28/04/2025
📌ჩიყვის სახეებია:
✅ ენდემური (კოლოიდური, არა-ტოქსიკური) ჩიყვი:
🖇️ ყველაზე გავრცელებული ფორმაა.
🖇️ ძირითადი მიზეზი იოდის დეფიციტია გარემოში (მაგალითად, მთიან რეგიონებში).
🖇️ ფარისებრი ჯირკვალი ცდილობს იოდის ნაკლებობის კომპენსირებას ზომაში ზრდით, რათა მაქსიმალურად აითვისოს არსებული იოდი.
🖇️ როგორც წესი, არ ახლავს ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის დარღვევა (ეუთირეოზი).
✅ სპორადული (კოლოიდური, არა-ტოქსიკური) ჩიყვი:
🖇️ გვხვდება იოდით საკმარისად მომარაგებულ რეგიონებში.
🖇️ გამომწვევი მიზეზი ბოლომდე ცნობილი არ არის, მაგრამ შესაძლოა როლი ითამაშოს ზოგიერთმა ნივთიერებამ (გოიტროგენებმა), რომლებიც ხელს უშლიან იოდის ათვისებას, ან ფარისებრი ჯირკვლის ფერმენტების დეფექტებმა.
🖇️ ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქცია, როგორც წესი, შენარჩუნებულია.
✅ ტოქსიკური დიფუზური ჩიყვი (გრეივსის დაავადება, ბაზედოვის დაავადება):
🖇️ აუტოიმუნური დაავადებაა.
🖇️ იმუნური სისტემა გამოიმუშავებს ანტისხეულებს, რომლებიც ასტიმულირებენ ფარისებრი ჯირკვალს, რის შედეგადაც ის ზომაში იზრდება და ჭარბად გამოიმუშავებს ჰორმონებს (ჰიპერთირეოზი).
🖇️ ახასიათებს არა მხოლოდ ჩიყვი, არამედ სხვა სიმპტომებიც, როგორიცაა თვალების გამოწევა (ეგზოფთალმი), გახშირებული გულისცემა, წონის კლება, ნერვიულობა და სხვა.
✅ ტოქსიკური კვანძოვანი ჩიყვი (პლამერის დაავადება):
🖇️ ფარისებრი ჯირკვალში წარმოიქმნება ერთი ან რამდენიმე ავტონომიურად ფუნქციონირებადი კვანძი, რომელიც ჭარბად გამოიმუშავებს ჰორმონებს, მიუხედავად ჰიპოფიზის კონტროლისა.
🖇️ დანარჩენი ჯირკვლის ქსოვილი შესაძლოა დათრგუნული იყოს.
🖇️ ახასიათებს ჰიპერთირეოზის სიმპტომები და პალპაციით ისინჯება კვანძები.
✅ არა-ტოქსიკური მრავალკვანძოვანი ჩიყვი:
🖇️ ფარისებრი ჯირკვალში მრავლობითი კვანძი წარმოიქმნება, მაგრამ ჰორმონების ჭარბი გამომუშავება არ ხდება (ეუთირეოზი).
🖇️შეიძლება იყოს როგორც ენდემური, ასევე სპორადული ხასიათის.
🖇️დიდი ზომის ჩიყვი ზოგჯერ იწვევს ყლაპვის ან სუნთქვის გაძნელებას.
✅აუტოიმუნური თირეოიდიტი (ჰაშიმოტოს თირეოიდიტი):
🖇️აუტოიმუნური დაავადებაა, რომლის დროსაც იმუნური სისტემა უტევს ფარისებრ ჯირკვალს.
🖇️საწყის ეტაპზე შესაძლოა გამოვლინდეს გარდამავალი ჰიპერთირეოზი, მაგრამ საბოლოოდ იწვევს ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის დაქვეითებას (ჰიპოთირეოზი).
🖇️ჩიყვი ამ შემთხვევაში შეიძლება იყოს როგორც დიფუზური (მთელი ჯირკვლის გადიდება), ასევე კვანძოვანი.
📌თითოეული მათგანი საჭიროებს განსხვავებულ მიდგომას დიაგნოსტიკისა და მკურნალობის თვალსაზრისით. ამიტომ, მნიშვნელოვანია ექიმთან კონსულტაცია ზუსტი დიაგნოზის დასადგენად.
📌მიუხედავად ამისა, არსებობს გარკვეული ხალხური საშუალებები და რჩევები, რომლებიც ტრადიციულად გამოიყენება ჩიყვის დროს სიმპტომების შესამსუბუქებლად ან პროფილაქტიკისთვის. გთხოვთ, გაითვალისწინოთ, რომ ამ მეთოდების ეფექტურობა მეცნიერულად დადასტურებული არ არის და ისინი არ ცვლის ექიმის მიერ დანიშნულ მკურნალობას.
📌ზოგიერთი ხალხური საშუალება, რომელსაც იყენებენ ჩიყვის დროს:
🖇️ იოდით მდიდარი საკვები:
✅ზღვის პროდუქტები: ზღვის კომბოსტო (ლამინარია), თევზი (ვირთევზა, ორაგული), მოლუსკები იოდის კარგი წყაროა.
✅იოდირებული მარილი: გამოიყენეთ იოდირებული მარილი ჩვეულებრივი მარილის ნაცვლად.
❌ნუ დაიწყებთ თვითმკურნალობას! პირველ რიგში მიმართეთ ექიმს ზუსტი დიაგნოზისა და მკურნალობის გეგმის დასადგენად.
#ენდოკრინოლოგი
#ჩიყვი
