20/09/2025
අපි කවුරුත් වගේ කරන දෙයක්නේ, කඩෙන් වතුර බෝතලයක් ගත්තම, ඒකෙ වතුර ටික බීලා ඉවර වුණාම, ඒ බෝතලයටම ආයෙත් වතුර පුරවගෙන පාවිච්චි කරන එක. සමහරවිට දවස් ගාණක් යනකල්ම ඒ බෝතලේ තමයි අපි ළඟ තියෙන්නේ.
පරිසරය ගැන හිතලා හරි, එහෙමත් නැත්නම් හදිස්සියකට වෙන භාජනයක් නැති නිසා හරි අපි මේ දේ කරනවා. ඒත් ඔයා කවදාහරි හිතුවද, මේ විදියට එකම ප්ලාස්ටික් බෝතලයක් නැවත නැවත පාවිච්චි කරන එක ඔයාගේ සෞඛ්‍යයට කොයිතරම් දුරට ආරක්ෂිතද කියලා? අපි අද ඒ ගැන හරියටම කතා කරමු.
🤔 හැම ප්ලාස්ටික් බෝතලයක්ම එක වගේද?
ඔයා ප්ලාස්ටික් බෝතලයක් අතට අරගෙන ඒකේ යට පැත්ත බැලුවොත්, ත්‍රිකෝණ ලකුණක් ඇතුළේ අංකයක් ගහලා තියෙනවා. මේකෙන් කියවෙන්නේ ඒ බෝතලය හදලා තියෙන්නේ මොන වර්ගයේ ප්ලාස්ටික් එකකින්ද කියන එකයි.
1️⃣ ත්‍රිකෝණයේ අංක 1 (PET/PETE): අපි කඩෙන් ගන්න සාමාන්‍ය වතුර බෝතල්, සිසිල් බීම බෝතල්. මේවා හදලා තියෙන්නේ එක වරක් පාවිච්චි කරන්නයි.
2️⃣ ත්‍රිකෝණයේ අංක 2 (HDPE): කිරි බෝතල්, ෂැම්පු බෝතල් වගේ ටිකක් ඝනකම්, ශක්තිමත් බෝතල්.
7️⃣ ත්‍රිකෝණයේ අංක 7 (Other): සමහර ලොකු වතුර බෝතල්, සමහර ක්‍රීඩා සඳහා පාවිච්චි කරන බෝතල්.
🧪 ඇත්තම ප්‍රශ්නේ - ප්ලාස්ටික් එකේ රසායනික ද්‍රව්‍ය වතුරට එකතු වෙන එකද?
ප්ලාස්ටික් බෝතල් නැවත පාවිච්චි කරනකොට ගොඩක් දෙනෙක් බය වෙන දෙයක් තමයි රසායනික ද්‍රව්‍ය කාන්දු වීම (Chemical Leaching). මේකෙදි වෙන්නේ ප්ලාස්ටික් එක හදන්න පාවිච්චි කරපු රසායනික ද්‍රව්‍ය ටිකෙන් ටික දියවෙලා අපි බොන වතුරට එකතු වෙන එක. මේ දේ වෙන්න ප්‍රධානම හේතු තමයි අධික උෂ්ණත්වයට නිරාවරණය වීම (උදා: අව්වේ නවත්තලා තියෙන කාර් එකක තියෙන එක).
භයානක වෙන්න පුළුවන් රසායනික ද්‍රව්‍ය:
➡️ ඇන්ටිමනි (Antimony): අංක 1 (PET) ප්ලාස්ටික් වල තියෙනවා. අධික උෂ්ණත්වයේදී වතුරට එකතු වෙන්න පුළුවන්. කෙටි කාලීනව ඔක්කාරය, වමනය, පාචනය ඇතිවෙන්නත්, දීර්ඝ කාලීනව කොලෙස්ටරෝල් සහ සීනි මට්ටම ඉහළ යන්නත් පුළුවන්. ඒ නිසා, කවදාවත් ප්ලාස්ටික් වතුර බෝතල් අව්වේ තියන්න එපා.
➡️ බිස්ෆිනෝල් A (BPA): අංක 7 ප්ලාස්ටික් වල තියෙන්න පුළුවන්. අධි රුධිර පීඩනය, දියවැඩියාව සහ හෘද රෝග අවදානම වැඩි කරන්න පුළුවන්.
➡️ තැලේට්ස් (Phthalates): ප්ලාස්ටික් මෘදු කරන්න යොදාගන්නවා. දරුවන්ගේ වර්ධනයට බාධා කරන්න පුළුවන්.
ඔයා මේ රසායනික ද්‍රව්‍ය ගැන කනස්සල්ලෙන් ඉන්නවා නම්, BPA-free කියලා සඳහන් කරපු නිෂ්පාදන පාවිච්චි කරන්න.
🦠 රසායනික ද්‍රව්‍ය වලටත් වඩා ලොකු අවදානමක්! ඒ තමයි බැක්ටීරියා!
ගොඩක් දෙනෙක් නොදන්නවා වුණාට, ප්ලාස්ටික් බෝතල් නැවත පාවිච්චි කිරීමේදී රසායනික ද්‍රව්‍ය කාන්දු වීමට වඩා බැක්ටීරියා වර්ධනය වීම කියන්නේ ඊට වඩා බරපතල සෞඛ්‍ය අවදානමක්.
ඇත්තටම, නිෂ්පාදකයින් මේ බෝතල් හදන්නේ එක පාරක් විතරක් පාවිච්චි කරන්න. ඒකට ප්‍රධානම හේතුව තමයි මේ බැක්ටීරියා වර්ධනය වීමේ අවදානම.
ඔයා බෝතලෙන් වතුර බොනකොට ඔයාගේ කටේ තියෙන බැක්ටීරියා බෝතලයේ මූඩියට සහ ගැට්ටට එකතු වෙනවා. බෝතලය පාවිච්චි කරද්දී ඇතිවෙන ඉරි තැලීම් සහ සීරීම් ඇතුළේ මේ බැක්ටීරියා හොඳට හැංගිලා ඉඳන් වර්ධනය වෙනවා. සාමාන්‍ය සබන් දාලා හෝදලා මේ බැක්ටීරියා සම්පූර්ණයෙන්ම ඉවත් කරන එකත් හරිම අමාරුයි.
✅ එහෙනම් මොකක්ද හොඳම සහ ආරක්ෂිතම විකල්පය?
➡️ වීදුරු හෝ මළ නොකන වානේ (Stainless Steel) බෝතල් පාවිච්චි කරන්න: මේවා තමයි හොඳම විකල්පය. පිරිසිදු කරන්න ලේසියි, රසායනික ද්‍රව්‍ය කාන්දු වීමක් ගැන බය වෙන්න දෙයක් නැහැ, පරිසරයටත් හිතකරයි.
➡️ අනිවාර්යයෙන්ම නැවත පාවිච්චි කරනවා නම්: ප්ලාස්ටික් බෝතලයක් එක දවසකට වඩා පාවිච්චි නොකර ඉන්න උත්සාහ කරන්න. හැම පාවිච්චියකටම පස්සේ උණු වතුර සහ සබන් යොදාගෙන හොඳින් සෝදලා, සම්පූර්ණයෙන්ම වේළෙන්න හරින්න.
➡️ Recycle කරන්න: පාවිච්චි කරලා ඉවර වුණාම, ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කරන්න පුළුවන් තැනකට බෝතලය භාර දෙන්න.
📌 මතක තියාගන්න කරුණු
➡️ කඩෙන් ගන්න සාමාන්‍ය ප්ලාස්ටික් වතුර බෝතල් (අංක 1 - PET) හදලා තියෙන්නේ එක වරක් පමණක් පාවිච්චි කරන්නයි.
➡️ නැවත පාවිච්චි කිරීමේදී රසායනික ද්‍රව්‍ය කාන්දු වීමට වඩා බැක්ටීරියා වර්ධනය වීම විශාල සෞඛ්‍ය අවදානමක්.
➡️ කවදාවත් ප්ලාස්ටික් වතුර බෝතල් අව්වේ හෝ අධික රස්නයක් තියෙන තැන්වල තියන්න එපා.
➡️ ආරක්ෂිතම විකල්පය තමයි නැවත පාවිච්චි කළ හැකි වීදුරු හෝ මළ නොකන වානේ (Stainless Steel) වලින් හදපු බෝතලයක් මිලදී ගැනීම.
මේ වැදගත් තොරතුරු තවත් කෙනෙක් එක්ක බෙදාගන්න. 👉 පෝස්ට් එක Share කරන්න!
ඔයත් ප්ලාස්ටික් වතුර බෝතල් නැවත පාවිච්චි කරනවාද?
#ප්ලාස්ටික් #සෞඛ්‍ය #දැනුවත්වෙමු
