27/09/2024
جۆرەکانی ئەنسۆلین ( Types of insulin )
زۆرترین زانیاری خوێنەربە.
ئامادەکردنی ( SaFeen W. Hamadameen )
Types of insulin :
A/ Rapid Acting insulin
B/ Short Acting insulin
C/ Intermediate insulin
D/ Long Acting insulin
E/ Mixed insulin
لە خوارەوە نمونەی هەر دەرمانێکی ئینسۆلین و ناوی بازرگانی و ناوی زانستی بۆ هەر جۆرێکی ئینسۆلین
بە پێی کات و شێوازی ئیشکردنیان دەنوسین لەگەڵمان بن.
A/ Rapid Acting insulin :
دەرمانەکانی سەر بەم کۆمەڵەن زۆر بە خێرایی ئـیش دەکەن ڕێــژەی شــەکر لە خــوێن دادەبەزێــنن ، دەتوانرێت ( 15 ) خولەک پێش نان یان ڕاستەوخۆ دوای نان خواردن لێ بـدرێت ناسراویشـن لە بـازاڕدا بە ( صافي او سریع ) نموونەی دەرمانەکان بریتین لەمانەی خوارەوە :
① Insulin lispro ( Humalog ®)
Injectable Pen / Solution : 100units/ml ( 0.1 to 0.2 unit/kg , 2 to 3 times daily , 15 minutes before meal.
لە ماوەی دووگیانی و شیرداندا :
- گروپی B.
② Insulin aspart ( Novorapid ®)
Injectable Pen / Solution : 100units/ml ( 0.1 to 0.2 unit/kg , 2 to 3 times daily , 15 minutes before meal.
لە ماوەی دووگیانی و شیرداندا :
- گروپی B.
③ Insulin glulisine ( Apidra ®)
Injectable Pen / Solution : 100units/ml ( 0.5 to 0.1 unit/kg , 15 minutes before meal or within 20 minutes after starting a meal.
لە ماوەی دووگیانی و شیرداندا :
- گروپی C.
④ ( rDNA ) human Insulin ( Actrapid ®)
Injectable Solution/Pen : 100units/ml ( 0.3 to 1 unit/kg , 2 times daily , 15 to 30 minutes before meal.
لە ماوەی دووگیانی و شیرداندا :
- گروپی C.
ئەم جۆرانە ( 15 ) خولەک پێش نان وەردەگیرێت ، وە هەروەها پاش ( 5 تا 15 ) خولەک دەست بە ئیشکردن دەکات کاریگەریەکەی ( 3 تا 5 ) کاتژمێر کاریگەری دەمێنێتەوە لە لەش.
تێبینی/ ئەم جۆرەیان دەتوانرێت بە ڕێگەی ( S.C و I.V ) بدرێت لە نەخۆش.
B/ Short Acting insulin :
دەرمانەکانی ئەم کۆمەڵەیە کەمێک تاخیرتر دەست دەکەن بە ئیشکردن بەس ئەمـانەش هەر خێـران لە ئیشـکردندا وە زووتـریش تەواو دەبـن لە لەشـدا ، دەتوانرێـت ( 30 ) خـولەک پـێش نـان لـێ بـدرێت ، ئەمەشیان ناسراون لە بازاڕدا بە ( صافي او سریع ) نموونەی دەرمانەکان بریتین لەمانەی خوارەوە :
Insulin regular human ( Humulin R ®)
Injectable Solution/Pen : 100units/ml ( 0.1 to 0.2 unit/kg , 2 times daily , 15 to 30 minutes before meal.
لە ماوەی دووگیانی و شیرداندا :
- گروپی B.
ئەم جۆرەیان ( 30 ) خولەک پێش نان وەردەگیرێت ،
وە هەروەها پاش ( 30 ) خولەک دەست بە ئیشکردن
دەکات کاریگەریەکەی ( 5 تا 8 ) کاتژمێر دەمێنێتەوە
لە لەش.
تێبینی/ ئەم جۆرەیان زۆر جار بۆ حاڵەتی لەناکاو و خێرا بەکاردێت ، هەروەها ئەم جۆرەیان دەتوانرێت بە ڕێگەی ( S.C و I.V و I.M ) بدرێت لە نەخۆش.
C/ Intermediate insulin :
دەرمانەکـانی ئەم کـۆمەڵەیە بە شـێوەیەکی مـام ناوەنـد کـاردەکەن بـۆ کەم کـردنەوەی ڕێـژەی شـەکر لە خوێندا بۆ ماوەیەکی زیاتر دەمێنەوە لە لەشدا بە بەراورد بە دوو جۆرەکەی سـەرەوە زیـاتر دەمێنـنەوە لە لەشدا ، وا باشە ( 30 ) خولەک تا ( 1 ) کاتژمێر پێش نان ، ئەم جۆرەیان لەبازاردا ناسـراون بە ( خـابط او البطئ ) ، نموونەی دەرمانەکان بریتین لەمانەی خوارەوە :
human Insulin isophane ( NPH ) ( Insulatard ®) , ( Humulin N ®)
Injectable Solution/Pen : 100units/ml ( 0.2 unit/kg , 2 times daily , 15 to 30 minutes before meal.
لە ماوەی دووگیانی و شیرداندا :
- گروپی B.
ئەم جۆریان پاشی ( 2 تا 4 ) کاتژمێر دەست بە ئیش دەکات کاریگەریەکەی ( 10 تا 18 ) کاتژمێر دەمێنێتەوە لە لەشدا.
تێبینی/ ئەم جۆرەیان دەتوانرێت تەنها بە ڕێگەی ( S.C ) بدرێت لە نەخۆش.
D/ Long Acting insulin :
دەرمانەکانی ئەم کۆمەڵەیە بە شێوەیەکی هێواش کاردەکەن و ماوەیەکی زیاتر دەمێنەوە لە لەشدا بە بەراورد
بە جۆرەکانی تری ئینسۆلین لە سەرەوە، ئەم جۆرەیان زیاتر شەوانە وەر دەگیرێت پێش خەوتن کاریگەری زیاترە ، هەروەها ئەم جۆرەشیان لەبازاردا ناسراون بە ( خابط او البطئ ) ، نموونەی دەرمانەکان بریتین لەمانەی خوارەوە :
① Insulin glargine ( Lantus ®),( Basaglar ®)
Injectable Pen / Solution : 100units/ml ( 0.2 to 0.4 unit/kg , Once daily at night .
لە ماوەی دووگیانی و شیرداندا :
- گروپی B.
② Insulin detemir ( Levemir ®)
Injectable Pen / Solution : 100units/ml ( 0.2 to 0.4 unit/kg , Once daily at night .
لە ماوەی دووگیانی و شیرداندا :
- گروپی B.
③ Insulin degludec ( Tresiba ®)
Injectable Pen / Solution : 100units/ml ( 0.2 to 0.4 unit/kg , Once daily at night .
لە ماوەی دووگیانی و شیرداندا :
- گروپی C.
ئەم جۆرەیان شەوانە پێش خەوتن وەردەگیرێت پاش
( 2 تا 4 ) کاتژمێر دەست بە ئیش دەکات و کاریگەریەکەی بۆ ماوەی ( 24 ) کاتژمێر لە لەش دەمێنێتەوە.
تێبینی/ ئەم جۆرەشیان دەتوانرێت تەنها بە ڕێگەی ( S.C ) بدرێت لە نەخۆش.
E/ Mixed insulin :
دەرمانەکانی ئەم کۆمەڵەیە بە شێوەی تێکەڵە ئامادەکراون
بە شێوەیەکی وا دروستکراون هەر تێکەڵەیەک پێک دێت
لە دوو جۆری ئینسۆلین ، ئەم جۆرەیان لەبازاردا ناسراون
بە ( مخبوط او مخلوط ) نموونەی دەرمانەکان بریتین لەمانەی خوارەوە :
① Novomix Pen ® ( 30% soluble insulin aspart + 70% insulin aspart crystallised with protamine ).
Injectable Solution/Pen : 100units/ml ( 0.5 to 1 unit/kg , 2 times daily , 15 minutes before meal or direct after meal.
لە ماوەی دووگیانی و شیرداندا :
- گروپی B.
② Humalog Mix 25 pen ® ( 25% insulin lispro + 75% insulin lispro protamine ).
Injectable Solution/Pen : 100units/ml ( 0.5 to 1 unit/kg , 2 times daily , 15 minutes before meal or direct after meal.
لە ماوەی دووگیانی و شیرداندا :
- گروپی B.
③ Humalog Mix 50 pen ® ( 50% insulin lispro + 50% insulin lispro protamine ).
Injectable Solution/Pen : 100units/ml ( 0.5 to 1 unit/kg , 2 times daily , 15 minutes before meal or direct after meal.
لە ماوەی دووگیانی و شیرداندا :
- گروپی B.
④ Humulin 70/30 pen ® ( 70% insulin aspart crystallised with protamine + 30% soluble insulin aspart ).
Injectable Solution/Pen : 100units/ml ( 0.5 to 1 unit/kg , 2 times daily , 15 minutes before meal or direct after meal.
لە ماوەی دووگیانی و شیرداندا :
- گروپی B.
⑤ Ryzodeg pen ® ( 30% insulin asprat + 70% insulin degludec ).
Injectable Pen : 100units/ml ( 0.2 to 0.4 unit/kg , One or two times daily , 15 minutes before meal or direct after meal.
لە ماوەی دووگیانی و شیرداندا :
- گروپی B.
⑥ Mixtard 30 ® ( soluble insulin 30% + isophane insulin 70% ).
Injectable Solution/Pen : 100units/ml ( 0.3 to 1 unit/kg , 2 times daily , 15 minutes before meal or direct after meal.
لە ماوەی دووگیانی و شیرداندا :
- گروپی B.
ئەم جۆریان وا باشە ( 30 ) خولەک تا ( 1 ) کاتژمێر پێش نان لێ بدرێت ئەم جۆریان پاشی ( 2 تا 4 ) کاتژمێر دەست بە ئیش دەکات کاریگەریەکەی ( 6 تا 8 ) کاتژمێر دەمێنێتەوە لە لەشدا.
تێبینی/ ئەم جۆرەشیان دەتوانرێت تەنها بە ڕێگەی ( S.C ) بدرێت لە نەخۆش.
تێبینی/ بەکارهێنانی دۆزی ئەم دەرزییانەی ئەنسولین
بە پێی حاڵەت و تەمەن و کێشی نەخۆشەکە ئەگۆڕێت ، بۆیە لەسەر قسەی دکتۆری پسپۆڕ دەوەستێت کە چەندی
بۆ دیاری ئەکات ئەوەی لەسەرەوە نووسیومان بەشێوە باوەکەیتی.
تێبینی/ پێویستە هەموو جۆرەکانی دەرزی انسولین ( Insulin ) لە پلەی گەرمی ( ۸-۲ سیلیزی ) هەڵبگیرێن لەناو ساردکەرەوە ( ثلاجة ).
تێبینی/ زۆربەی هەرە زۆری جۆرەکانی دەرزی انسولین
بە ڕێگای ژێر پێست ( S.C ) بەکاردێن و باون ، بەڕێگای تریش هەیە بەڵام کەمتر بەکاردێن.
⛔ تکایە بێ ئاماژەکردن بە ناوی من لە هیچ شوێنێک پۆست مەکەرەوە.
بەهیوای سوود.
