعه ټولنیز ملاتړ هم برابروي.
۴. د راتلونکي لپاره چمتووالی
• حتی که اوسنی حالت دوام ومومي، دا زده کړې کولی شي نجونې داسې مهارتونو ته چمتو کړي چې آنلاین یا له وطنه کار وکړای شي (لکه ترجمه، کمپیوټر، انلاین ښوونه).
• که وضعیت بدل شي، دا نجونې به له نورو وړاندې وي.
۵. د کلتوري او اسلامي چوکاټ سره همغږي
• که کورسونه په اسلامي، اخلاقي او دودیز چوکاټ کې وړاندې شي، نو د مخالفت امکان کمېږي.
• دیني کورسونه هم ورسره یو ځای شي (مثلاً: تجوید، حدیث، اسلامي اخلاق)، ترڅو مشروعیت زیات شي.
نوټ:
په داسې حال کې چې زموږ د هیواد د زرګونو معصومو نجونو د تعلیم دروازې تړل شوې دي، موږ نه شو کولای چوپ پاتې شو. که موږ لاس تر زنې کښېنو، دا معنا لري چې د راتلونکي نسل د پوهې څراغونه یو یو مړه کېدونکي دي.
خو که دا دروازې تړل شوې دي، نو موږ به کړکۍ پرانیزو؛ که ښوونځي وربند دي، موږ به د علم رڼا تر هر کور، هر کوټې، او هر زړه پورې ورسوو.
موږ پرېکړه کړې ده!
موږ، یو شمېر هېوادپال افغانان، تصمیم نیولی دی چې د افغان نجونو لپاره د انلاین زده کړو یوه بنسټیزه موسسه جوړه کړو – داسې یوه علمي فضا چې خوندي وي، د کلتور او دین سره همغږې وي، او هرې نجلۍ ته دا فرصت ورکړي چې له خپلو خوبونو نه تېر نه شي.
زموږ هدف دا دی:
چې له محدودیتونو نه یو فرصت جوړ کړو، له محرومیت نه یو حرکت، او له تیارو نه یو څراغ.
زموږ بنسټ پر دې اصولو ولاړ دی:
• زده کړه د هر چا حق دی، نه امتیاز.
• پوهه د عزت، کار، او شخصیت سرچینه ده.
• نجونې هم د دې وطن بنسټ دي؛ که هغوی زدهکړې ونه کړي، وطن به نیمګړی پاتې وي.
موږ به داسې پلیټفارم جوړ کړو چې:
• په ټیټه انټرنټ هم کار وکړي،
• د موبایل له لارې اسانه وي،
• د استادانو، ښځینه ښوونکو، او رضاکارانو په مټ درسونه وړاندې کړي،
• د محرمیت، کلتور، او اسلامي ارزښتونو ساتنه وکړي،
• د کورنیو اعتماد لاسته راوړي،
• او نجونو ته دا احساس ورکړي چې دوی یوازې نه دي – دا ټولنه د دوی تر څنګ ولاړه ده.
موږ یواځې د زده کړې یوه پروژه نه، بلکې د امید یوه فضا رامنځته کوو.
هر څوک کولای شي برخه واخلي: که یو استاد یې، که یو انجنیر، که یو افغان مور یا پلار، که یو افغان د مهاجرت له لرې کوره. دا یو ملي او انساني رسالت دی – او که یو نسل وژغورل شي، یوه ټولنه راژوندۍ کېږي.
راځئ دا پیغام خپور کړو، راځئ یو شو، راځئ د راتلونکي لپاره د علم بنسټ کیږدو.
انلاین زده کړې د افغان نجونو لپاره د “نه شته” پر ځای “یو څه” دي، خو دا “یوه خبره” نه، بلکې یوه حیاتي اړتیا ده. که دا زده کړې منظمه او خوندي برابرې شي، نو هم د اوس او هم د راتلونکي لپاره ګټور ثابتېږي.
که موضوع مو د خوښی سبب ګرزیدلی وی هم ملاتړ وکړی او هم دا موضوع د خپلو هیوادوالو سره د سوشل میډیا د لاری شریک کړی ترڅو یو درست فیډ بیک لاسته راوړ چی تر کومه حده امکان پزیر او د کامیابیدو سبب کیدای شی.
په درناوی
ستاسی کشر او خدمتګار
پروفیسور داکتر مصطفی کمال سالارزی
د افغان نجونو د انلاین زده کړو ابتکار بنسټګر
A Hope, A Mission: A New Chapter for Afghan Girls’ Education
A sincere message I wish to share with all my fellow countrymen and women:
As you are well aware, the doors of education for girls within Afghanistan are currently completely closed. With this in mind, I made a significant decision — to establish an online university and educational institution for Afghan girls inside the country. My like-minded colleagues and I are fully committed to taking action for the future of our nation and becoming a source of service for the coming generation. For this purpose, we have developed an initial plan that includes the following key components:
Of course, it is important to note that this is a vital and significant goal. Creating an online educational pathway for Afghan girls requires a number of practical steps, technical solutions, and social considerations. Below is a brief example of our detailed plan:
1. Provision of Technical Infrastructure for Education
• Internet Access: Students should be able to use online platforms like Zoom, Google Meet, or simple LMS systems (like Moodle) even with low-speed internet.
• Development of a Mobile App: A specially designed app for Android that consumes minimal internet.
• Offline Materials: Educational videos, PDF books, and audio lectures provided through offline programs.
2. Use of Simple, Secure Platforms
These platforms must be mobile-friendly, easy to use, and secure in terms of privacy and safety.
3. Educational Materials and Instructors
• Build a network of female teachers, lecturers, and volunteers.
• Curriculum must align with local conditions and culture.
• Focus areas: Languages (Pashto, Dari, English), Mathematics, Science, Medicine, Law, Religious Studies, Computer Science, and any other professional skills that are realistically accessible under current conditions.
4. Privacy and Security Assurance
• Keep all student information confidential.
• Keep class names, instructor identities, and communication channels secure.
• Enforce privacy policies effectively.
5. Gaining Family Consent
• Make the program clear to families, emphasizing that it aligns with religious, ethical, and cultural values.
• Provide specific guidance and educational content for fathers and guardians.
6. Seeking Supporting Institutions
• Secure financial and technical support from charitable organizations, international institutions, or the Afghan diaspora.
• Build a team of like-minded professors, engineers, and translators.
7. Evaluation and Improvement
• Provide students with exams, homework, and progress reports.
• Collect regular feedback and adjust the program accordingly.
Let me also share that this type of education bridges the gap between reality and necessity. Considering the current conditions in Afghanistan, where girls are deprived of formal education, online learning is seen as a lifesaving, flexible, and relatively safe alternative. Here are some of its key benefits:
1. Filling the Educational Gap
• Girls who have been unable to attend school or university can continue their academic journey and reduce some of the mental pressure and emotional challenges they face.
• These studies will keep future opportunities open, such as employment, scholarships, and international programs.
2. Safe Learning from Home
• In the current context, most girls are not allowed to leave home; online learning can offer a legitimate alternative within the household.
• If families are convinced that this education is religiously and ethically sound and culturally appropriate, they will also cooperate.
3. Mental and Emotional Well-being
• Deprivation, exclusion, and isolation can severely affect girls’ mental health. These online programs can revive their sense of hope, purpose, and identity.
• Communication with teachers and fellow students creates a sense of community and social support.
4. Preparation for the Future
• Even if the current situation continues, these programs can equip girls with skills they can use online or from abroad (e.g., translation, computer skills, online teaching).
• If the situation improves, these girls will be ahead.
5. Alignment with Cultural and Islamic Values
• If the courses are designed in line with Islamic, moral, and traditional values, opposition is less likely.
• Religious courses can also be included (e.g., Tajweed, Hadith, Islamic ethics) to enhance legitimacy.
A Final Note:
At a time when the doors of education are closed to thousands of innocent girls in our country, we cannot remain silent. If we sit idly by, it means the lamps of knowledge for the next generation will be extinguished one by one.
But if doors are closed, we will open windows; if schools are locked, we will bring the light of knowledge to every home, every room, and every heart.
We have made our decision!
We, a group of patriotic Afghans, have decided to establish a fundamental institution for online education for Afghan girls — a safe academic space that aligns with our cultural and religious values, giving every girl a chance to pursue her dreams.
Our goal is:
To turn limitations into opportunities, deprivation into a movement, and darkness into light.
Our foundation stands on these principles:
• Education is a right, not a privilege.
• Knowledge is the source of dignity, employment, and identity.
• Girls are the backbone of our country; without their education, our nation will remain incomplete.
We will build a platform that:
• Works on low internet bandwidth,
• Is easy to use via mobile phones,
• Offers lessons through female teachers and volunteers,
• Protects privacy, culture, and Islamic values,
• Gains the trust of families,
• And gives girls the feeling that they are not alone — their society stands with them.
We are not just creating an education program, but a space of hope.
Everyone can participate: whether you are a teacher, an engineer, an Afghan mother or father, or a diaspora member abroad — this is a national and human mission. If we save one generation, we revive an entire society.
Let us spread this message. Let us unite. Let us lay the foundation of knowledge for the future.
Online education for Afghan girls is not a luxury — it is a necessity. If it is designed in a structured and secure way, it will serve both the present and the future.
If this message resonates with you, please support us and share it across social media so we can receive meaningful feedback and assess how feasible and successful this effort can be.
With respect,
Your obedient
Professor Dr. Mustafa Kamal Salarzai
Founder of the Afghan Girls Online Education Initiative.
Founder of the Afghan Girls Online Education Initiative
