MemorialHospital.az

18/08/2025

Uşaqda artıq çəki və qısa boy - Endokrin problemləri necə tanıyaq?🔹 Sual 1: Uşağımda artıq çəki var. Bu, yalnız qidalanma ilə əlaqəlidir, yoxsa hansısa hormonal səbəblər də ola bilər?🔹 Sual 2: Uşağımın boyu yaşıdları ilə müqayisədə qısadır. Bu, zamanla düzələ bilər, yoxsa boy hormonunun çatışmazlığından qaynaqlana bilər?🔹 Sual 3: Uşağımın boyunun qısa olmasının səbəbini öyrənmək üçün hansı analizləri verməliyik?🔹 Sual 4: Bu analizləri nə vaxt etdirmək daha məqsədəuyğundur — indi, yoxsa böyüməsi üçün bir qədər də gözləməliyik?🔹 Sual 5: Əgər dərman müalicəsi tələb olunarsa, bunun üçün hansı addımları atmalıyıq?

15/08/2025

Günəş işığı – bədənimizin D vitamini istehsal etməsi üçün ən təbii və effektiv mənbədir. Amma nə qədər faydalı olsa da, nəzarətsiz və uzunmüddətli günəşə məruz qalmaq bəzi ciddi risklərlə müşayiət oluna bilər.
1. Günəş yanıqları
– D vitamini almaq üçün günəşdə çox qalmaq dəri toxumasına zərər verə bilər.
– Dəri qızarıqlığı, qabıq bağlama və ağrılarla özünü göstərir.
– Uşaqlarda və açıq dərili insanlarda daha tez yaranır.
D vitamini üçün 10–20 dəqiqəlik günəşlənmə kifayətdir (günorta saatlarında 11:00–15:00 arası ehtiyatlı olun).
2. Dəri xərçəngi riski
– Ultrabənövşəyi (UV) şüalar, xüsusilə UVB və UVA şüaları dəridə mutasiyalara səbəb olaraq melanom və digər dəri xərçəngi formalarını artırır.
– Xüsusilə ailəsində dəri xərçəngi olanlar diqqətli olmalıdır.
15 dəqiqədən artıq günəşdə qalarkən SPF 30+ qoruyucu krem istifadə edin.
3. Fotosensitiv reaksiyalar
– Bəzi dərmanlar və dəridəki kosmetik məhsullar günəşə qarşı həssaslıq yarada bilər.
– Nəticədə səpgilər, ləkələnmə və ya allergik reaksiyalar ortaya çıxa bilər.
Əgər dərman qəbul edirsinizsə, günəş altında qalmazdan əvvəl həkiminizlə məsləhətləşin.
4. Günvurma və istilik iflici
– Uzun müddət günəş altında qalmaq bədənin temperaturunu tənzimləməsini çətinləşdirir.
– Baş ağrısı, halsızlıq, ürəkbulanma və bəzən şüur itkisi ola bilər.
Günəşli havalarda sərin yerdə fasilələr, kifayət qədər su qəbul etmək vacibdir.
5. Dəridə erkən qocalma (fotoyaşlanma)
– Günəşin UV şüaları dəridə kolageni parçalayaraq qırış və ləkələrin erkən yaranmasına səbəb olur.
Gündəlik SPF qoruyucu istifadə edin, xüsusilə üzünüzdə.
Sağlamlıq balansla mümkündür. Günəşdən düzgün faydalanın, həm D vitamini depolayın, həm də özünüzü qoruyun. Günəş altında qaldığınız müddətdə su içməyi unutmayın!

13/08/2025

1. Homosistinuriya → Folat (B9), B6 və B12 əskikliyi
Bu amin turşusu olan metionin metabolizmasında pozulmayla xarakterizə olunan irsi metabolik xəstəlikdir. B6 (piridoksin), B9 (folat) və B12 (kobalamin) vitaminlərinə artmış ehtiyac yaranır, əskik olduqda homosistein səviyyəsi yüksəlir. Zəiflik, əzələ tonusunun azalması, göz mərcəyinin yerindən çıxması , osteoporoz və damar problemləri qeyd olunur
2. Fenilketonuriya (PKU) → B12 və folat əskikliyi
Fenilalanin amin turşusunun tirozinə çevrilməsində pozğunluqla ortaya çıxır. Xüsusi pəhrizlə fenilalanin məhdudlaşdırıldığı üçün zülal qəbulunda azalma, bunun nəticəsində B12 və folat çatışmazlığı yaranır. Anemiya, sinir sistemi pozğunluğu, inkişaf geriliyi qeyd olunur
3. Qlutarik asiduriya tip I → Riboflavin (B2) çatışmazlığı
Amin turşularının parçalanmasında problem yaranır, toksik metabolitlər yığılır. Riboflavin müalicəyə dəstək kimi verilir, çatışmazlıq enerji metabolizmasında pozulmalara səbəb olur. Hipoqlikemiya, əzələ zəifliyi, neyroloji simptomlar görülür
4. Abetalipoproteinemiya → A, D, E, K vitamin çatışmazlığı
Yağların və yağda həll olan vitaminlərin bağırsaqdan sorulması pozulur. A, D, E, K vitaminləri kifayət qədər sorulmur.
Nəticədə müvafiq olaraq gecə korluğu, raxit, osteomalasiya, ataksiya, əzələ zəifliyi, qanaxma meylilik yaranır
5. Biotinidaza çatışmazlığı → Biotin (Vitamin B7) əskikliyi
Biotinin orqanizmdə yenidən istifadəsini təmin edən fermentin çatışmazlığı ilə ortaya çıxır. Biotin əskikliyi yaranır, çünki bədən onu təkrar istifadə edə bilmir. Saç tökülməsi, dəri səpgiləri, epileptik tutmalar, inkişaf geriliyi görülür
6. Seliakiya, Crohn xəstəliyi, bağırsaq əməliyyatları → B12, D, folat çatışmazlığı
Bu xəstəliklər bağırsaq selikli qişasını zədələyərək vitaminlərin sorulmasını əngəlləyir. Nəticədə müvafiq olaraq anemiya, nevroloji əlamətlər, kalsium sorulmasında azalma, sümüklərdə zəiflik, hüceyrə bölünməsində və DNT sintezində pozğunluq yaranır.

11/08/2025

Depressiya və bağırsaq arasında güclü və elmi cəhətdən təsdiqlənmiş bir əlaqə var. Bu əlaqə son illərdə “bağırsaq-beyin oxu” (gut-brain axis) adlandırılan anlayışla izah olunur. Bəs bu əlaqə necə çalışır?
Depressiya və bağırsaq arasında necə əlaqə var?
1. Bağırsaq ikinci beyin kimi işləyir
Bağırsaqda enterik sinir sistemi adlı sinir sistemi mövcuddur – bu sistem müstəqil qərarlar verə, siqnallar ötürə və hətta əhvalımıza təsir edə bilir. Buna görə bağırsağa bəzən “ikinci beyin” deyilir.
2. Serotonin – xoşbəxtlik hormonu – harada istehsal olunur?
Serotoninin təxminən 90%-i bağırsaqlarda sintez olunur. Bu hormon əhval-ruhiyyə, yuxu, iştaha və emosional vəziyyətə nəzarət edir. Bağırsaq florası pozulduqda serotonin istehsalı da pozula bilər.
3. Mikrobiota – Bağırsaq bakteriyaları əhvalımızı necə dəyişir?
Sağlam bağırsaq bakteriyaları antiinflamatuar və beyin qoruyucu təsirə malik maddələr (məs., qısa zəncirli yağ turşuları) ifraz edir. Ziyanlı bakteriyalar artdıqda, bədəndə iltihab artır və bu da depressiya riskini yüksəldə bilər. Araşdırmalar göstərir ki, depressiyadan əziyyət çəkən insanların bağırsaq mikrobiomunda müxtəliflik azalır və iltihab törədən bakteriyalar çoxalır.
4. Bağırsaq keçiriciliyinin artması (“leaky gut”)
Bağırsaq divarı zədələndikdə, toksinlər və ziyanlı maddələr qan dövranına keçə bilər.
Bu, beyində iltihabi reaksiyalara səbəb olub depressiv əlamətləri artırır.
5. Psixobiotiklər və probiotiklər – faydalı bakteriyalarla müalicə
Son tədqiqatlar göstərir ki, bəzi probiotik bakteriyalar (məsələn, Lactobacillus və Bifidobacterium) əhvalı yaxşılaşdırır, stress hormonlarını azaldır, depressiya və anksiyeteni yüngülləşdirir. Bu səbəbdən bəzi alimlər bu faydalı bakteriyaları “psixobiotiklər” adlandırırlar.
Nə edə bilərik?
✓ Bağırsaq sağlamlığı üçün:
✓ Tərəvəz, meyvə, lifli qidalar (yulaf, kəpək)
✓ Fermentasiya olunmuş qidalar (qatıq, kefir, kələm turşusu)
✓ Şəkər və süni qatqılardan uzaq durmaq
✓ Kifayət qədər su içmək
✓ Stressi idarə etmək – çünki stress də bağırsaq mikrobiotasını pozur.

08/08/2025

https://memorialhospital.az/ saytında “Kompleks Müayinələr” bölməsinə daxil olaraq, Sağlam Həyat Tərzi Panelini seçib sifariş edə bilərsiniz.

06/08/2025

Qidalar yalnız tərkiblərinə görə deyil, bir-biriylə necə qarşılıqlı təsirə girdiklərinə görə də sağlamlığımıza təsir edir. Bəzi qida birləşmələri həzm problemlərinə, vitamin-mineral mənimsənilməsinin azalmasına, qaz, turşuluq, yorğunluq kimi hallara səbəb ola bilər. Gündəlik həyatımızda rast gəldiyimiz bəzi uyğunsuz qida cütlüklərinə nəzər salaq:
1. Karbohidrat və zülal (Məsələn: Çörəklə ət): Həzm sistemimiz zülal və karbohidratı fərqli fermentlərlə parçalayır. Eyni anda qəbul edildikdə bu fermentlər bir-birini neytrallaşdıra bilər. Nəticədə həzm prosesi yavaşlayır, qarında köp, qaz və narahatlıq yaranır. Əti tərəvəzlərlə, çörəyi və kartofu isə ayrıca yemək daha doğrudur.
2. Süd və turş meyvələr (Məsələn: Süd + portağal, kivi, çiyələk): Turş meyvələr südlə qarışımı mədədə topalanaraq həzmi çətinləşdirər. Südü tək içmək və ya neytral meyvələrlə (məsələn, banan) istifadə etmək daha uyğundur.

3. Pomidor və nişastalı qidalar (Məsələn: Makaron + pomidor sousu): Pomidorun turşusu nişastanın həzmini çətinləşdirə bilər. Bu da mədə yanması və turşuluğa səbəb ola bilər. Pomidor souslu yeməklərdə miqdar balansına diqqət edin və çox yağlı etməyin.
4. Meyvə və tərəvəz (Məsələn: Salatdan sonra meyvə yemək): Meyvələr çox sürətli həzm olunur, tərəvəzlər isə daha yavaş. Meyvə daha tez həzm olunmadığı üçün mədədə fermentasiya başlaya bilər – nəticədə qaz, şişkinlik yarana bilər. Meyvələri əsas yeməkdən 1 saat əvvəl və ya 2 saat sonra qəbul etmək yaxşıdır.
5. Kalsium və dəmir tərkibli qidalar (Məsələn: Çay və ya süd ilə ət və ya ispanaq): Kalsium dəmirin orqanizm tərəfindən sorulmasını azaldır. Bu, xüsusilə dəmir defisiti olan insanlar üçün vacibdir. Ət yeməklərindən dərhal sonra süd məhsulu və ya çay içməyin. 1-2 saat fərq saxlamaq faydalıdır.
Bədənimiz qidaları ayrı-ayrılıqda mükəmməl həzm edə bilər, amma düzgün olmayan birləşmələr həzmi pozur. Qidalanma yalnız kalori saymaq deyil — bu, həm də qidaları doğru şəkildə birləşdirməkdir!

04/08/2025

Tətil – yalnız istirahət deyil, həm də özünü yenidən tapmaq fürsətidir. Amma hər kəsin enerjisi və ehtiyacı fərqlidir. Bəs sizin şəxsiyyət tipinizə görə hansı tətil sizə daha uyğundur?
1. Təbiət və dağ Tətilləri – “Daxilə yönəlmiş, sakitlik axtaranlar üçün”. Əgər gündəlik həyatda tez yorulursunuz, insanlardan və səslərdən uzaq qalmaq istəyirsinizsə, dağ havası, meşə yürüşləri və göl kənarı düşərgələr sizi yeniləyəcək. İntrovertlər, stressə meyilli insanlar, kitabsevərlər və yaradıcılar üçün uyğundur.
2. Dəniz və çimərlik Tətilləri – “Rahatlıq və günəşlə enerji yığanlar üçün”. Dənizin sakitləşdirici səsi, günəş vannası və yumşaq qum... Bütün bunlar sinir sisteminizi rahatlaşdırar, D vitamini ehtiyacınızı qarşılayar. Ofis işində çalışanlar, ailə ilə birlikdə səyahət edənlər, dərin istirahət və yatmaq istəyənlər üçün uyğundur
3. Mədəniyyət və şəhər səyahətləri – “Öyrənməyi sevən, aktiv zəhinlər üçün”. Yeni şəhərlər, muzeylər, qədim abidələr sizi həyəcanlandırırsa, siz tipik turist deyilsiniz – siz öyrənərək dincələnlərdənsiniz! Tarix və sənət həvəskarları, aktiv, planlı səyahətçilər, tələbələr və araşdırmaçılar
4. Macəra və ekstremal tətillər – “Həyəcan axtaran, sərhəd tanımayanlar üçün”. Paraşütlə tullanmaq, dağlara dırmaşmaq, qayalarda yürüş risklə enerji toplayanlar üçündür. Ekstrovertlər, gənclər və idman həvəskarları, adrenalin sevənlər üçün uyğundur.
5. Sağlamlıq və wellness tətilləri – “Özünü fiziki və ruhi olaraq bərpa etmək istəyənlər üçün”. Spa, yoga, meditasiya, termal su kurortları bədən və zehnin balansını bərpa etmək üçün idealdır. Yorğun və tükənmiş hiss edənlər, yeni başlanğıc axtaranlar, zərif, qayğıkeş insanlar üçün uyğundur.
Unutmayın: Tətilin növü qədər, onu necə yaşadığınız da önəmlidir. Bədəninizin və ruhunuzun hansı istirahətə ehtiyac duyduğuna diqqət edin.

01/08/2025

30/07/2025

Fruktozamin testinin üstünlükləri.

28/07/2025

Hepatit qaraciyərin iltihabıdır və əsasən A, B, C, D və E kimi viruslar tərəfindən törədilir. Dünyada 300 milyondan çox insan hepatit virusu daşıyıcısıdır və bir çoxu bundan xəbərsizdir.
Unutmayın:
➢ Hepatit B üçün peyvənd mövcuddur.
➢ Hepatit C müalicə olunur!
➢ Sadəcə bir qan testi ilə hepatit viruslarını aşkar etmək mümkündür.
Müntəzəm yoxlanış, vaksinasiya və maarifləndirmə ilə sevdiklərinizi qoruyun!

25/07/2025

Həyatın ilk günlərində qıcolmalar - Biotinidaza əskikliyi.

23/07/2025

Yay mövsümündə ailələr körpələrlə hovuzlara tez-tez üz tutur. Ancaq bir vacib məqam unudulmamalıdır: Körpələr üçün xüsusi üzmə bezi istifadə olunmalıdır!
Körpələr nəcis və ya sidik tutmağı bilmədiyindən hovuz suyunun çirklənmə riski yüksəkdir. Nəcisdə olan mikroblar (xüsusilə rotavirus, E. coli və s.) hovuz suyuna keçə və digər uşaqlara da yoluxa bilər.
Adi bezlər suyu hopdurur və şişir. Bu, həm körpənin rahatlığını pozur, həm də hovuz filtr sistemini zədələyə bilər. Üzmə bezləri isə suyu hopdurmur və ifrazatın sızmasının qarşısını alır.
Valideynlərə tövsiyə: Yalnız çox kiçik yaşlı körpələr üçün deyil, 3 yaşa qədər olan bütün uşaqlar üçün üzmə bezi istifadə edin. Hovuzdan əvvəl və sonra uşağınızı duş aldırın. Üzmə bezi ilə belə, uşağı mütəmadi olaraq yoxlayın və bezini dəyişin.