
26/08/2025
Πόσο ενήλικες είναι οι "ενήλικες" των 18 ετών?? και τι είναι ο Προμετωπιαίος Φλοιός? 🧠 😀
Ο προμετωπιαίος φλοιός (prefrontal cortex) αποτελεί τμήμα του μετωπιαίου λοβού του εγκεφάλου και θεωρείται μία από τις πιο εξελιγμένες περιοχές του ανθρώπινου νευρικού συστήματος. Είναι υπεύθυνος για λειτουργίες ανώτερης τάξης, γνωστές και ως «εκτελεστικές λειτουργίες», όπως ο σχεδιασμός, η λήψη αποφάσεων, ο έλεγχος της συμπεριφοράς, η συγκέντρωση, η ενσυναίσθηση και η ρύθμιση των συναισθημάτων.
Η ανάπτυξή του ακολουθεί μια ιδιαίτερα μακρά πορεία που εκτείνεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, επηρεάζοντας καθοριστικά τη συμπεριφορά και τις ικανότητές του:
📍 Στην παιδική ηλικία και στο πρώτο στάδιο της εφηβείας (0–12 ετών)...
Στα πρώτα χρόνια ζωής, ο προμετωπιαίος φλοιός είναι ακόμα ανώριμος. Τα παιδιά δυσκολεύονται να ελέγξουν τις παρορμήσεις τους και να προβλέψουν τις συνέπειες των πράξεων τους. Σταδιακά, με την εμπειρία και τη μάθηση, οι νευρωνικές συνδέσεις ενδυναμώνονται. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται συναπτικό κλάδεμα (synaptic pruning), κατά την οποία οι άχρηστες συνάψεις απομακρύνονται και οι χρήσιμες ενδυναμώνονται. Αυτό συμβάλλει στη βελτίωση της προσοχής και της μνήμης εργασίας.
📍 Στην εφηβεία και στα πρώτα χρόνια της ενημικίωσης (12–25 ετών)...
Η εφηβεία είναι το στάδιο όπου ο προμετωπιαίος φλοιός υφίσταται τη σημαντικότερη ανάπτυξη. Ωστόσο, η διαδικασία «περικοπής» των περιττών συνάψεων δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Παράλληλα, το σύστημα ανταμοιβής (ιδίως η ντοπαμίνη) είναι ιδιαίτερα ενεργό, οδηγώντας σε παρορμητική συμπεριφορά, ρίσκο και έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις. Η αργή ωρίμανση του προμετωπιαίου φλοιού σε σύγκριση με άλλα εγκεφαλικά κυκλώματα εξηγεί γιατί οι έφηβοι συχνά δυσκολεύονται στη λήψη ισορροπημένων αποφάσεων. Η πλήρης βιολογική ωρίμανση του προμετωπιαίου φλοιού ολοκληρώνεται περίπου στα 25 έτη!!
📍 Ενήλικη ζωή (25–60 ετών)...
Στην ενήλικη ζωή, ο προμετωπιαίος φλοιός βρίσκεται στο αποκορύφωμα της λειτουργικότητάς του. Οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να σχεδιάζουν μεθοδικά, να οργανώνουν πολύπλοκες δραστηριότητες, να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους και να ελέγχουν πιο αποτελεσματικά τις παρορμήσεις τους. Οι εμπειρίες ζωής, η εκπαίδευση και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις συνεχίζουν να διαμορφώνουν και να ενισχύουν τις εκτελεστικές λειτουργίες.
📍 Γήρανση (60+ ετών)...
Με την πάροδο της ηλικίας, αρχίζουν να εμφανίζονται φυσιολογικές αλλοιώσεις στον προμετωπιαίο φλοιό, όπως μείωση της νευρωνικής πλαστικότητας και της ταχύτητας επεξεργασίας. Αυτό μπορεί να εκδηλωθεί με δυσκολίες στη μνήμη εργασίας, στην ταυτόχρονη διαχείριση πολλών πληροφοριών και στην προσαρμογή σε νέες καταστάσεις. Ωστόσο, η συσσώρευση εμπειρίας και η σοφία αντισταθμίζουν συχνά αυτές τις απώλειες, επιτρέποντας στα άτομα να λαμβάνουν ώριμες και ισορροπημένες αποφάσεις. Επιπλέον, η νοητική άσκηση, η κοινωνική δραστηριότητα και η σωματική υγεία μπορούν να διατηρήσουν σε ικανοποιητικά επίπεδα τη λειτουργία του προμετωπιαίου φλοιού.
Συμπέρασμα
Ο προμετωπιαίος φλοιός είναι το «κέντρο διοίκησης» του ανθρώπινου εγκεφάλου, εξελισσόμενος αργά αλλά καθοριστικά σε όλη τη διάρκεια της ζωής. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι ο εγκέφαλος συνεχίζει να ωριμάζει τουλάχιστον έως την ηλικία των 25 ετών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, βελτιώνεται σταδιακά η ικανότητα ελέγχου των παρορμήσεων, ρύθμισης των συναισθημάτων και λήψης αποφάσεων. Από την παιδική παρορμητικότητα, στην εφηβική αναζήτηση εμπειριών, στην ώριμη ικανότητα σχεδιασμού της ενήλικης ζωής και τέλος στη σοφία της τρίτης ηλικίας, η πορεία του αντικατοπτρίζει και την πορεία του ίδιου του ανθρώπου. & The Healing Project
Dr Μαρία Δημ Κονδύλη, MD, MSc, PhD
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών
Νευρολόγος- Ιατρείο Νευροεκφυλιστικών Παθήσεων
Ιατρείο Πόνου και κλινικής Ύπνωσης
Ιατρικός Βελονισμός
τ. Επικεφαλής Νευρολογικά λόγος Stroke Unit, Centre Hospitalier Bois de l'Abbaye, Liege.
Αγίου Ανδρέου 6, Πάτρα
tel/ mob 2610 438780 & 694 515 1574