داکتر صاحب زاده صالحی Dr Sahebzada Salehy

03/06/2025

🐝 د طبیعت درملنه: د مچۍ زهر د سینې سرطان لپاره ممکنه دوا؟

ساینسپوهان د سینې سرطان د درملنې لپاره نوې لارې لټوي، او اوس یې پام د مچیو زهر ته اړولی دی، چې ښایي یو پیاوړی ضدسرطاني درمل وي.

پېژندنی ازمایښتونه (لکه د لابراتوار او حیواناتو ازمایښتونه) ښيي چې د مچۍ زهر کولی شي د سرطاني حجرو وده ورو کړي او حتی د عامو درملو ناوړه اغېزې هم راکمې کړي.

په ځانګړې توګه، Melittin چې د مچۍ په زهر کې تر ټولو زیات موندل کېږي، دا توان لري چې د سرطاني حجرو غشا (پوښ) تخریب کړي او د هغوی وده بنده کړي.

د مچۍ زهر د بېلابېلو فعاله مرکباتو څخه جوړ شوی دی لکه Melittin, Apamin او Adolapin، چې دا ټول یو ځای کولای شي سرطاني حجرې ووژني، د سرطان خپرېدل ودروي او د کیموتراپي اغېز هم پیاوړی کړي.

سره له دې چې دا یو هیله بښونکی پرمختګ دی، خو لا هم د ازمایښتي پړاوونو کې دی. تر اوسه ازموینو ښودلې چې که له کیموتراپۍ سره یو ځای وکارول شي، ښه نتیجه ورکوي، خو ځینې وختونه حساسیت (الرجی) یا بېلابېل غبرګونونه لیدل شوي دي چې لا څېړنې ته اړتیا لري.

🌿 د طبیعت له لورې یوه ممکنه معجزه — که دا طریقه خوندي او مؤثره ثابته شي، نو ښایي د سرطان ناروغانو لپاره یو نوی امید شي.

28/05/2025

در هند، اولین معاینه خون بدون سوزن و درد با کمک هوش مصنوعی معرفی شده است. این فناوری در شفاخانه نیلوفر حیدرآباد راه‌اندازی شده و توسط Quick Vitals توسعه یافته است. در ۶۰ ثانیه فشار خون، ضربان قلب، سطح اکسیجن و موارد دیگر را فقط با یک اسکن صورت اندازه‌گیری می‌کند.
کسانیکه ازسوزن میترسند
برایشان خبر خوش است

06/04/2025

کمخونی سیکل سل
یا کمخونی داسی‌شکل (Sickle Cell Anemia) یک اختلال جنیتیکی در ساختار هموگلوبین خون است که باعث تغییر شکل حجرات سرخ خون می‌شود. به‌جای اینکه این حجرات گرد و انعطاف‌پذیر باشند، به شکل داس یا هلال درمی‌آیند. این حجرات سخت‌تر و شکننده‌تر هست و به راحتی در رگ‌های خون گیر می‌کنند، که باعث کاهش جریان خون و اکسیجن‌رسانی به انساج بدن می‌شود.

علائم این مرض:

دردهای ناگهانی و شدید (به نام حملات درد یا crises)
کم‌خونی مزمن (خستگی، ضعف، رنگ‌پریدگی)
پندیدگی دست و پا
التهابات مکرر
تأخیر در رشد اطفال
مشکلات بینایی
عوامل کمخونی سیکل سل (داسی‌شکل) به طور کامل جنیتیکی است. در واقع، این مریضی به دلیل جهش در جن سازنده هموگلوبین (به‌ویژه هموگلوبین S) به وجود می‌آید.

عوامل و علت‌های اصلی:

1. وراثت (جنتیکی):

اگر هر دو والد دارای جن معیوب باشند (ناقل مریضی خود مریض)، احتمال ابتلای اولاد به کمخونی داسی‌شکل ۲۵٪ است.

اگر فقط یکی از والدین ناقل باشد، فرزند ممکن است ناقل باشد ولی مریض نمی‌شود (کمخونی داسی‌شکل نمی‌گیرد اما جن را دارد).
2. تغییر جنتیکی در هموگلوبین:

در این مریضی هموگلوبین طبیعی (HbA) به هموگلوبین معیوب (HbS) تبدیل می‌شود که هنگام کمبود اکسیجن، حجرات سرخ خون را به شکل داسی در می‌آورد.

3. شیوع بیشتر در نواحی خاص جغرافیایی:
در مناطقی که ملاریا رایج بوده (مثل افریقا، هند، خاورمیانه از جمله افغانستان)، این جن بیشتر دیده می‌شود، چون ناقلان جن داسی‌شکل در برابر ملااریا مقاومت نسبی دارند.

نکته:

این مریضی نسبتا زیاد نیست و فقط از طریق جنیتیک (از پدر و مادر به فرزند) منتقل می‌شود.
تشخیص:
تشخیص کمخونی داسی‌شکل (سیکل سل) معمولاً با معاینات خون انجام می‌شود. در ادامه، مهم‌ترین طریقه های تشخیص را برایتان توضیح می‌دهم:

۱. معاینه خون کامل (CBC):

این معاینه مقدار هموگلوبین و تعداد حجرات سرخ را بررسی می‌کند.
معمولاً نشان‌دهنده‌ی کم‌خونی است.
۲. معاینه الکتروفورز هموگلوبین (Hemoglobin Electrophoresis):

مهم‌ترین معاینه برای تشخیص مرض.

نوع هموگلوبین در خون را مشخص می‌کند.

در افراد مبتلا، هموگلوبین S (HbS) دیده می‌شود.
در حالی‌که در افراد سالم هموگلوبین A (HbA) غالب است.

۳. معاینه خون نوزادان (Newborn Screening):

در برخی کشورها، از شروع تولد روی نوزادان انجام می‌شود.

برای تشخیص زودهنگام مریضی و شروع تداوی.

۴. تست جنیتیکی (DNA Test):

در صورت ضرورت برای تأیید قطعی، بررسی جن معیوب انجام می‌شود.

مخصوصاً در مشاوره‌ی پیش از ازدواج یا جمل اهمیت دارد.

۵. بررسی شکل حجرات زیر میکروسکوپ:

ممکن است حجرات شکل داس دیده شوند، به‌خصوص بعد از کمبود اکسیجن یا در زمان بحران.
#تداوی:
تداوی کمخونی داسی‌شکل (سیکل سل) بیشتر بر کاهش علایم، وقایه از عوارض و بهبود کیفیت زندگی تمرکز دارد، چون علاج قطعی برای همه وجود ندارد، مگر در موارد خاص.

۱. دواها :

هایدروکسی‌ یوریا):
کمک می‌کند که حجرات سرخ خون کمتر داسی‌شکل شوند، درد کمتر شود و نیاز به انتقال خون کاهش یابد.

دواهای ضد درد:
برای کاهش درد در زمان حملات (crises).

آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند Penicillin):
بخصوص در اطفال برای پیشگیری از التهابات.

فولیک اسید:
برای کمک به ساخت حجرات جدید.

۲. انتقال خون (Blood transfusion):

در شرایط شدید، مثل سکته مغزی یا کم‌خونی شدید.

کمک می‌کند سطح هموگلوبین بالا برود.

۳. پیوند مغز استخوان (Bone Marrow Transplant):

تنها روش تداوی قطعی در موارد خاص.

نیاز به فرد دهنده‌ی مناسب (معمولاً خواهر یا برادر) دارد.

در کشورهای پیشرفته انجام می‌شود.

۴. واکسیناسیون و پیشگیری از التهابات:

بسیار مهم است چون افراد مبتلا به این مرض سیستم معافيتی ضعیف‌تری دارند.

واکسین‌هایی مثل پنوموکوک، مننژیت و انفلوآنزا ضروری هست

۵. تغییر سبک زندگی:

نوشیدن آب کافی

جلوگیری از خستگی زیاد

دوری از یخ و ارتفاعات بلند

تغذیه سالم و خواب کافی

مراجعه منظم به داکتر صاحب زاده صالحی Dr Sahebzada Salehy

ترجمه: داکترصاحب زاده صالحی متخصص امراض داخله اطفال و سرطان
Salehy

28/03/2025

ادامه کم‌خونی ها......
کمخونی اپلاستیک(Aplastic Anemia)!
یک نوع کم‌خونی نادر و جدی است زمانی بوجود میاید که مغز استخوان نتواند به اندازه کافی حجرات خون (حجرات سرخ خون، سفیدخون و صفیحات دمویه) تولید کند.

اسباب کمخونی اپلاستیک:

امراض اتویمن : سیستم معافيت به مغز استخوان حمله می‌کند.

عوامل جنتیکی: مانند کمخونی فانکونی (Fanconi Anemia).

دواها و مواد کیمیایی: بعضی دواهای کیموتراپی و حشره‌کش‌ها .

التهابات ویروسی: مانند هپتیت، ویروس اپشتین بار (EBV) و HIV.

رادیوتراپیو کیموتراپی: که مغز استخوان را سرکوب می‌کنند.

علائم کمخونی اپلاستیک:

خستگی شدید و ضعف

پوست خاسف

کبودی و خونریزی آسان

التهابات مکرر به دلیل کمبود حجرات سفید
تپش قلب سریع یا نامنظم

انواع کمخونی اپلاستیک !
کمخونی اپلاستیک به طور کلی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:

۱. کمخونی اپلاستیک اکتسابی (Acquired Aplastic Anemia)

این نوع شایع‌تر است و در اثر عوامل محیطی ایجاد می‌شود، مانند:

امراض اتویمن (حمله سیستم معافيتی به مغز استخوان)

التهابات ویروسی (مانند هپاتیت، HIV و EBV)

دواهای خاص (مانند دواهایکیموتراپی، انتی‌بیوتیک‌های خاص)

مواد کیمیایی سمی (مانند روغن و حشره‌کش‌ها )

تشعشعات مواد رادیوتراپی
۲. کمخونی اپلاستیک مادرزادی (Congenital Aplastic Anemia)

این نوع نادر است و از زمان تولد وجود دارد. رایج‌ترین نوع آن:

کمخونی فانکونی (Fanconi Anemia): یک مریضی ارثی که علاوه بر کم‌خونی، می‌تواند باعث ناهنجاری‌های جسمی و افزایش خطر سرطان خون شود.

دیسکراتوزیس مادرزادی (Dyskeratosis Congenita): یک مریضی جنیتیکی نادر که علاوه بر کم‌خونی، باعث مشکلات جلدی و ناخن‌ها می‌شود.

شدت مریضی
خفیف (Mild Aplastic Anemia): نیاز به تداوی فوری ندارد و ممکن است با دواهای حمایتی کنترل شود.

متوسط (Moderate Aplastic Anemia): نیاز به تداوی دارویی و در برخی موارد، انتقال خون دارد.

شدید و بسیار شدید (Severe & Very Severe Aplastic Anemia): نیاز به پیوند مغز استخوان یا تداوی تهاجمی‌تر دارد.

تشخیص
کمخونی اپلاستیک با اجرای معاینات مختلف برای بررسی میزان حجرات خون و وظیفه مغز استخوان انجام می‌شود.

مراحل تشخیص:
۱. معاینات خون :
شمارش کامل خون (CBC): کاهش قابل‌توجه در حجرات سرخ خون، سفید و پلاتلت هامشاهده می‌شود.

رتیکولوسیت‌ها: این معاینه نشان می‌دهد که مغز استخوان چقدر سرخ خون جدید تولید می‌کند. در کمخونی اپلاستیک، مقدار آن پایین است.

۲. معاینه مغز استخوان (بیوپسی و اسپایریشن مغز استخوان):

داکترصاحب مربوطه نمونه‌ای از مغز استخوان (معمولاً از استخوان لگن) می‌گیرد.

در افراد مبتلا، مغز استخوان به‌جای پر بودن از حجرات خونی، بیشتر چرب و خالی است.

۳. معاینات تکمیلی برای تشخیص علت:

معاینات ویروسی: بررسی التهابات مانند هپاتیت، HIV، و EBV.

معایناتاتویمن : بررسی امراض که ممکن است باعث حمله سیستم معافيتی به مغز استخوان شوند.

معاینات جنیتیکی: در مواردی که احتمال کمخونی اپلاستیک مادرزادی وجود دارد.

مطالعه قرارگیری در معرض سموم و دواها: برای تشخیص نوع اکتسابی مریضی.

معالجه و تداوی!
انتقال خون: برای بهبود علائم

دواهای سرکوب‌کننده سیستم معافيتی :مانند سیکلوسپورین

پیوند مغز استخوان: تداوی قطعی در موارد شدید

فکتورهای رشد خون: مانند G-CSF برای تحریک تولید حجرات سفید .
ترجمه داکترصاحب داکتر صاحب زاده صالحی Dr Sahebzada Salehy متخصص امراض داخله اطفال و سرطان

14/03/2025

بر اساس نتایج مطالعه جدید محققان پوهنتون کوپنهاګن در دنمارک، کیفیت اسپرم مردان می‌تواند نشانه‌ای از وضعیت صحت آنها باشد.

این مطالعه که بالای بیش از ۸۰ هزار مرد انجام شد و بیش از ۵۰ سال به طول انجامید، نشان داد که کیفیت اسپرم هرچقدر بیشتر باشد، "امید به زندگی مردان" نیز افزایش خواهد یافت.

تجزیه و تحلیل‌ها همچنین نشان داد مردانی که تعداد کل اسپرم‌های متحرک آن‌ها بیش از ۱۲۰ میلیون بود،" ۲.۷ سال" بیشتر از مردانی که تعداد اسپرم‌هایشان بین صفر تا ۵ میلیون بود، عمر کردند.

نتایج این مطالعه که در مجله "Human Reproduction" منتشر شد، نشان داد که مردان با تعداد اسپرم بالاتر و با کیفیت‌تر، می‌توانند انتظار داشته باشند که تا ۸۰.۳ سال عمر کنند، در حالی که این عدد برای مردان با تعداد کمتر اسپرم ۷۷.۶ سال است.

محققان می‌گویند مسائل صحی بسیاری وجود دارند که می‌توانند بر تعداد و کیفیت اسپرم تأثیر بگذارند، از جمله مشکلات جنتیکی، فیبروز کیستیک، دیابت، سرطان‌ها، مشکلات غده هایپوفیز و شرایط مادرزادی.

تعداد کم اسپرم می‌تواند نتیجه‌ ابتلا به "التهابات مقاربتی" مانند سوزاک یا کلامیدیا نیز باشد.

نویسندگان این مطالعه پیشنهاد نمی‌کنند که مردان به طور منظم کیفیت اسپرم خود را برای ارزیابی وضعیت سلامت عمومی اندازه‌گیری کنند، ولی آن‌ها توصیه می‌کنند مردانی با مشکلات باروری، به مشکلات احتمالی مرتبط با کیفیت پایین اسپرم نیز توجه داشته باشند.

دانشمندان تاکید می‌کنند که "استرس اکسیداتیو" نیز ممکن است یکی از عوامل تأثیرگذار بر کیفیت اسپرم باشد.

"استرس اکسیداتیو" به وضعیتی گفته می‌شود که در آن تعادل بین مولکول‌های ناپایدار به نام رادیکال‌های آزاد و انتی‌اکسیدان‌ها در بدن بر هم می‌خورد. انتی‌اکسیدان‌ها از حجرات در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند.

برای کاهش استرس اکسیداتیو و بهبود کیفیت اسپرم، شما باید از مصرف دخانیات پرهیز کنید، مصرف الکول را محدود کنید، رژیم غذایی سالم داشته باشید، به طور منظم ورزش کنید و خواب کافی داشته باشید.
داکترصاحب زاده صالحی متخصص امراض داخله اطفال و سرطان

14/03/2025

دکیمبریج پوهنتون څیړونکو هغه میکانیزم موندلی چی اسپرین څنګه کولی شی دځینو سرطانونو دخپریدلو یا میټاسټازس مخنیوی وکړی.
دوی په موږکانو باندی دڅیړنو په نتیجه کی موندلی چی Thrombixan A2 په T lymphocytes ( کانسر وژونکی حجرات) کی د ARHGEF1 په نوم یو پروتین فعالوی اودغه پروتین په حقیقت کی T lymphocytes نهی کویل او پدی اساس کانسری حجری دمرګ نه نجات مومی او میټاسټازس ته زمینه مساعدوی.
اسپرین د Thromboxane A2 تولید نهی کوی او پدی اساس د ARHGEF1 پروتین سګنالونه نهی کوی په نتیجه کی T lymphocytes فعالیږی او سرطانی حجری وژنی.

ددی لپاره چی دا موضوع کلینیکی پرکټس ته راشی کلینیکی موثریت یی ثابت شی لا زیاتو کلینیکی ازموینو ته ضرورت دی چی یو یی اوس په جریان کی دی د add-aspirin trial په نامه.
https://www.nature.com/articles/s41586-025-08626-7?fbclid=IwY2xjawJA4eVleHRuA2FlbQIxMQABHcwX6-vYwBUcWjcTBcYjYvGQ4O5_HwHYiyhItM_MV1-DASN0jV_Nd9k_2Q_aem_-J6EHSEzG3SsMmeYWm94Wg

Inhibition of cyclooxygenase 1 releases T cells from immunosuppression by platelet-derived thromboxane A2, thereby enhancing the immune response against metastasis.

13/03/2025

کمخونی از کمبود ویتامین B12
(که به آن **کمخونی مگالوبلاستیک یا کمخونی پرنیشیوز* نیز گفته میشود) نوعی کمخونی است که به دلیل کمبود ویتامین B12 در بدن ایجاد میشود. ویتامین B12 برای تولید حجرات سرخ خون سالم و ظیفه سیستم عصبی ضروری است. کمبود این ویتامین میتواند منجر به تولید حجرات سرخ خون بزرگ و ناکارآمد (مگالوبلاستیک) و مشکلات عصبی شود.

علل کمبود ویتامین B12:
1. **سوءجذب**:
- **کمبود فکتور داخلی**: فکتور داخلی پروتینی است که در معده تولید میشود و برای جذب ویتامین B12 ضروری است. در مرض کمخونی پرنیشیوز**، سیستم معافيت به حجرات تولیدکننده فکتور داخلی حمله میکند و جذب B12 مختل میشود.
- **امراضهاضمه*: مانند مریضی سلیاک، کرون، یا جراحیهای معده و روده که جذب B12 را کاهش میدهند.
2. رژیم غذایی ناکافی**:
- ویتامین B12 عمدتاً در منابع حیوانی مانند گوشت، ماهی، تخممرغ و لبنیات یافت میشود. گیاهخواران مطلق که از این غذاها استفاده نمیکنند، در معرض خطر کمبود B12 هستند.
3. مصرف برخی دواها**:
- دواهای مانند **متفورمین** (برای دیابت) یا **نهی کنندههای پمپ پروتون** (برای کاهش اسید معده) میتوانند جذب B12 را کاهش دهند.
4. افزایش سن**:
- با افزایش سن، تولید اسید معده و فکتور داخلی کاهش مییابد، که میتواند منجر به کمبود B12 شود.
5. **التهابات پرازیتی**:
- کرم های مانند **کرم چنګک دار* میتوانند جذب B12 را مختل کنند.
علائم و نشانه های کمبود ویتامین B12:
علائم کمبود B12 ممکن است به تدریج ظاهر شوند و شامل موارد زیر هستند:

علائم مرتبط با کمخونی:
- خستگی و ضعف شدید
- رنگپریدگی پوست
- تنگی نفس
- تپش قلب
- سرگیجی

علائم عصبی:
- گزگز و بیحسی دستها و پاها (نوروپاتی محیطی)
- مشکلات تعادل و راه رفتن
- ضعف عضلاتی
- کاهش حافظه و تمرکز
- تغییرات خلقی مانند افسردگی
- در موارد شدید، زوال عقل

علائم دیگر:
- زخمهای دهانی
- التهاب زبان
- کاهش اشتها و کاهش وزن

تشخیص کمبود ویتامین B12:
1. معاینه خون**:
- اندازهگیری سطح ویتامین B12 در خون.
- سطح **هموسیستین** و **اسید متیل مالونیک (MMA)** که در کمبود B12 افزایش مییابند.
2. **تست CBC**:
- بررسی اندازه حجرات سرخخون(مگالوبلاستیک بودن).
3. **تست فکتور داخلی و انتیبادیهای ضد فکتور داخلی**:
- برای تشخیص کمخونی پرنیشیوز.
4. تستهای دیگر**:
- مانند اندوسکوپی یا بیوپسی معده در صورت مشکوک بودن به امراض هاضمه.

تداوی کمبود ویتامین B12:
معالجه بستگی به علت کمبود دارد و شامل موارد زیر است:

1.مکملهای ویتامین B12**:
- **تزریق B12**: برای افرادی که جذب B12 در آنها مختل شده است (مانند کمخونی پرنیشیوز). تزریق معمولاً به صورت هفتگی یا ماهانه انجام میشود.
- تابلیت های خوراکی یا زیرزبانی**: برای افرادی که کمبود خفیف دارند یا گیاهخوار هست.
- اسپریهای بینی**: گزینه دیگری برای جذب B12.

2. **تغییرات رژیم غذایی**:
- افزایش مصرف غذاهای غنی از ویتامین B12 مانند گوشت، ماهی، تخممرغ، لبنیات و غلات غنی شده.

3. درمان علل زمینهای**:
- اگر کمبود ناشی از امراض هاضمه یا دواها باشد، باید این موارد نیز درمان شوند.
- در صورت وجود کرم، تداوی ضد کرم انجام میشود.

وقایه و پیشگیری:
- مصرف رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین B12.
- استفاده از مکملهای B12 در صورت نیاز، به ویژه برای گیاهخواران، سالمندان و زنان باردار.
مترجم: داکتر صاحب زاده صالحی Dr Sahebzada Salehy
متخصص امراض داخله اطفال و آنکولوژی

09/03/2025

باز هم ابتکار جاپانی ها 👏🇯🇵

پلاستیک جدید جاپان که توسط RIKEN و پوهنتون توسعه یافته است، در عرض چند ساعت در آب دریا حل می‌شود و طی ۱۰ روز در خاک تجزیه می‌گردد، در حالی که با آزادسازی مواد مغذی مانند فسفر و نایتروجن، به بهبود سلامت خاک کمک می‌کند! این ماده به همان استحکام پلاستیک معمولی است اما هیچ نوع میکروپلاستیک مضری از خود به جا نمی‌گذارد. گامی بزرگ در جهت پایان دادن به آلودگی پلاستیکی و حمایت از زراعت است.

25/02/2025

ادامه کم‌خونی........
کمخونی کمبود آهن

کم‌خونی فقر آهن نوعی کم‌خونی است که به دلیل کمبود آهن در بدن ایجاد می‌شود. آهن برای تولید هموگلوبین، پروتین در حجرات سرخ خون که اکسیجن را حمل می‌کند، ضروری است. وقتی بدن آهن کافی نداشته باشد، حجرات سرخ کوچک‌تر و کم‌رنگ‌تر می‌شوند و توانایی حمل اکسیجن کاهش می‌یابد.

اسباب کمبود آهن:
• سوء تغذی
• کاهش جذب: Autoimmune gastritis،Celiac sprue ،Helicobacter pylori gastritis ، Hereditary iron-refractory iron deficiency anemia ، Zinc deficiency
• افزایش نیاز: حمل، شیردهی
• ضیاع خون (مزمن): معدی‌معایی، عادت ماهوار، اهدای خون، Hemoglobinuria
• اسباب دیگر:Pulmonary hemosiderosis ، Idiopathic

یافته‌های کلینیکی
• اعراض کمخونی شامل خستگی زودرس، تکی کاردیا، تکان های قلبی و عسرت تنفس جهدی است.
• کمبود شدید سبب انکشاف تغییرات در جلد و غشای مخاطی می‌شود که شامل زبان لشم، ناخن های شکنند، ناخنهای قاشق مانند (koilonychias) و cheilosis است.
• عسرت بلع ناشی از webهای مری (سندروم Plummer-Vinson) در کمبود شدید آهن واقع شده می‌تواند.
• تمایل به غذاهای خاص فاقد آهن مثل یخ، چپس وغیره (Pica).
یافته های تشخیصیه
• در ابتدا ذخایر آهن سقوط مینماید، سپس کمخونی با MCV نارمل و در اخیر کمخونی با MCV پایین انکشاف می نماید.
• تعداد رتیکیولوسایتها پایین میباشد.
• سویه ferritin پایینتر از 12 ng/ml شاخص دقیق ضیاع ذخایر آهن است.
• سویه های transferrin بلند بوده و اشباع آن کمتر از 15% میباشد.
• سمیر محیطی نشاندهنده حجرات hypochromic microcytic میباشد. anisocytosis و poikilocytosis موجود می باشد. علاوتاً در کمبود شدید آهن حجرات شدیداً هایپوکرومیک بوده و در محیط target cells و حجرات پنسل مانند یا سگرت مانند دیده میشود.
• بایوپسی مخ عظم (bone marrow biopsy) که نادراً اجرا می گردد نشان دهنده کمبود آهن در حجرات پیش ساز erythroid میباشد.
• تعداد platelet ها معمولاً بلند میباشد (reactive thrombocytosis).

تشخیص تفریقی
• با سایر کمخونیهای مایکروسایتیک مانند کمخونی امراض مزمن (خصوصاً التهابات)، تلاسیمیا، تسمم سرب و anemia X-linked sideroblastic تشخیص تفریقی شود.
• در کمخونیهای امراض مزمن ذخایر آهن در مکروفاژهای مخ عظم نارمل یا بلند بوده و سویه ferritin نیز نارمل یا بلند میباشد. آهن سیروم و اشباع transferrin پایین بوده و TIBC و transferrin نارمل یا پایین میباشد.
• تلاسیمیا سبب ایجاد microcytosis شدید میشود، تعداد حجرات سرخ بلند بوده و reticulocytosis موجود میباشد.

تداوی
الف. آهن فمی
• روزانه قبل از غذا، تجویز روزانه یک مرتبه بهتر بوده زیرا جذب آن زیاد و عوارض آن کمتر است.
• عکس العمل مناسب شامل بلند رفتن هیماتوکریت در جریان سه هفته و نارمل شدن آن در جریان 2 ماه میباشد.
• تداوی آهن باید برای 3-6 ماه متعاقب نارمل شدن لوحه خون ادامه یابد، تا ذخایر آن را تکمیل نماید.
• تجویز ویتامین C مترافقه و عدم توصیه دواهای ضد اسید معدی سبب بهبود جذب آهن میشود. تداوی انتان H pylori نیز سبب بهبود جذب آهن میشود.
ب. آهن زرقی
• در عدم تحمل یا مقاومت در مقابل آهن فمی، امراض معدی معائی (مثلاً امراض التهابی امعا) و ضیاع متداوم خون که اصلاح شده نتواند (مثلاً در هیمودیالایز مزمن) آهن زرقی استطباب دارد.
• مستحضرات جدید آهن مثل iron oxide با polyglucose sorbitol carboxy methyl-ether از طریق وریدی تطبیق شده میتواند.
• دوای Ferric pyrophosphate citrate در مریضان هیمودیالیز توصیه میشود.

ترجمه: داکتر صاحب زاده صالحی Dr Sahebzada Salehy

23/02/2025

........ادامه کمخونی!
قیمت های مطلقه در تشخیص نوعیت:
برای درک اینکه آیا کم‌خونی به صورت مجزا است یا سایر خطوط حجروی نیز تحت تأثیر قرار گرفته‌اند، انجام یک هموگرام کامل ضروری است. تغییرات در شاخص‌های حجرات سرخ خون اطلاعات مهمی در مورد نوع کم‌خونی ارائه می‌دهند و ممکن است قبل از کاهش هموگلوبین رخ دهند . حجم متوسط حجرات سرخخون(MCV) نشان‌دهنده اندازه حجرات سرخ خون است، در حالی که هموگلوبین متوسط حجرات سرخخون(MCH) و غلظت متوسط هموگلوبین حجرات سرخ خون(MCHC) اطلاعاتی در مورد هموگلوبین‌سازی حجرات سرخ خون ارائه می‌دهند. بر اساس MCV، کم‌خونی به سه نوع مایکروسایتیک (حجرات سرخ کوچک)، نارموسایتیک ( حجرات سرخ اندازه طبیعی) و ماکروسایتیک ( حجرات سرخ بزرگ) طبقه‌بندی میشود . مریضان مبتلا به تالاسمیامینور یا کمبود آهن دارای MCV، MCH و MCHC پایین هست، در حالی که مریضان مبتلا به کم‌خونی مگالوبلاستیک دارای MCV بالا هست. عرض توزیع حجراتسرخ خون(RDW) تخمینی از تفاوت‌های اندازه حجرات سرخ خون ارائه می‌دهد. بنابراین، RDW پایین به این معنی است که حجرات سرخ از نظر اندازه یکنواخت هست، در حالی که RDW بالا نشان‌دهنده تغییرات قابل توجه در اندازه حجرات است.

مطالعه اسمیر خون محیطی، مورفولوژی حجرات سرخ نشان می‌دهد. وجود شیزتوسیت‌ها، پولی‌کرومازی یا پرازيت ها ممکن است به تشخیص کمک کند. شمارش رتیکولوسایت‌ها نیز برای ارزیابی فعالیت مغز استخوان ضروری است.
**شمارش رتیکولوسایت‌ها**
شمارش رتیکولوسیت‌ها به تمایز بین کم‌خونی ناشی از تخریب حجرات سرخ کم‌خونی ناشی از کاهش تولید حجرات سرخ خون کمک می‌کند . تعداد طبیعی رتیکولوسایت‌ها در نوزادان ۲-۶٪ و در اطفال ۰.۵-۲٪ است.
ترجمه : داکتر صاحب زاده صالحی Dr Sahebzada Salehy

18/02/2025

**کم‌خونی (انیمیا)** یک مرض شایع است که در آن تعداد حجرات سرخ خون سالم یا سطح هموگلوبین در خون کاهش می‌یابد. هموگلوبین پروتینی در حجرات سرخ است که مسئول انتقال اکسیجن از ریه‌ها به سایر قسمت‌های بدن است. وقتی هموگلوبین کم باشد، بدن به اندازه کافی اکسیجن دریافت نمی‌کند و این می‌تواند باعث علائم مختلفی شود.

---

# # # **علت های کم‌خونی**
1. **کمبود آهن**: شایع‌ترین علت کم‌خونی است. آهن برای تولید هموگلوبین ضروری است.
2. **کمبود ویتامین‌ها**: کمبود ویتامین‌هایی مانند B12 و فولیک اسید می‌تواند باعث کم‌خونی شود.
3. **امراض مزمن**: مریضیهایی مانند سرطان، نارسایی کلیه، یا التهابات طولانی‌مدت می‌توانند باعث کم‌خونی شوند.
4. **از دست دادن خون**: خونریزی شدید قاعدگی، زخم‌ها، یا جراحی می‌تواند منجر به کم‌خونی شود.
5. **اختلالات جنیتیکی**: امراض مانند تالاسمیا یا کم‌خونی داسی‌شکل می‌توانند باعث کم‌خونی شوند.

---

# # # **علائم کم‌خونی**
- خستگی و ضعف
- رنگ‌ جلد پریده یا زرد
- تنگی نفس
- سرگیجی یا سردرد
- تپش قلب
- سردی دست‌ها و پاها

---

# # # **تشخیص کم‌خونی**
کم‌خونی معمولاً از طریق معاینات خون تشخیص داده می‌شود. این معاینه شامل اندازه‌گیری سطح هموگلوبین و همتوکریت است. بر اساس سن، جنسیت، و شرایط فرد، داکتر تشخيص می‌دهد که آیا فرد کم‌خونی دارد یا خیر.

---

# # # **تداوی کم‌خونی**
معالجه ‌خونی به علت آن بستگی دارد:
1. **کمبود آهن**: مکمل‌های آهن و تغییرات رژیم غذایی (مصرف غذاهای غنی از آهن مانند گوشت سرخی، و حبوبات).
2. **کمبود ویتامین‌ها**: مکمل‌های ویتامین B12 یا فولیکاسید.
3. **امراض مزمن**: تداوی امراض زمینه‌ای.
4. **خونریزی شدید**: توقف خونریزی و در موارد شدید، انتقال خون.

---

# # # **وقایه از کم‌خونی**
- مصرف غذاهای غنی از آهن، ویتامین B12، و فولیک اسید.
- اجتناب از مصرف بیش از حد چای یا قهوه که جذب آهن را کاهش می‌دهند.
- مراجعه به داکتر در صورت مشاهده علائم کم‌خونی.

داکتر صاحب زاده صالحی Dr Sahebzada Salehy متخصص امراض داخله اطفال و سرطان

14/02/2025

دوره پس از ولادت!
رشد طفل در دوره پس از تولد توسط پتانسیل جنیتیکی و همچنین تأثیرات داخلی و خارجی تعیین می‌شود.

**عوامل جنیتیکی:**
هم اختلالات کروموزومی و هم انتقال جن های خاص می‌توانند بر رشد تأثیر بگذارند. اختلالات کروموزومی مانند سندرم ترنر و سندرم داون به صورت تاخیر در رشد ظاهر می‌شوند. انتقال در جن های منفرد ممکن است منجر به تاخیر رشد ارثی شود، مانند سندرم پرادر-ویلی و سندرم نونان. در حالی که بیشتر اختلالات منجر به کوتاهی قد می‌شوند، برخی نقص‌های جنیتیکی نیز می‌توانند باعث قد بلندتر از حد طبیعی شوند، مانند سندرم کلاینفلتر و سندرم سوتوس.

**محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR):**
IUGR که منجر به وزن کم هنگام تولد (LBW) می‌شود، یک عامل خطر مهم برای سوءتغذیه و رشد ضعیف پس از تولد است.

**تأثیر هورمونی:**
رشد طبیعی بدون وجود محیط هورمونی مناسب در بدن در طول دوران طفولیت و نوجوانی نمی‌تواند ادامه یابد. عدم وجود هورمون رشد یا تایروکسین منجر به جاغور می‌شود که اهمیت این عوامل را در تسهیل رشد نشان می‌دهد. این هورمون‌ها بر رشد جسمی و اسکلتی تأثیر می‌گذارند.

در دوران نوجوانی، اندروجن‌ها و استروجن‌ها تأثیر مهمی بر رشد و قد نهایی بزرگسالی دارند.

**جنسیت:**
رشد بلوغ در دختران زودتر اتفاق می‌افتد. با این حال، حداوسط قد و وزن دختران معمولاً کمتر از پسران در سنین مشابه در زمان بلوغ کامل است.

**تغذیه:**
رشد اطفال که از سوءتغذیه پروتین-انرژی، کم‌خونی و کمبود ویتامین رنج می‌برند، مختل می‌شود. کلسیم، آهن و ویتامین‌های A و D به طور نزدیکی با اختلالات رشد و نمو مرتبط هست و کمبود آنها با وقایع نامطلوب صحی در دوران طفولیت همراه است . از سوی دیگر، پرخوری و چاقی رشد جسمی را تسریع می‌کنند.

**التهابات :**
در محیط‌های کم‌منابع، یکی از شایع‌ترین عوامل مؤثر در رشد ضعیف کودکان، التهابات هست. اسهال مداوم یا مکرر و التهاب سیستم تنفسی از علل شایع اختلال رشد هستند. التهابات سیستمیک و آلودگی‌های پرازیتی نیز ممکن است سرعت رشد را کاهش دهند. خطر کوتاهی قد در سن ۲ سالگی با هر دوره اسهال و با هر روز اسهال قبل از ۲ سالگی افزایش می‌یابد. همچنین نشان داده شده است که خطر قابل انتساب کوتاهی قد برای ۵ دوره یا بیشتر اسهال قبل از ۲۴ ماهگی ۲۵٪ بود.

**عوامل کیمیاوی:**
تجویز هورمون‌های اندروجنیک در ابتدا رشد اسکلتی را تسریع می‌کند. با این حال، اندروجن‌ها باعث بسته شدن زودرس اپی‌فیز استخوان‌ها شده و منجر به توقف زودرس رشد استخوان می‌شوند.

**تروما:**
شکستگی در انتهای استخوان ممکن است به اپی‌فیز در حال رشد آسیب برساند و در نتیجه رشد اسکلتی را مختل کند.
ترجمه : داکتر صاحب زاده صالحی Dr Sahebzada Salehy متخصص امراض داخله اطفال و امراض سرطانی کتاب ګهی