https://www.facebook.com/109746064128647/

Dr.Nasrat Babakarkhil داکتر نصرت بابکرخیل, Kabul (2025)

31/07/2025

اضطراب:
اصطلاح اضطراب (Anxiety) به حالت روانی و فیزیولوژیکی اشاره دارد که با احساس نگرانی، ترس، دلهره یا تنش همراه است. این حالت ممکن است در پاسخ به یک تهدید واقعی یا خیالی ایجاد شود.

🔹 انواع اضطراب:

1. اضطراب طبیعی (سالم):
واکنش طبیعی بدن در برابر استرس یا خطر (مثل اضطراب قبل از امتحان یا سخنرانی).

2. اختلالات اضطرابی (Disorders):
زمانی‌که اضطراب بیش از حد، مداوم، و بدون دلیل واضح باشد و در زندگی روزمره اختلال ایجاد کند.

🔹 مهم‌ترین انواع اختلالات اضطرابی:

نوع اختلال توضیح

اختلال اضطراب فراگیر (GAD) نگرانی دائمی و بیش‌ازحد درباره مسائل روزمره
اختلال هراس (Panic disorder) حملات ناگهانی ترس شدید همراه با علائم جسمی مثل تپش قلب
فوبیا (Phobia) ترس شدید و غیرمنطقی از یک شیء یا موقعیت خاص
اختلال وسواس-اجباری (OCD) افکار وسواسی و رفتارهای تکراری
اختلال اضطراب اجتماعی (Social anxiety) ترس از قضاوت شدن در جمع یا موقعیت‌های اجتماعی
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) اضطراب پس از یک واقعه شدید یا آسیب‌زا

🔹 علائم اضطراب:

تپش قلب، لرزش، تعریق

تنگی نفس، احساس خفگی

بی‌قراری، بی‌خوابی

مشکلات تمرکز

احساس خطر یا ترس قریب‌الوقوع

🔹 تداوی اضطراب:

1. روان‌درمانی: مخصوصاً CBT (درمان شناختی رفتاری)

2. ادویه: مانند SSRIs، بنزودیازپین‌ها (با احتیاط)

3. مدیریت سبک زندگی: خواب کافی، تغذیه سالم، ورزش، مدیتیشن
4. پرهیز از مواد محرک: مانند کافئین و نیکوتین

14/07/2025

ایچ پایلوری H.pylori:
ایچ پایلوری (H. pylori) یا Helicobacter pylori یوه بکتریا ده چې د انسان معدې (معدې مخاط) ته ننوځي او هلته ژوند کوي. دا بکتریا د ډېرو هضمي ستونزو لکه د معدې السر (زخم)، ګیسټریت (التهاب معده) او حتی د معدې سرطان سبب کېدلی شي.

📌 مهم معلومات:

✅ د ایچ. پایلوری نښې (علایم):

درد یا سوځیدنه په معده کې، ځانګړي ‌‌‌‌‌‌ډول خالي نسې باندې

نفخ، ګیس او اروغه

تهوع (بد‌حالي) او استفراغ

د اشتها کمی

وزن کمیدل

توره یا وینه‌داره میتیاز (که زخم وي)

🦠 ایچ. پایلوری څنګه خپریږي؟

د خولې له لارې (د ککړ خوړو یا اوبو له امله)

له انسان څخه انسان ته (په خاص ډول د کورنۍ غړي)

کم پاکي یا غیر صحي شرایط

🔬 تشخیص:

1. تنفسي ازموینه (Urea Breath Test) – ډېره حسّاسه او عامه.

2. د مدفوع ټسټ (Stool Antigen Test) – د بکتریا انتیجن ښيي.

3. د وینې ازموینه (Serology) – پخوانی تماس ښيي، نه فعاله ناروغي.

4. اندوسکوپي + بایوپسي – که شک په السر یا سرطان وي.

💊 درملنه (Treatment):

"Triple Therapy" (دری ګونی درملنه) معمولاً عبارت دي له:

PPI (لکه omeprazole یا pantoprazole)

Clarithromycin

Amoxicillin یا Metronidazole (که حساسیت یا مقاومت وي)

🕒 معمولا د 10–14 ورځو لپاره ورکول کیږي.

⚠️ که درملنه ونشي:

د معدې یا د اثناعشر زخم

د معدې شدید التهاب

د معدې سرطان یا MALT lymphoma

✅ مخنیوی:

د پاکو خوړو او اوبو کارول

له ککړو کسانو څخه ځان ساتل

لاس مینځل مخکې له خوراک

ډاکټر نصرت الله "بابکرخیل"
د عمومی او قلبی ناروغیو ترینر متخصص

12/07/2025

ژور خفګان (Major Depressive Disorder – MDD):
یو له ډېرو عامو رواني اختلالاتو څخه دی چې د انسان د احساساتو، فکرونو، چلند او فزیکي فعالیت پر هر اړخ ژور منفي اغېز لري. دا حالت د دوامدار خپګان، د علاقې له منځه تلو، انرژۍ کمښت، بې خوبۍ، او حتا د ځان وژنې فکرونو سبب ګرځي.

🌧 ژور خفګان نښې (Symptoms of Major Depression)

د DSM-5 معیارونو له مخې، که یو څوک لاندې نښې لږ تر لږه دوې اوونۍ ولري، نو کېدای شي تشخیص ورته وشي:

مهمې نښې:

1. دوامدار خپګان (غم، تشوالی، ژړا)

2. د علاقې یا خوښۍ له منځه تګ په هغو کارونو کې چې مخکې به یې خوند ورکاوه.

نورې نښې:

3. د اشتها کمښت یا زیاتوالی (او د وزن تغیر)

4. د خوب اختلال (بې خوبه کېدل یا زیات خوب کول)

5. انرژۍ کمښت یا ستړیا

6. د ارزښت احساس له منځه تګ یا ګناه حس

7. د تمرکز مشکل یا پریکړو کې ستونزه

8. د مرګ یا ځان وژنې فکرونه

🎯 د ژور خپګان اسباب (Causes of Depression)

1. ژني عوامل (خپله کورنۍ سابقه)

2. بیولوژیک عوامل (دماغي کیمیاوي موادو لکه سیرټونین او ډوپامین کموالی)

3. ذهني فشارونه – لکه:

د نږدې کس له لاسه ورکول

بې کاري، فقر، طلاق

جنسي، فزیکي یا عاطفي زورونه

4. مزمن فزیکي ناروغۍ (لکه شکر، سرطان، تروما)

5. درمل (لکه β-blockers، corticosteroids)

🧪 تشخیص (Diagnosis):

د رواني متخصص له خوا د DSM-5 معیارونو پر اساس.

ځینې وخت د وینې ازموینې هم تر سره کېږي ترڅو نور فزیکي اختلالات (لکه د تایرایډ ستونزې یا انیمیا) رد شي.

🧠 درملنه (Treatment):

1. درملنیز تداوي (Pharmacotherapy)

SSRIs: Fluoxetine, Sertraline, Escitalopram

SNRIs: Venlafaxine, Duloxetine

TCAs: Amitriptyline

Atypical antidepressants: Mirtazapine, Bupropion

2. رواني درملنه (Psychotherapy)

Cognitive Behavioral Therapy (CBT)

Interpersonal Therapy (IPT)

Psychodynamic therapy

3. Lifestyle changes

منظم فزیکي تمرین

ښه تغذیه

د خوب نظم

4. شدید مواردو کې

ECT (Electroconvulsive Therapy)

TMS (Transcranial Magnetic Stimulation)

⚠️ د ځان وژنې خطر (Su***de Risk)

ژور خپګان لرونکي ناروغان د ځان وژنې لوړه خطر لري، په ځانګړې توګه که:

پخوا یې د ځان وژنې هڅه کړې وي

ناورین حالات ولري (طلاق، بې کاري)

شدید خپګان یا رواني ګډوډي ولري (لکه سایکوز)

نښې:

د مرګ پر اړه خبرې

د خودکشي پلان

د کتو، خدای پامان ویلو یا وصیت کولو نښې

🛑 ژر روغتیایي مرستې ته اړتیا لري.

🛡 د مخنیوي لارې

د رواني فشار مدیریت زده کول

د کورنۍ ملاتړ

فزیکي فعالیتونه

وخت پر وخت د مشورې اخیستل که چیرې خپګان تکراري وي.

09/07/2025

چربی خون:
چربی خون (Hyperlipidemia یا Dyslipidemia) به افزایش غیرطبیعی چربی‌ها (لیپیدها) در خون گفته می‌شود. این چربی‌ها شامل کلسترول و ترای‌گلیسرید هستند. بالا بودن چربی خون می‌تواند ریسک بیماری‌های قلبی و سکته را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.

✅ انواع چربی‌های خون:

1. کلسترول تام (Total Cholesterol)

2. کلسترول LDL (بد) – عامل اصلی گرفتگی رگ‌ها

3. کلسترول HDL (خوب) – محافظ رگ‌ها

4. ترای‌گلیسرید (TG) – نوعی چربی حاصل از مصرف زیاد قند و کالوری

⚠️ علل چربی خون بالا:

رژیم غذایی ناسالم (چربی اشباع، فست‌فود)

چاقی و کم‌تحرکی

دیابت نوع ۲

ژنتیک (چربی خون خانوادگی)

مصرف الکول

بیماری‌های تیروئید (کم‌کاری تیروئید)

بیماری‌های کبد و کلیه

برخی دواها (مانند استروئیدها، قرص‌های ضدبارداری)

🩺 علائم چربی خون بالا:

اغلب بی‌علامت است، ولی در موارد شدید ممکن است:

زانتوما (برجستگی‌های چربی در پوست)

زانتلاسما (چربی در اطراف پلک‌ها)

التهاب پانقراص (در ترای‌گلیسرید بالای ۱۰۰۰)

🔬 آزمایش‌های تشخیصی:

پروفایل چربی (Lipid Profile):

Total Cholesterol < 200 mg/dL

LDL < 100 (یا < 70 در بیماران قلبی)

HDL > 40 (مردان) / > 50 (زنان)

Triglycerides < 150 mg/dL

🧴 تداوی چربی خون بالا:

1. تغییر سبک زندگی:

رژیم غذایی کم‌چرب و کم‌قند

افزایش مصرف سبزیجات، میوه‌ها و فایبر

کاهش وزن

ترک سگرت و الکول

ورزش منظم (حداقل ۳۰ دقیقه در روز، ۵ روز هفته)

2. ادویه:

استاتین‌ها (مانند آتورواستاتین، روزوواستاتین)

فیبرات‌ها (مانند جمفیبروزیل) – مخصوص ترای‌گلیسرید بالا

نیاسین

اومیگا-۳

مهارکننده‌های جذب کلسترول (مثل ازتیمایب)

🛑 عوارض چربی خون بالا (تداوی نشده):

آترواسکلروز (تصلب شرایین)

حمله قلبی (MI)

سکته مغزی (Stroke)

بیماری شریان محیطی

التهاب پانقراص (در ترای‌گلیسرید بالا)

07/07/2025

مرض شکر یا Diabetes mellitus:
مرض شکر یا دیابت mellitus، یک اختلال مزمن در متابولیزم قند خون است که در آن بدن توانایی تولید یا استفاده مؤثر از انسولین را از دست می‌دهد. این بیماری باعث افزایش قند خون (هایپرگلیسمی) می‌شود که اگر کنترول نشود، می‌تواند منجر به عوارض جدی در قلب، کلیه، چشم و اعصاب شود.

🔍 انواع مرض شکر:

1. دیابت نوع 1 (Insulin-dependent):

بیشتر در کودکان و جوانان دیده می‌شود.

سیستم ایمنی بدن حجرات تولیدکننده انسولین را در پانقراص از بین می‌برد.

نیاز به تزریق انسولین مادام‌العمر دارد.

2. دیابت نوع 2 (Non-insulin-dependent):

بیشتر در افراد بالای 40 سال، چاق یا با سابقه فامیلی دیده می‌شود.

بدن یا انسولین کافی تولید نمی‌کند یا به آن پاسخ مناسب نمی‌دهد.

ممکن است با رژیم، ورزش، ادویه و گاهی انسولین مدیریت شود.

3. دیابت بارداری:

در دوران حاملگی دیده می‌شود.

معمولاً پس از زایمان بهبود می‌یابد، اما خطر دیابت نوع 2 در آینده افزایش می‌یابد.

📌 علائم مرض شکر:

تکرر ادرار

تشنگی زیاد

خستگی مزمن

کاهش وزن بدون دلیل

تشوش رویت

دیر خوب شدن زخم‌ها

بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن دست‌ها و پاها

🧪 تشخیص:

قند خون ناشتا (FBS): بیشتر از 126 mg/dL

تست تحمل گلوکز (OGTT): بیشتر از 200 mg/dL بعد از 2 ساعت

HbA1c (قند سه‌ماهه): بیشتر از 6.5٪

💊 تداوی و مدیریت:

1. دیابت نوع 1:

انسولین (short-acting, long-acting)

نظارت دقیق بر قند خون

2. دیابت نوع 2:

تغییر سبک زندگی (رژیم غذایی سالم، ورزش)

دواهای خوراکی مانند:

متفورمین

سولفونیل‌یوره‌ها

SGLT2 inhibitors

DPP-4 inhibitors

انسولین در موارد پیشرفته

⚠️ عوارض مرض شکر:

بیماری‌های قلبی و سکته مغزی

نارسایی کلیه (نفروپاتی)

نابینایی (رتینوپاتی دیابتی)

آسیب عصبی (نوروپاتی)

زخم پا و قطع عضو

✅ توصیه‌های مهم:

کنترول منظم قند خون، فشار خون و چربی خون

ورزش منظم (30 دقیقه در روز)

رژیم غذایی کم‌قند و کم‌چربی

ترک سګرت و الکول

بررسی منظم چشم، کلیه و اعصاب

29/06/2025

د زړه ټکان:
د زړه ټکان (په طبي اصطلاح کې: Palpitations) هغه حالت ته ویل کېږي چې انسان احساس کوي زړه یې:

ډېر تند ټکوي

یا ورو ټکوي

یا یې غیر منظم ټکانونه احساسېږي

یا داسې ښکاري لکه زړه له سینه نه راوځي

🩺 د زړه ټکان عام لاملونه:

✅ 1. د زړه مربوط لاملونه:

آریتمیاوې (د زړه د ضربان ګډوډۍ لکه: Atrial fibrillation, SVT, PVCs)

د زړه د والونو ناروغۍ

د زړه عضلاتو کمزوري کېدل (Cardiomyopathy)

د زړه حمله یا زړه بند

✅ 2. غیر قلبي لاملونه:

ذهنې فشار، اندېښنه یا تشویش

د وینې کمښت (انیمیا)

د تایرایډ غدې فعاله کېدل (Hyperthyroidism)

کافئین، نسوار، سګرټ یا نشه‌يي مواد

تب یا د بدن اوبو کمښت

د الکترولایتونو کمښت (پوتاشیم، مګنیزیم)

✅ 3. درمل او مواد:

سالبوتامول (د نفس تنګۍ درمل)

انرژي څښاک، قهوه، چای

ځینې درمل چې فشار لوړوي یا زړه تندوي

❗ کله عاجل ډاکتر ته لاړ شئ؟

که د زړه ټکان سره دا نښې هم وي:

سینه درد

تنګي نفس

بیهوشي یا سر ګرځېدل

شدیدې اندېښنې یا ناتواني

نو ژر تر ژره عاجله طبي پاملرنه اړینه ده.

🧪 تشخیص لپاره ازموینې:

ECG (د زړه نوار)

هولټر مانېټورینګ (۲۴ ساعته د زړه ثبت)

د تایرایډ، وینه، الکترولایتونو ازموینه

ایکو (د زړه سونوګرافي)

💊 درملنه:

که علت ارام وي (اندېښنه)، ارامښت، ذهني تمرینونه او درمل

که آریتمیا وي، ځانګړي درمل یا ablation

د کافئین او نسوار پرېښودل

د اصلي ناروغۍ درملنه (انیمیا، تایرایډ، فشار)

26/06/2025

ټوخی یا Cough:
ټوخی څه شی دی؟

ټوخی یو دفاعي میکانیزم دی چې د بدن د تنفسي سیستم (سږو، حلق، قصبه الریه) څخه بهرني شیان لکه مخاط، دوړې، جراثیم، یا التهاب لرې کوي. دا د تنفسي لارې د صفا ساتلو لپاره حیاتي عمل دی، خو کله ناکله اوږدمهاله او خطرناک کېدای شي.

🟩 د ټوخې ډولونه

ډول توضیح

🟠 وچ ټوخی (Dry Cough) هیڅ ډول بلغمو نه لري. اکثراً د ویروسي ناروغیو، الرجۍ یا د ځینو درملو له کبله وي.
🟢 مرطوب/بلغمي ټوخی (Wet/Productive Cough) مخاط یا بلغمو لري. معمولا د بکتریايي عفونت یا COPD، سینه بغل سره وي.
🔴 شدید ټوخی (Acute Cough) تر ۳ اونیو کم دوام کوي. اکثر ویروسي وي.
🔵 مزمن ټوخی (Chronic Cough) تر ۸ اونیو زیات دوام کوي. باید جدي وڅېړل شي.

🟩 د ټوخې عام علتونه

🌬️ ساده زکام یا ویروسي ناروغۍ شایع‌ترین علت، معمولا خود به خود ښه کیږي.
🔥 برونکایټس (Bronchitis) د قصبه الریه التهاب، بلغمو سره ټوخی، تبه.
🫁 سینه بغل (Pneumonia) شدید ټوخی، تبه، ساه تنګی، معمولا اړتیا به انتي بیوتیک وي.
🧫 تپ نری (Tuberculosis) اوږدمهاله ټوخی، شپه کې خوله، وزن کمښت. باید ژر معاینه شي.
💨 اسما (Asthma) وچ ټوخی، ساه بندي، په شپه کې زیاتېږي.
🌼 الرجی (Allergy) وچ ټوخی، پوزه بهیږي، سترګو خارښت.
🍔 گیډه شاتګ (GERD) د معدې اسید حلق ته راځي، په شپه کې ټوخی.
💊 درمل (ACE inhibitors) د لوړ فشار ځینې درمل د وچ ټوخې سبب ګرځي.
🚬 سیګرټ څکول یا ککړه هوا مزمن ټوخی، COPD، د سږو زیان.
🧠 Postnasal drip د پوزې شاتنۍ برخه کې مخاط، چې حلق ته رېږدېږي، ټوخی پیدا کوي.

🟩 نښې نښانې چې جدي باید ونیول شي:

ټوخی تر ۳ اونیو زیات دوام وکړي

تبه، وزن کمښت، شپه کې خوله کول

وینه یا سور بلغمو سره ټوخی

ساه بندي یا د سینې شدید درد

د غږ بدلېدل چې دوام وکړي

په ماشوم یا زاړه کس کې شدید ټوخی

🟩 تشخیص (Diagnosis)

فزیکي معاینه

د سينې X-ray

CBC، CRP، ESR (د التهاب نښې)

Sputum Culture (که بلغمو وي)

Tuberculin Test یا GeneXpert (که شک په تپ نری وي)

Spirometry (که شک په اسما یا COPD وي)

Endoscopy یا pH monitoring (د GERD لپاره)

🟩 درملنه (Treatment)

🔹 عمومي سپارښتنې:

زیات مایعات وڅښئ (مخاط نرموي)

استراحت وکړئ

د هوا رطوبت زیات کړئ

د سیګرټ یا دوړو څخه ځان وساتی

🟩 د ماشومانو لپاره ټوخی:

شربتونه باید د عمر مطابق ورکړل شي

د شاتو استعمال یوازې د ۱ کال څخه پورته ماشوم لپاره

د ډیر ټوخي، تبي یا ساه بندۍ په صورت کې ژر ډاکټر ته مراجعه وکړئ.

🟩 د ټوخې کورنۍ درمل:

درمل استفاده

🍯 شات د گلو نرمښت، د ټوخې کمول (یوازې د ۱ کال پورته عمر لپاره)
🫖 تودې چای (زنجبیل، لیمو، شات) طبیعي ضد التهاب، د ساه لار نرموي
🧂 مالګینې اوبه غرغره د ستوني التهاب کموي
💨 بخار د تنفسي لارې رطوبت زیاتوي، مخاط نرموي.

19/06/2025

الحمدلله
د الله پاک په فضل او کرم سره مې وکولای سو څې د انګلستان هیواد د رایل کالج معتبره آزموینه ( MRCP PART 1) په بریالیتوب سره ترسره کړم.
به فضل خداوند متعال توانستم که معتبرترین امتحان طبی کشور انګلستان را مؤفقانه سپری نمایم..

19/12/2024

نفس تنګی (Dyspnea):
د یوه داسې حالت په توګه تعریف کېږي چې په کې د یو کس لپاره د ساه اخیستل ستونزمن یا ناراحت وي. دا د بدن د مختلفو برخو له ستونزو سره تړاو لرلی شي، لکه د سږو، زړه، یا نورو سیسټمونو اختلال. دلته ځینې ممکنه عوامل یاد شوي دي:

۱. سږنی عوامل

آسم (Asthma): د هوا لارو بندښت یا تنګي.

مزمنه انسدادي سږو ناروغي (COPD): لکه امفایزما یا کرونیک برونکایټس.

نومونیا: د سږو عفونت.

پلورال ایفیوژن: د سینې او سږو ترمنځ مایعات راټولېدل.

پلمنري امبولیزم: د سږو د رګونو بندښت.

۲. زړه عوامل

زړه ناکافي‌توب: د زړه د فعالیت کمښت چې د وینې رسونه اغېزمنوي.

مایوکاردیل انفارکشن: زړه حمله.

والفونو ستونزې: لکه میترال یا اؤرټیک والو تنګي.

۳. سیسټمیک او نور عوامل

انیمیا: د وینې کمښت چې د اکسیجن انتقال کموي.

اضطراب: رواني فشار یا پنیک اټک.

چاغوالی: د وزن زیاتوالی چې پر سږو او زړه فشار راولي.

انفکسیونونه: لکه کوویډ-۱۹.

د ارزیابۍ او تشخیص لارې

معاینه: د ناروغ تاریخ او فزیکي معاینه.

ایکوکارډیوګرافي: د زړه د فعالیت څېړنه.

سږو ټیسټونه: لکه سپایروميټري.

وینه معاینات: د اکسیجن، کاربن ډای اکسایډ، او وینې نورو موادو ارزونه.

د درملنې لارې

د اصلي علت درملنه (لکه د آسم لپاره برونکوډیلیټر یا د زړه ناکافي‌توب لپاره درمل).

اکسیجن ټراپي که چیرې اکسیجن کچه ټیټه وي.

رواني ملاتړ که ستونزه رواني فشار پورې تړاو ولري.

که ناروغ د نفس تنګۍ له امله د ژوند له کیفیت څخه شکایت کوي، نو ژر تر ژره باید یوه تخصصي معاینه ترسره شي. د داخلي طب یا سږو متخصص ته مراجعه اړینه ده.

03/12/2024

ګاستریت (Gastritis) د معدې د جدار التهاب ته ویل کېږي، چې معمولاً د معدې د داخلي پوښ د تخریب یا التهاب له امله رامنځته کېږي. دا حالت ممکن لنډمهاله (حاد) یا اوږدمهاله (مزمن) وي، او د بېلابېلو عواملو له کبله منځ ته راځي.

د ګاستریت نښې:

معدې درد یا سوخت: معمولا په معده کې د خوړلو وروسته یا په خالي معده کې احساس کېږي.

نا ارامي یا کانګې: په ځینو مواردو کې کانګې کې ممکن وینه یا قهوه‌یي مواد شامل وي.

نفخ یا د معدې ډکوالی: د ډوډۍ وروسته د دروندوالي یا نفخ احساس.

خوږېدل یا د اشتها کموالی.

د خېټې سوخت یا معدې تیزاب زیاتوالی.

لاملونه

1. Helicobacter pylori: د دې باکتریا له امله د معدې داخلي جدار زخمېږي.

2. NSAIDs درمل: لکه ایبوپروفین او اسپرین چې د اوږدې مودې لپاره کارول کېږي.

3. الکول: د معدې جدار تخریبوي.

4. رواني فشار: د جدي ناروغیو، جراحي یا ټراما په صورت کې منځ ته راځي.

5. خپل ځان پر وړاندې د بدن برید: د Autoimmune Gastritis په حالت کې.

تشخیص

اندوسکوپي: د معدې جدار معاینه د کیمرې په واسطه.

د H. pylori لپاره ټیسټ: د نفس ټیسټ، وینې ټیسټ، یا د مدفوع ټیسټ.

د وینې ازموینې: د کمخونۍ یا د ویټامین B12 کموالي لپاره.

درملنه:

د ژوند طرز بدلون: د الکول او تیزابي خوړو مخنیوی.

د اسید کمولو درمل: لکه پروټون پمپ انهبیټر (PPI) یا H2 بلاکر.

انټي بیوټیکونه: که H. pylori موجود وي.

د NSAIDs کمول یا بندول.

مخنیوی:

د سالمې او متوازنې خوراکي رژیم خوړل.

د مسالې لرونکو او تېزاب لرونکو خوړو څخه ډډه کول.

د الکول څښاک او سګرټ څکولو بندول.

21/11/2024

افسردګي (Depression):
افسردګي یوه رواني ناروغي ده چې د احساساتو، فکرونو، او چلند په اغېز کولو سره د فرد ورځنی ژوند اغېزمنوي. دا ناروغي کولی شي د خفګان، بې ارزښتۍ احساس، د خوښې فعالیتونو څخه د علاقې له لاسه ورکولو، او د انرژۍ کمېدو سبب شي.

د افسردګۍ نښې نښانې:

دوامداره خفګان یا تشویش
بې خوبي یا ډېر خوب کول
د اشتها بدلون (ډېر یا لږ خواړه خوړل)
د ځان د بې ارزښتۍ یا ګناه احساس
د تمرکز کولو او پرېکړې کولو ستونزې
فزیکي نښې، لکه د سردرد، د معدې ستونزې، یا د بدن نور دردونه
د ځان وژنې فکرونه یا هڅې

د افسردګۍ ډولونه

1. د دوامداره خفګان اختلال (Dysthymia): چې لږ تر لږه دوه کاله دوام کوي.

2. ډېره ژوره افسردګي: د لنډې مودې لپاره شدیده نښې لري خو د ژوند پر کیفیت ژور اغېز کوي.

3. د موسمي عاطفي اختلال (SAD): د کال په مشخصو موسمونو کې راپیدا کېږي، په ځانګړي ډول د ژمي په میاشت کې.

4. پس له زېږون افسردګي: په ښځو کې د ماشوم د زېږېدو وروسته پېښېږي.

د درملنې لارې:

1. رواني مشورې (Psychotherapy): لکه د ادراکي چلند درملنه (CBT).

2. د درملو کارونه: د مضاد افسردګۍ درمل لکه SSRIs.

3. د ژوند طرز بدلون: د منظم ورزش، روغتیایي رژیم، او د خوب د وخت تنظیم.

4. د ټولنیزې مرستې ګټه اخیستنه: له دوستانو او کورنۍ سره خبرې او ملاتړ اخیستل.

که چیرې د افسردګۍ نښې نښانې دوام وکړي یا ورځنی ژوند ډېر اغېزمن کړي، نو د یو متخصص ډاکټر یا رواني مشاور سره مشوره کول اړین دي.

21/11/2024

شکر (Diabetes):
شکر (Diabetes) د یو ډول مزمنې ناروغۍ په توګه یادیږي چې د بدن د وینې د قند د کچې د لوړیدو سره تړاو لري. دا ناروغي په لاندې ډولونو ویشل کیږي:

د شکر ډولونه:

1. لومړی ډول شکر (Type 1 Diabetes):

عموماً په ځوانانو کې پېښیږي.
د بدن معافیتي سیستم د انسولین تولیدونکي حجرې له منځه وړي.
ناروغانو ته انسولین په ورځني ډول ورکول کیږي.

2. دویم ډول شکر (Type 2 Diabetes):

عموماً په لویانو کې پېښیږي.
د بدن حجرې د انسولین په وړاندې مقاومت ښکاره کوي یا انسولین په کافي اندازه نه تولیدیږي.
عموماً د ژوند طرزالعملونو بدلون او درملو سره کنټرولیږي.

3. د حمل شکر (Gestational Diabetes):
د امیندوارۍ پر مهال پېښیږي.
عموماً د زیږون وروسته له منځه ځي خو د دویم ډول شکر د خطر زیاتوالی رامنځته کوي.

نښې نښانې:

زیات تنده، زیات پیشاب.
د وزن ناڅاپي کمښت.
ستړیا او د سترګو خړوالی.
د زخمونو ورو رغیدل.

عوامل:
جینیټیک یا ارثي: د کورنۍ سابقه.
ناصحتمند ژوند: د ډیر وزن لرل او فزیکي فعالیت کم.
سترس او فشار: کولی شي حالت خراب کړي.

درملنه او مدیریت:

1. درمل: انسولین یا د وینې شکر کمونکي درمل.

2. غذایي پلان: د شکر کنټرول لپاره مناسب خواړه.

3. فزیکي فعالیت: د منظم ورزش له لارې وزن کمول او شکر کنټرولول.

4. منظمې معاینې: د وینې شکر کنټرول او اړوند معاینې.

Dr.Nasrat Babakarkhil داکتر نصرت بابکرخیل

31/07/2025

14/07/2025

12/07/2025

09/07/2025

07/07/2025

29/06/2025

26/06/2025

19/06/2025

19/12/2024

03/12/2024

21/11/2024

21/11/2024

Address

Telephone

Website

Alerts

Contact The Practice

Shortcuts

Share

Category