Dr. Sisay G.

23/05/2025

የሀኪሞች ደመወዝ ሊጨመር ይገባል ወይስ አይገባም የሚለው አጀንዳ ባስታወሰኝ ጊዜ እንደገና የተፖሰተ
~~~~~~~♥♥♥~~~~~~
ይህ ከታች የምትመለከቱት ልጅ ሚድዋይፈሪ(አዋላጅ ነርስ) ነው።
አንዲት እናት ቤቷ ከወለደች በኋላ እሱ ወደሚሰራበት ጤና ጣቢያ ደም እየፈሰሳት ስለመጣች የሚችለውን ሁሉ ካደረገ በኋላ ስላልቻለ ወደ ሆስፒታል ለማድረስ ሪፈር ሲላትም አምቡላንስ ማግኘት ስላልተቻለና የሚያደርስ በቂ ሰው ስለጠፋ ከሌሎች ሰዎች ጋር በመሆን እንዲህ ተሸክሞ አድርሷታል።
ለእግዚአብሔር ክብር ይድረሰውና ሴትየዋ ተርፋለች🙏
እና እንዲህ ላለው ደመወዝ ቢጨመረው ቅር የሚለው አለ?
©Via_Hakim

22/05/2025

ይገርማልኮ
ሐኪም-10ሺ
ሹፌር-13ሺ

10/04/2025

ትክክል የሆነ የልጆች ክብደት

ሲወለዱ= 2.5 -4ኪ.ግ
በ1ወራቸው = 3.5- 5.5ኪ.ግ
በ 3 ወራቸው =4.5-7ኪ.ግ
በ6ወራቸው= 5.7-9.3ኪ.ግ
በ1ዓመታቸው =7.5- 11.5ኪ.ግ
በ2 ዓመታቸው=9.5-14.5ኪ.ግ
በ3ዓመታቸው= 11-17ኪ.ግ
በ4ዓመታቸው =12-20ኪ.ግ
በ5ዓመታቸው=14-23ኪ.ግ

Ulfaatina Daa'immanii sirrii ta'e.

Yeroo dhalatan = 2.5kg -4kg
Ji'a tokkotti = 3.5- 5.5kg
Ji'a saditti =4.5-7kg
Ji'a Jahatti= 5.7-9.3kg
Waggaa tokkotti =7.5- 11.5kg
Waggaa Lamatti=9.5-14.5kg
Waggaa Saditti= 11-17Kg
Waggaa afuritti =12-20kg
Waggaa shanitti=14-23kg
👇👇👇👇👇👇👇

Check out Dr. Sisay Gudeta’s post.

03/04/2025

Check out Dr. Sisay Gudeta’s video.

05/03/2025

Shout out to my newest followers! Excited to have you onboard! Seble Indeshaw, Mimi Degnachew, Kidist Tesfaye, Abix Gezagn, Astu Habeshawit, Bethel Diriba, Genet Minda, Mamush Gebrehywot Engidawork, Genet Hadego, Helen Helen, Selam Get, Gigi Ye Mike Ehite, Alemtsehay Shumi, Mekdes Abuye, Genwa Alemayehu, Masi Love Masi Live, Addis Ayele, Neima Neu, Haymanot Awoke Koye, Sara Ahmed, Semu Semuti, Seadi Arts, Chaltu Badhaso, Asresahagn Lema, Sisay Anshiso, ሚሚ ሚሚ, Buchu Love, Tsehayyimer, Hana Negahi, Zahra Hassen, Birtukn Niguse, Mesrt Mesi, Siyume Batwred

18/02/2025

With Awash General Hospital – I just made it onto their weekly engagement list by being one of their top engagers!

11/02/2025

👉Dadhabii Onnee (Heart Failure) Daa’iman irratii maalii?
Onneen dadhabde jechuun Onneen dhiiga seeraan qaama keessa facaasuu dadhabde jechuudha. Kanarraan kan ka’e Oksijeenii fi wantii qamaaf barbaachisan(nutrients)iddoo itti barbaadaman gahuu dhabu.
✍️Sababoota dadhabbii Onnee
Uumamaan onneerra rakkoon yoo jiraate
Infeekshinii adda addaa,Haqinaa nyaataa tokko tokko kkf
✍️Malattoolee
Umurii irratti hunda’a (Guyyaa dhalatan irraa jalqabuu danda’a)
👉Daa’ima xixiqqoo: Harma hodhuu ykn nyaata nyaachuu rakkatu
Harganuu, Affuri wal hanqachuu
Gudina qaamaa dhabuu
Qamni dhidhitaa’uu
👉Daa’iman guggudatan:
Mallatoolleen ijjoollee xixiqqoo akkuma jirutti ta’ee
Deemuu/taphachuu/figuu Dadhabbuu kkf
Malaattoowan kana oliti eeraman dabalataan onneera shakkiin yoo jiraate gara Hospitaala Waligalaa Awaash koottaa.
👉Dr Tolasaa Itichaa (Ispeeshalistii yaala daa’imanii akkasumas subispeeshaalistii yaala onnee daa’imanii) argattuu.
📞 +251222127617
Teessoon:Adaamaa ,Dada moolii duuba meetira 100 qofa fagaatee argama

11/02/2025

👉በህፃናት ላይ የልብ ድካም በሽታ ምንድን ነው?
ይህ ሳምንት የልብ ድካም በሽታ የግንዛቤ ማስጨበጫ ሳምንት በመሆኑ በሆስፒታላችን ከሚገኙት የህፃናት የልብ ህክምና ሰብ ስፔሻሊስት ሀኪም ጋር እናስተዋውቃችሁ።
👉የልብ ድካም 🫀 የሚከሰተው ልብ ደምን በተቀላጠፈ መንገድ መርጨት ሲያቅተው ሲሆን በዚህም የተነሳ በቂ ያልሆነ ኦክሲጅን እና አልሚ ምግቦች ወደ ሰውነት አካላት ይደርሳሉ።
✍️ በልጆች ላይ የልብ ድካም መንስኤዎች ;- አብዛኛው የልብ በሽታ መንስኤ በተፈጥሮ በውልደት የሚመጡ ምክንያቶች ናቸው።
▫️በተፈጥሮ ምክንያት በውልደት ጊዜ ልብ ላይ ችግር ካለ
▫️ ኢንፌክሽኖች/infections/
▫️አንዳንድ የምግብ እጥረት ካለ እና የመሳሰሉት ናቸው።
✍️ምልክቶች፡-
ምልክቶቹ በህፃናት እድሜ ላይ የተመሰረቱ ናቸው።(ከተወለዱ ቀን ጀምሮ ሊታዩ ይችላሉ።)
👉በጨቅላ ህፃናት ላይ፡-ጡት ለመጥባት ወይም ምግብ ለመመገብ መቸገር
▫️ቶሎ ቶሎ መተንፈስ፣የትንፋሽ ማጠር
▫️የእድገት ማነስ ወይም መቀጨጭ
▫️የሰውነት እብጠት
👉ተለቅ ባሉ ልጆች ላይ
▫️በጨቅላ ህፃናት ላይ የሚታዩ ምልክቶች እንዳሉ ሆኖ በተጨማሪም
ለመጫዎት፣ለመሮጥ፣ለመራመድ መቸገር እና የመሳሰሉት ናቸው።
🗣ይህን የህመም ምልክት በልጆህ ላይ ካዩ ለበለጠ ዝርዝር መረጃ እና እንክብካቤ
አዋሽ አጠቃላይ ሆስፒታልን ይጎብኙ በሆስፒታላችን የሚገኙትን
👉ዶ/ር ቶሎሳ ኢቲቻ - የህፃናት ስፔሻሊስትና የህፃናት የልብ ህክምና ሰብ ስፔሻሊስት
📲+251222127617
አድራሻ፡ አዳማ፥ ከዳዳ ሞል ጀርባ 100ሜ ገባ ብሎ
https://maps.app.goo.gl/QZBGT77fEz8mQrnm9?g_st=it

23/01/2025

ለህፃናት አእምሮ እድገት በጣም አስፈላጊ ምግቦች

Guddina Sammuu daa'mmanitif nyaata baay'ee barbaachisan.

ለልጆች የተመጣጠነ ምግብ መስጠት ለአእምሮ እድገት ትልቅ አስተዋጽኦ አለው። ሁሉም የምግብ አይነት ለአእምሮ እድገት አስፈላጊ ቢሆኑም የተወሰኑት ደግሞ በይበልጥ ያስፈልጋሉ።

ለአእምሮ እድገት በጣም ጠቃሚ ከሆኑት ንጥረ ነገሮች መካከል የሚከተሉት ይገኙበታል።

🔹ፕሮቲን(protein)፦
ፕሮቲን የአንጎል ሴሎችን ጨምሮ በሰውነት ውስጥ ላሉ ህዋሶች እድገት አስፈላጊ ነው። የአንጎል ሴሎች እርስ በርስ እንዲግባቡ የሚያስችሉ ኬሚካሎች የሆኑትን የነርቭ አስተላላፊዎችን ለማምረትም ያስፈልጋል።
☑️ጥሩ የፕሮቲን ምንጮች
ስጋ፣ አሳ፣ እንቁላል፣ የወተት ተዋጽኦዎች፣ ባቄላ ፣ ምስር እና የመሳሰሉ ናቸው።

🔹ብረት(Iron)፡ ብረት ኦክሲጅን ወደ አንጎል የሚያደርሰው ሄሞግሎቢን ለማምረት ያስፈልገዋል። የነርቭ ሴሎችን የሚከላከለው ማይሊን የተባለ የሰባ ንጥረ ነገር እድገት ውስጥም ይሳተፋል።

☑️ጥሩ የብረት ምንጮች
ቀይ ስጋ፣ እንቁላል፣ አሳ፣ ባቄላ፣ ምስር፣ እና በብረት የተቀመሙ(ብረት የተጨመሩበት) እህሎች ይገኙበታል።

🔹ዚንክ(Zink) ዚንክ ለነርቭ ሴሎች እድገት እና ሲናፕስ(synapse) ያስፈልጋል፣ ሲናፕስ ማለት በነርቭ ሴሎች መካከል ያሉ ግንኙነቶች ናቸው ። በተጨማሪም የነርቭ አስተላላፊዎችን በማምረት ውስጥ ይሳተፋል።
☑️ጥሩ የዚንክ ምንጮች
ስጋ፣ የዶሮ ተዋጽኦ፣ አሳ፣ ባቄላ፣ ለውዝ እና የለውዝ ዘር ይገኙበታል።

🔹ኮሊን Choline: Choline ለአእምሮ እድገት አስፈላጊ የሆነ ንጥረ ነገር ነው። በማስታወስ፣ በመማር እና ትኩረትን በማሳደግ ውስጥ ይሳተፋል።
☑️ጥሩ የኮሊን ምንጮች
እንቁላል፣ ጉበት፣ አኩሪ አተር እና ኦቾሎኒ ናቸው።

🔹ፎሌት(folate)፦ ፎሌት ቫይታሚን ቢ 9 (vit B9) ነው። ለአእምሮ እድገት አስፈላጊ ነው። የሴሎች መገንቢያ የሆኑትን ዲ ኤን ኤ(DNA) እና አር ኤን ኤ(RNA) በማምረት ውስጥ ይሳተፋል። ☑️ጥሩ የፎሌት ምንጮች
ቅጠላማ አትክልቶች፣ ኮምጣጤ ፍራፍሬ እና ባቄላ ናቸው።

🔹አዮዲን(Iodine) ፦ ለአእምሮ እድገት አስፈላጊ የሆኑትን የታይሮይድ ሆርሞኖችን ለማምረት አዮዲን ያስፈልጋል።
☑️ጥሩ የአዮዲን ምንጮች፦
የወተት ተዋጽኦዎች እና አዮዲን ጨው ያካትታሉ።

🔹ኦሜጋ-3 ፋቲ አሲድ፡ ኦሜጋ -3 ፋቲ አሲድ ለአእምሮ እድገት አስፈላጊ የሆኑ አስፈላጊ ፋቲ አሲዶች ናቸው። በነርቭ ሴሎች እና ሲናፕሶች እድገት ውስጥ ይሳተፋሉ፣ እንዲሁም አንጎልን ከጉዳት ለመጠበቅ ይረዳሉ።
☑️ጥሩ የኦሜጋ -3 ፋቲ አሲድ ምንጮች፦
👉ዓሳ ወይም የዓሳ ዘይት፣
👉ተልባ ወይም የተልባ ዘይት
👉ለውዝ እና
👉 የአኩሪ አተር ዘይት ናቸው።

Guddina Sammuu daa'mmanitif nyaata baay'ee barbaachisan.

Nyaata madalawaa daa’immaniif kennuun guddina sammuu isaanitif gumaacha guddaa qaba. Gosoonni nyaataa hundi guddina sammuuf barbaachisoo ta’us, tokko tokko garuu caalaatti barbaachisu.

Nyaata guddina sammuuf barbaachisoo ta’an keessaa kanneen armaan gadii ni argamu.

1. Pirootiinii:
Pirootiiniin seelota sammuu dabalatee guddina seelota qaama keessa jiraniif barbaachisaa dha. Keemikaalota seelonni sammuu akka waliin walqunnaman taasisan(niwurootiraansimitaroota) oomishuufis barbaachisaadha.
👉Maddoota pirootiinii gaarii kan ta'an:- foon, qurxummii, hanqaaquu, aannan, baaqelaa, missiraa fi kkf dha.

2. ayranii(Iron):
ayraniin himoglobin kan jedhamu, oksijiinii dhiiga keessatti baatee gara sammuutti kan geessu oomishuuf barbaachisa. Akkasumas, wanta mayelinii jedhamu, kan seelii narvii eegu akka oomishamu gochuu keessattis hirmaannaa guddaa qaba.

☑️ Madda ayranii gaarii kan ta'an:-
foon diimaa, hanqaaquu, qurxummii, baaqelaa, missira fi nyaata ayraniin itti dabalamee gabaarra oolan fa'a.

3. Zinki (Zink) Zinkiin guddina niwuroonotaa fi siinaapsiif baay'ee barbaachisa, siinaapsiin walitti hidhamiinsa niwuroonota gidduu jirudha. Akkasumas oomisha niwurootiraansimiiteroota keessatti ni hirmaannaa guddaa qaba.
👉Maddoota ziinkii gaarii kan ta'a:-
foon, qurxummii, baaqelaa, lawzii.

4. koolinii (Choline): koolinii guddina sammuuf soorata barbaachisaa dha. Yaadachuu, barachuu fi xiyyeeffannaa jabeessuu irratti hirmaanna guddaa qaba.
👉Madda kooliinii gaarii kan ta'an:-
hanqaaquu, tiruu, fi ocholonii fa'a.

5. Fooleetii: Fooleetiin vitaamin B9 dha. innis Guddina sammuuf barbaachisaa dha. DNA fi RNA, ijaarsa seelii ta’an oomishuuf hirmaannaa olanaa qaba.
👉Maddoota gaarii fooleetii
Isaanis kuduraalee baala qaban, fuduraalee sitraasii fi baaqelaa dha.

6. Ayoodiin(Iodine): Ayoodiin hormoonota taayirooyidii oomishuuf barbaachisa, kunis guddina sammuuf baay'ee barbaachisaa dha.
👉Madda ayoodinii kan ta'a: bu'aawwan aannanii fi soogidda ayoodinin itti dabalame dha.

7. Omega-3 Fatty Acids: faatii asidii barbaachisoo ta’anii fi guddina sammuuf gahee guddaa taphatanidha. Isaanis guddina niwuroonotaa fi siinaapsii keessatti kan hirmaatan yoo ta'u, sammuu miidhaa irraa eeguuf gargaaru.
👋Maddoota Omega-3 Fatty Acids:
👉Zayitii qurxummii ykn qurxummii
👉Zayitii talbaa
👉 lawzii fi kkf.

ለተጨማሪ ምክርና ህክምና አገልግሎት ይምጡ፣ አዋሽ አጠቃላይ ሆስፒታል ይጎብኙ!

Gorsa Dabalataafi yaala Dhibee daa'immanii yoo barbaaddan kootta nu daawwadhaa!

Address:- Awash General Hospital, Adaamaa

10/01/2025

ክፍል ፪
ትክክለኛ የህፃናት አመጋገብ
Haala Soorata daa'immanii sirrii ta'e(kutaa 2ffaa)


1,ህፃናት ከጡት በተጨማሪ ምግብ የሚጀምሩ መቼ መሆን አለበት?

ህፃናት 6ወር ሲሞላቸው ተጨማሪ ምግብ ያስፈልጋቸዋል። ከ6ወር በፊትም መጀመር ከ6ወር በኋላም ሳያስጀምሩ መቆየት የተለያዩ ጉዳት ሊያመጣባቸው ይችላል።
ነገር ግን የግድ 6ወር የሚሞላበት ቀን ላይ ማለት ሳይሆን እንደየአስፈላጊነቱ አንድ ቀንም ሆነ አንድ ሳምንት ማሳነስ ወይም ማሳለፍ ችግር አለው ማለት አይደለም።

1, Daa'imman aannan harmaa irratti nyaata dabalataa yoom jalqabuu qabu?

Daa’imman yeroo ji’a 6 guutan nyaata dabalataa ni barbaadu. Ji'a 6 dura muddamanii jalqabuunis ta'ee, ji'a 6 booda turanii jalqabuun miidhaa adda addaa fiduu danda'a.
Garuu ji'a 6 jechuun guyyuma ji'a 6 guutu jechuu miti, akka barbaachisummaa isaatti guyyaa tokko ykn torban tokkos ta'u gabaabsuun ykn dabarsuun rakkoodha jechuu miti.

6ወር በላይ ቆይቶ ከተጀመረ፤ የሚከተሉትን ችግሮች ሊያመጣ ይችላል።
ሀ፦ የምግብ እጥረት(መቀንጨር)
ለ፦ በአይረን እጥረት የሚመመጣ የደም ማነስ
ሐ፦ ምግብ ማስጠላት እና
መ፦ በአለርጂክ ህመም የመጠቃት እድላቸው ይጨምራል።

እንዲሁም ቶሎ ማስጀመርም በተለይ ከ 4ወር በፊት ከተጀመረ፣ የተቅማት በሽታ፣ ያልተገባ ውፍረት፣ እና ወደፊት በስኳር በሽታ የመያዝ እድላቸው ይጨምራል።

Ji'a 6 booda turanii jalqabuun; Rakkoolee armaan gadii fiduu danda'a.
A: Hanqina nyaataa
B: Hir’ina dhiigaa hir’ina ayireniitin dhufu
C: Nyaata jibbisiisuu fi
D: carraa Dhibee alarjiitiif saaxilamuu ni dabala

Akkasumas, dafanii jalqabuun, keessumattuu yoo ji’a 4 dura jalqabame, gara fuulduraatti carraa furdina garmalee, fi dhukkuba sukkaaraan qabamuu ni dabala.

2፦ መጀመር ያለባቸውስ ምን ዐይነት ምግብ ነው?

ህፃናት የጡት ወተት ላይ ተጨማሪ ምግብ ሲጀምሩ በአንድ አይነት የህል ዘር መሆን አለበት። ከዚያም የመጀመሪያው ሲስማማቸው ከሁለት ወይም ከሶስት ቀናት በኋላ ሁለተኛ አይነት መጨመር እና ቀስ በቀስ ብዙኅ አይነት አንድ ላይ ቀላቅሎ መስጠት ያስፈልጋል ።
መጀመሪያ ላይ የሚመከሩ የምግብ አይነቶች አይረን(iron) ያላቸው ቢሆኑ ይመረጣል።
እነዚም የተፈጨ ስጋ እና grains (አጃ፣ሩዝ፣ ጤፍ ፣ገብስ፣ ዳጉሳ፣እና የመሳሰሉ) የሚባሉ እህሎች ናቸው። ከ7-8ወር ደግሞ እንቁላልን ጨምሮ ከብዙ አይነት የተሰራ ምግብ ማብላት ይቻላል።

2: Nyaata akkamii irraa jalqabuu qabu?

Daa’imman harmaa haadhaa irratti nyaata dabalataa yeroo jalqaban gosa midhaanii tokko ta’uu qaba. Sana booda, inni jalqabaa yoo sifaayef, guyyaa lamaa fi sadii booda, gosa lammaffaa itti dabaluudhaan suuta suutaan gosoota addaddaa walitti makamanii kennuun gaaridha.
Jalqaba irratti gosti nyaata kennamuu qabu gosa nyaataa ayireniin badhaadhe ta’uu qaba. isaanis midhaan akka ajjaa, garbuu, xaafii, ruuzii fi foon diimaa daakame fa'a.
Ji'a 7-8 irraa eegalees hanqaaquu dabalatee nyaata gosa midhaanii hedduu walitti makame qophaa'e laachuun ni danda'a.

ለህፃናት የማይመከሩ ምግብና የአመጋገብ ዘይቤ

1. በጣም አቅጥኖ በጡጦ መስጠት አይመከርም። ምክንያቱም ሲቀጥን ውሃው ስለሚበዛ በይዘቱ ትንሽ የሆነ ምግብ ያጠግባቸዋል። እንዲሁም በጡጦ መጠቀሙ ተቅማጥ ና ጥርስ መበላሸትን ሊያመጣባቸው ይችላል። ስለዚ ወፈር ተደርጎ በማንኪያ መስጠት ይመከራል ።

2. ሱካር እና ጨው መጨመር አይመከርም፤ እንዲሁም እንደ ሻይ እና ጁስ ያሉ ጣፋጭ ነገሮችም ቢያንስ እስከ አንድ ዓመት ድረስ መከልከል አለብን። ከ1ዓመት በኋላም በጥቂቱ ካልሆነ በስተቀር ከጥቅሙ ጉዳቱ ያመዝናል።

3.የላም ወተት እስከ 1ዓመት ፈጽሞ መጀመር የለባቸውም ከተቻለም አስከ 2ዓመት ባይጀምሩ ይመረጣል። ምክንያቱም እስከ 1ዓመት እድሜ ላሉ ህፃናት አንጀታቸውን ስለሚያቆስል የአይረን እጥረትን ያመጣል።ይህ ደግሞ የአእምሮ እድገት ላይ ትልቅ ተፅእኖ አለው።
4፦ ምግብ እምቢ በሚሉበት ጊዜ አስገድዶ ማብላትም ሆነ ጣፋጭ ነገር እንደ አማራጭ ማቅረብ አይመከርም። በሚፈልጉበት ጊዜ ላይ ጠብቆ መስጠት ነው እንጂ።
5፦ ህፃናት በሚበሉበት ጊዜ ላይ ሀሳባቸውን(attention) የሚሰርቁ ነገሮች (ቲቪ፣ጌም ) መኖር የለባቸውም።

Nyaataa fi sirna nyaata daa’immaniif hin gorfamne

1. qal'isanii xuuxxodhan kennuun hin gorfamu. Sababni isaas yoo qal'ate ykn bishaan itti baay'ate qabiyyeen nyaataa ni xiqqaata ykn garaa isaani irra jiraan bishaanin guutama jechuudha. Akkasumas xuuxxoo fayyadamuun dhibee garaa kaasaa fi tortoruu ilkaanii fiduu danda’a. Kanaafuu furdisanii fal'aanan kennuun ni filatama.

2. Sukkaaraa fi soogidda itti dabaluun hin gorfamu; Wantoota mi'aawaa akka shaayii fi juices yoo xiqqaate waggaa tokkoof gonkumaa itti kennuun hin barbaachisu. Waggaa 1 boodas xiqqoo xiqqoo yoo ta'e malee faayidaa isaarra miidhaansaa ni caala.

3. Aannan sa'aa gonkumaa waggaa 1 dura jalqabuu hin qabu, yoo danda'ame waggaa 2 dura jalqabuu dhiisuun filatamaadha. Sababni isaas garaacha daa'imman hanga waggaa 1 waan miidhuuf hanqina ayirenii fida, kunis guddina sammuu irratti dhiibbaa guddaa qaba.
4: Nyaata yeroo didan dirqiin nyaachisuun ykn akka filannootti waan mi’aawaa dhiyeessuun gaarii hin ta'u. Yeroo barbaadanitti eeganii laachufin barbaachisaadha.
5: daa'imman yeroo nyaata nyaatan wantoota xiyyeeffannoo isaanii hatan (TV, tapha addaddaa) irraa fageessuun barbaachisaadha