01/12/2024
Ճարպակալում
Ճարպակալումը ոչ բնականոն, հիվանդագին վիճակ է, որը կապված է մարմնի ավելցուկային քաշի կամ ճարպի կուտակման հետ, որը բնականոն չէ որոշակի հասակի համար:
Գիրությունը մահվան հիմնական պատճառններից է (Ըստ ստատիստիկ տվյալների 2013 թ․ ին աշխարում գրանցվել է 4 մլն մահ կապված ճարպակալման հետ, ի տարբերություն նույն տարում գրանցվել է 1 մլն մահ սովից) ,ինչպես նաև մի շարք լուրջ առողջական խնդիրների, ինչպիսիք են սրտի քրոնիկ հիվանդությունները, շաքարախտը և արյան բարձր ճնշումը:
Պատճառները և ռիսկի գործոնները
Բացի գենետիկ և հորմոնալ պատճառները, գիրություն առաջանում է ավելցուկ կալորիաների ընդունումից՝ ավելին, քան պահանջվում է օրգանիզմին: Ձեր մարմինը կալորիաները վերածում է էներգիայի, որպեսզի ձեր օրգանիզմը այն օգտագործի, իսկ ավելցուկային կալորիաները վերածվում են ճարպային նյութերի՝ առաջացնելով ճարպակալում:
1. Ճարպակալման ամենատարածված պատճառները ներառում են.
2. Նստակյաց և ֆիզիկապես ոչ ակտիվ ապրելակերպ
3. Անառողջ դիետա և սննդային սովորույթներ
4. Հղիություն
5. Լիարժեք քնի բացակայություն
6. Հիվանդությունները՝ ինչպիսիք են
Հիպոթիրեոզ և դեպրեսիա
7. Դեղորայք, ինչպիսիք են ստերոիդները, հակադեպրեսանտները, հակացնցումային և հակադիաբետիկ դեղամիջոցները:
Ճարպակալման ռիսկի գործոնները
ներառում են ավագ տարիքը, կանացի սեռը և ճարպակալման ընտանեկան պատմությունը:
Նշաններն ու ախտանիշները:
Ճարպակալումը աստիճանական գործընթաց է։ Ճարպակալում ունեցող հիվանդների մոտ նկատվող սովորական նշանները ներառում են.
1. Փքվածության կամ անհարմարության զգացում և մեծ չափի հագուստի կարիք
2. հասարակական տրանսպորտից օգտվելու դժվարություն
3. Դժվարություն առօրյա խնդիրների հետ կապված, հատկապես նրանց, որոնք պահանջում են շարժում
4. Հաճախակի հոգնածության և շնչահեղձության զգացում
5. Ավելորդ քաշ և գոտկատեղի մեծ շրջագիծ
6. Մարմնի զանգվածի բարձր ինդեքս (BMI) 30-ին հավասար կամ ավելի
7. Ցածր ինքնագնահատական ունենալը
Բարդություններ
Ճարպակալումը կանխարգելելի մահվան և կյանքի որակի վատթարացման գլխավոր պատճառներից մեկն է: Դրա հիմնական պատճառ են հանդիսանում մի շարք լուրջ և քրոնիկ հիվանդություններ, ինչպիսիք են
1. Սրտի հետ կապված խնդիրներ
2. Շաքարային դիաբետ
3. Զարկերակային բարձր ճնշում
4.Քաղցկեղ
Հնարավոր են նաև խնդիրներ կապված
5. Շնչառություն het , օրինակ՝ սլիպապնոէ (շնչահեղձություն քնած ժամանակ)
6. Հոդերի խնդիրներ (օրինակ՝ արթրիտներ)
7. Ստամոքս-աղիքային տրակտ (լեղաքարային հիվանդություն)
8. Հոգեբանական խնդիրներ (օրինակ՝ դեպրեսիա)
9. Պտղաբերության և հղիության հետ կապված խնդիրներ
Ախտորոշում
Բժիշկը ախտորոշում է գիրություն՝ հիմնվելով ամբողջական ֆիզիկական հետազոտությանների վրա՝ ներառյալ ձեր քաշը, գոտկատեղը, բժշկական պատմությունը և արյան քննության տվյալները:
Բժիշկը նաև գնահատում է ձեր մարմնում ճարպի պարունակությունը՝ հաշվարկելով ձեր մարմնի զանգվածի ինդեքսը (BMI): Մարմնի զանգվածի ինդեքսը (BMI) քաշի և հասակի հարաբերության հաշվարկ է, որը սովորաբար օգտագործվում է չափահասների ավելորդ քաշի և ճարպակալման աստիճանի գնահատման համար:
Բուժում
Ճարպակալման բուժման նպատակն է հեշտացնել քաշի կորուստը և օգնել ձեզ հասնել առողջ քաշի: Բուժումը կենտրոնացած է էներգիայի ընդունման (սննդի տեսքով) և այդ էներգիայի ծախսման (գործունեության տեսքով) հավասարակշռության վրա: Ճարպակալման բուժման տարբերակները ներառում են ապրելակերպի փոփոխություններ, քաշի կորստի դեղամիջոցներ և քաշ կորցնելու վիրահատական մեթոդներ:
Կենսակերպի փոփոխությունները, որոնք օգնում են նվազեցնել մարմնի քաշը, ներառում են սննդակարգի փոփոխություններ, ֆիզիկական ակտիվություն և վարքի փոփոխություններ:
Սննդակարգի փոփոխությունները ներառում են սննդանյութերով հարուստ առողջ սնունդ՝ միաժամանակ խուսափելով բարձր կալորիականությամբ, վերամշակված ոչ առողջարար մթերքներից:
Ֆիզիկապես ակտիվ լինելն օգնում է նիհարել և պահպանել քաշը:
Վարքագծային փոփոխությունները ներառում են ավելի առողջ սովորություններ ձեռք բերել, որոնք նվազեցնում են ձեր ուտելու խթանիչները (օրինակ՝ հեռուստացույց դիտելը, երաժշտություն լսելը կամ ընկերների հետ զրույցը ուտելիս); սթրեսից խուսափելը։ Նիհարելու ծրագրին մասնակցելը։
Քաշը կորցնելու կամ ախորժակը ճնշող դեղամիջոցները կարող են նշանակվել, երբ ապրելակերպի փոփոխությունները չեն նպաստում քաշի կորստի խթանմանը: Դեղորայք կարող է նշանակվել նաև ճարպակալում առաջացման հիմքում ընկած պայմանները կառավարելու համար:
Քաշի կորստի վիրահատությունները, որոնք նաև հայտնի է որպես բարիատրիկ վիրահատություններ, դիտարկվում է միայն ծայրահեղ գիրություն ունեցող հիվանդների մոտ: Բարիատրիկ վիրահատությունը բուժում է ճարպակալուը՝ սահմանափակելով 1. ստամոքսում պահվող սննդի քանակը, 2. սահմանափակելով սննդի կլանումը կամ երկուսը միասին։
Քաշի կորստի համար առկա վիրաբուժական տարբերակները ներառում են.
Ստամոքսը շրջանցող վիրահատությունը, որը նաև կոչվում է Roux-en-Y ստամոքսի շրջանցում, ներառում է ստամոքսի վերևում փոքրիկ պարկի ստեղծում և սննդի հոսքը ուղղակիորեն ուղղում դեպի բարակ աղիքներ շրջանցելով ստամոքսը՝ դրանով իսկ խուսափելով ստամոքսի մնացած մասից կլանումից:
Ստամոքսի կարգավորվող լապարոսկոպիկ գոտեվորման վիրահատություն (LAGB) կամ գոտևորող վիրահատությունը ներառում է ստամոքսի բաժանումը փոքր վերին պարկի և ավելի մեծ ստորին պարկի ՝ օգտագործելով կարգավորվող ժապավեն Որը ներկայումս կորցրել է արդիականությունը։ Սննդի ընդունումը սահմանափակվում կամ սահմանափակվում է ժապավենը կարգավորելու միջոցով: Այս պրոցեդուրան նվազագույն ինվազիվ է և առաջարկում է դանդաղ և կայուն քաշի կորուստ:
Թևային գաստրէկտոմիան, որը նաև կոչվում է խողովակային գաստրէկտոմիա(Sleeve gastrectomy), ներառում է ստամոքսի չափի փոքրացում՝ ստամոքսի մեծ մասի հեռացմամբ՝ սննդի կլանումը նվազեցնելու համար: Այս պրոցեդուրայից հետո ձեր ստամոքսը ավելի շուտ խողովակի տեսք է ստանում, քան պարկի:
Biliopancreatic diversion (BPD) տասներկումատնյա աղիքի անջատումով բարդ վիրաբուժական միջամտություն է, որը ներառում է ստամոքսի մեծ մասի հեռացում և սննդի հոսքի շրջանցում բարակ աղիքի վերին հատվածներից: Այս պրոցեդուրան առաջարկում է զգալի քաշի կորուստ, սակայն կարող է կապված լինել մի քանի բարդությունների հետ։
Վիրահատական բուժման մեթոդը որոշվում է խորհրդատվության ժամանակ անհատապես բոլոր հիվանդների համար։ Բոլոր դեպքերում վիրահատական բուժումը հանդիսանում է ճարպակալման բուժման ներկայումս հայտնի բոլոր բուժման տեսակներից ամենաէֆեկտիվը։ Ուստի բոլոր այն դեպքերում երբ մարմնի զանգվածի ինդեքսը (BMI) բարձր է 40 անհրաժեշտ է խորհրդակցել բարիատրիկ վիրաբույժի հետ, բոլոր այն դեպքերում երբ մարմնի զանգվածի ինդեքսը բարձր է 30 ից բայց առկա են ճարպակալման հետ համակցված հիվանդություններից որևէ մեկը (շաքարային դիաբետ, տիպ 2, զարկերակային գերճնշում, հիպերլիպիդէմիա, աթերոսկլերոզ, ) ևս խորհուրդ է տրվում խորհրդակցել բարիատրիկ վիրաբույժի հետ։
Ճարպակալումը քրոնիկ հիվանդություն է, որը բնութագրվում է մարմնի ավելցուկային ճարպով: Ճարպակալման բուժումն անհրաժեշտ է առողջական լուրջ խնդիրների կանխարգելման և երկարատև ու առողջ կյանք վարելու համար։
