09/12/2023
උරහිසෙන් අත ඉහලට එසවීම වේදනාකාරී ද? උරහිස් සන්ධියේ හිර ගතියක් තිබෙනවාද ? කොන්ඩය පීරීම, ඇදුම් ඇදීම ආදී එදිනෙදා කටයුතු කරගැනීමට අපහසුද?
කෙතරම් විවිධාකාර ප්‍රතිකාර කරත් තවම සුවයක් නැදද ?
උරහිස් වේදනාව සමග උරහිස් සන්ධිය සීමාවීම වයස්ගත වන විට සෑම කෙනෙකුම වාගේ ඇතිවිය හැකි පොදු රෝග ලක්ෂණයක් වේ. බොහෝ අය මෙම රෝග ලක්ෂණ සමනය කිරීම සඳහා විවිධ ප්‍රතිකාර ලබා ගන්නා අතර බොහෝ විට මෙම තත්වය ෆ්‍රෝසන් ශෝල්ඩර්/ Frozen shoulder යනුවෙන් රෝග විනිශ්චය ලබා ගනී. අවාසනාවකට බොහෝ අවස්ථාවන්හිදී මෙම රෝග විනිශ්චයන් වැරදිය. මන්දයත් බොහෝ උරහිස් තත්වයන්ට මෙම සමාන ලක්ෂණ ඇති බැවින් මෙහි විනිශ්චය පහසුවෙන්ම ව්‍යාකූල විය හැකිය.
එබැවින් ෆ්‍රෝසන් ශෝල්ඩර් තත්වය යනු ඇත්තටම කුමක්ද කියා අද අපි දැනුවත් වෙමු.
✅ Frozen shoulder/ ෆ්‍රෝසන් ශෝල්ඩර් යනු ඇත්තටම කුමක්ද?
ෆ්‍රෝසන් ශෝල්ඩර් (ඇඩ්හිසිව් කැප්සියුලයිටිස්/ adhesive capsulitis ලෙසද හැඳින්වේ) යනු උරහිසේ දැඩි වේදනාව, තද බව සහ සාමාන්‍ය චලනයේ පරාසය නැතිවීමට හේතු වන පොදු ආබාධයකි. එහි ප්‍රතිපලයක් ලෙස ඇති වන ආබාධිතභාවය බරපතල විය හැකි අතර, ප්‍රතිකාර නොකළහොත් තත්වය කාලයත් සමඟ නරක අතට හැරේ. එය ප්‍රධාන වශයෙන් වයස අවුරුදු 40 ත් 60 ත් අතර පුද්ගලයින්ට බලපායි - පිරිමින්ට වඩා බොහොවිට කාන්තාවන්ට වැලදේ.
✅ මෙම තත්වයට හේතුව කුමක්ද ?
මෙයට හේතුව කුමක්දැයි තවම නිශ්චිතවම සොයාගෙන නැත, නමුත් උරහිස් සන්ධියේ ප්‍රදාහය සිදුවන ක්‍රියාවලියක් බොහෝ විට සම්බන්ධ වේ. තුවාල, ශල්‍යකර්ම හෝ අසනීප හේතුවෙන් උරහිස දිගු කලක් තිස්සේ අස්ථිර වී ඇති නිසා මෙම තත්වය ඇතිවීමේ වැඩි ඉඩක් ඇත. නමුත් එය දියවැඩියාව, හෘද රෝග තයිරොයිඩ් ග්‍රන්ථිය හා ආශ්‍රිත රෝග වැනි වෙනත් තත්වයන්ට සම්බන්ධ වී ඇත.
✅ෆ්‍රෝසන් ශෝල්ඩර් තත්වය ඔබ හදුනාගන්නේ කෙසේද?
මෙහි ප්‍රධාන ලක්ෂණ වන්නේ උරහිස් වේදනාව, උරහිස් සන්ධිය ඝණවීම හා චලන පරාසය අඩුවීමයි. නමුත් මෙම ලක්ෂණ අවධි තුනකින් ඔබට දැකගත හැකිය.
1) Freezing stage/ ෆ්‍රීසින් අවධිය: වේදනාව ක්‍රමයෙන් වැඩි වන අතර උරහිස් චලනය වඩාත් අපහසු වේ. වේදනාව රාත්‍රියේදී වඩාත් නරක අතට හැරේ. මෙම අදියර සති 9 දක්වා පැවතිය හැකිය.
2) Frozen stage/ ෆ්‍රෝසන් අවධිය:
වේදනාව නරක අතට හැරෙන්නේ නැති අතර එය මෙම අවස්ථාවෙහිදී අඩු විය හැකිය. උරහිස් සන්ධිය තදින් පවතී. එය මාස 3 සිට 9 දක්වා පැවතිය හැකි අතර චලනය සීමා කළ හැකිය.
3) Thawing stage/ තෝවින්ග් අවධිය: චලනය පහසු වන අතර අවසානයේ යථා තත්ත්වයට පත්විය හැකිය. වේදනාව මැකී යා හැකි නමුත් ඉඳහිට පුනරාවර්තනය වේ. මෙය මාස 9 සිට අවුරුදු 2 දක්වා පැවතිය හැකිය.
✅ මෙම තත්වය සමග ඔබට ඇතිවන ද්විතියික සංකුලතා( secondary complications)
🔹ඔබ ඔබගේ උරහිස උරහිස් මට්ටමට උඩින්, පිටුපසට හෝ ඔබේ සිරුර හරහා ගෙනියන විට විට ඔබේ උරහිසේ ඉදිරිපස තියුණු වේදනාවක් ඇතිවීම.
🔹ඔබේ උරහිසේ ඉදිරිපස ස්පර්ශ කිරීමේදී ඇති මුදු මොළොක් බව හා වේදනාව
🔹බෙල්ල දෙසට හෝ අතෙහි ඉදිරිපසින් පහළට යොමුවූ විය හැකි වේදනාව
🔹උරහිස් සන්ධිය වටා ඇති දුර්වලතාවය, සාමාන්‍යයෙන් වස්තූන් එසවීමේදී හෝ රැගෙන යන විට හෝ ඉහළට ළඟා වන විට අත්විඳිය හැකිය
🔹චලනය සමඟ උරහිස ඉදිරිපස අල්ලා ගන්නවා මෙන් දැනීම.
🔹බෝලයක් විසි කිරීමේදී,ඔබේ කමිසය ගැලවීමේදී ඔබේ පිටුපසට ළඟාවීම හෝ උඩිස් කැබිනට්ටුවක පිඟන් කෝප්ප දැමීම වැනි දෛනික ක්‍රියාකාරකම් වල දුෂ්කරතා
ඇතිවීම.
✅ ෆ්‍රෝසන් ශෝල්ඩර් තත්වය සම්බන්ධව භෞත චිකිත්සා ප්‍රතිකාර
ඔබ මෙම තත්වය සම්බන්ධව මුලින්ම ඔබේ භෞත චිකිත්සකවරයා වෙත ගිය විට, භෞත චිකිත්සකවරයා ඔබේ වෛද්‍ය ඉතිහාසය සමාලෝචනය කර, ඔබේ උරහිස් තත්ත්වය විස්තර කිරීමට ඔබෙන් ඉල්ලා සිටින අතර, ඔබේ උරහිස පිළිබඳ සවිස්තරාත්මක ශාරීරික පරීක්ෂණයක් සිදු කරයි. ඔබේ භෞත චිකිත්සකවරයා විසින් සංවේදීතාව, චලිතය, ශක්තිය සහ නම්යතාවය වැනි විවිධ ක්‍රියාමාර්ග තක්සේරු කරනු ඇති අතර ඔබේ වේදනාවට හේතු වන ක්‍රියාකාරකම් කෙටියෙන් සිදු කිරීමට ඔබෙන් ඉල්ලා සිටිය හැකිය.
මෙම රෝගය අනාවරණය කර ගැනීම සදහා භෞත චිකිත්සාවෙහි විශේෂ පරීක්ෂා (Musculoskeletal special tests) අප විසින් යොදාගන්නා අතර මෙම ෆ්‍රෝසන් ශෝල්ඩර් රෝගය එහි මුල් අවදියේදීම අණාවරණය කරගැනීමට හැකිවීම මගින් ඉතා ඉක්මන් ප්‍රතිසාධන මට්ටමක් ලගාකර හැකි බවට අපගේ අත්දැකීමෙන් අප දනිමු
ෆ්‍රෝසන් ශෝල්ඩර් රෝග විනිශ්චය සඳහා Xray/ එක්ස් කිරණ හෝ MRI වැනි රූපකරණ ක්‍රම සාමාන්‍යයෙන් අවශ්‍ය නොවේ. කෙසේ වෙතත්, ඔබේ භෞත චිකිත්සකවරයා ඔබේ උරහිසේ වෙනත් තත්වයන් ඇති බවට සැක කරන්නේ නම්, වැඩිදුර පරීක්ෂණ සඳහා ඔබව විකලාංග වෛද්‍යවරයකු වෙත යොමු කරනු ඇත.
✅ මෙම තත්වය වළක්වාගැනීමට පුද්ගලයෙකුට නිවසේදී සිදුකල හැකි දේවල්
🔹උරහිස් වේදනාව ඇති කරන පුනරාවර්තන පොදු කාර්ය වලින් වළකින්න. ඔබේ රැකියාව හෝ ක්‍රීඩාව සඳහා ඔබ මෙම ක්‍රියාකාරකම් කළ යුතු නම්, ඔබේ උරහිස වැඩිපුර වැඩ කිරීමෙන් වළකින්න, එය නිසි ලෙස විවේක ගැනීමට කාලය වෙන් කරන්න.
🔹ඔබේ ඉරියව්ව පරීක්ෂා කරන්න. උරහිස, බෙල්ල සහ පිටුපසට දිගු වේලාවක් දුර්වල ඉරියව්වක රඳවාගෙන සිටින විට මෙම තත්වය උත්සන්න වීමේ අවදානම පවතී
🔹ඔබේ ශරීරයෙන් බර වස්තූන් එසවීම හෝ රැගෙන යාමට උරහිස භාවිතා කිරීමෙන් වළකින්න. භාණ්ඩ ශරීරයට සමීපව තබා ගන්න, හැකි සෑම විටම බර වස්තුවක් රැගෙන යාම සඳහා අත් සහ අත් දෙකම භාවිතා කරන්න.
🔹උරහිස් සන්ධියට අදාල මාංශ පේශි ඇදීමේ ව්‍යායාම වල නිරත වන්න.
ඉහත උපදෙස් අනුගමනය කිරීමෙන් සතියකට පසු වේදනාවෙහි වෙනසක් සිදු නොවන්නේ නම් අනිවාර්යයෙන් භෞත චිකිත්සකවරයකු හමුවන්න.
Kasun Basnayake
MSc in Physiotherapy
BSc.Physiotherapy (Hons)
Dip.Exercise and Sports Sciences
Physiotherapist (Sri Lankan Medical Council Registered)
SLMC Reg No : 1066
Physiotherapy Treatments Sri Lanka
ප්‍රතිකාර විස්තර සදහා අමතන්න : 0719969372
