27/09/2025
කැරට් වල සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ
🥕කැරට් වල බීටා-කැරොටින් සහ ප්‍රතිඔක්සිකාරක ඇතුළු බොහෝ පෝෂ්‍ය පදාර්ථ අඩංගු වන අතර එමඟින් පෝෂ්‍ය පදාර්ථ බහුල ආහාර වේලක කොටසක් ලෙස ඔබේ සමස්ත සෞඛ්‍යයට සහාය විය හැකිය.
කැරට් යනු සෞඛ්‍යයට හිතකර ආහාරයක් ලෙස හැදින්විය හැකි මූල එළවළුවකි. එය හැපෙනසුළු, රසවත් සහ ඉහළ පෝෂ්‍යදායී ආහාරයක් වේ.
කැරට් යනු බීටා-කැරොටින්, තන්තු, විටමින් K1, පොටෑසියම් සහ ප්‍රතිඔක්සිකාරකවල හොඳ ප්‍රභවයකි. ඊට අමතරව, ඒවායේ කැලරි අඩුයි.
කැරට් වල සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ කිහිපයක් ද ඇත. ඒවා කොලෙස්ටරෝල් මට්ටම අඩු කිරීමට සහ අක්ෂි සෞඛ්‍යය වැඩි දියුණු කිරීමට උපකාරී වේ. එපමණක්ද නොව,එහි අඩංගු කැරොටින් ප්‍රතිඔක්සිකාරක පිළිකා අවදානම අඩු කිරීමට හේතු වේ.
කහ, සුදු, තැඹිලි, රතු සහ දම් ඇතුළු විවිධ වර්ණවලින් කැරට් දක්නට ලැබේ. තැඹිලි කැරට් ඔවුන්ගේ දීප්තිමත් වර්ණය ලබා ගන්නේ එහි අඩංගු බීටා කැරොටින් වලිනි.
බීටා කැරොටින් යනු අපගේ ශරීරය තුලදී විටමින් A බවට පරිවර්තනය කරන ප්‍රතිඔක්සිකාරකයකි.
🥕කැරට් වල අන්තර්ගත පෝෂක
කැරට් වල 86% සිට 95% අතර ප්‍රමාණයක් ජලය අඩංගු වේ. ආහාරයට ගත හැකි කොටසෙහි 10% පමණ කාබෝහයිඩ්රේට් අන්තර්ගත වේ.
කැරට් වල මේදය හා ප්රෝටීන් ඉතා අඩුයි.
කුඩා සිට මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ අමු කැරට් දෙකක් හෝ ග්‍රෑම් 100ක අන්තර්ගත පෝෂක පහත පරිදි වේ:
කැලරි: 41
ජලය: 89%
ප්රෝටීන්: 0.8 g
කාබෝහයිඩ්රේට් : 9 g
තන්තු: 2.7 g
මේදය: 0.1 g
🥕කාබෝහයිඩ්රේට්
කැරට් ප්‍රධාන වශයෙන් ජලය සහ කාබෝහයිඩ්රේට් වලින් සමන්විත වේ.
කාබෝහයිඩ්රේට සුක්රෝස් සහ ග්ලූකෝස් වැනි පිෂ්ඨය සහ සීනි වලින් සමන්විත වේ. කැරට් යනු සාපේක්ෂ වශයෙන් හොඳ තන්තු ප්‍රභවයක් වන අතර එක් මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ කැරට් (61g පමණ කැරට් අලයක) තන්තු1.9 g ක් පමණ අඩංගු වේ .
කැරට් ග්ලයිසමික් දර්ශකයේ (GI) පහත ශ්‍රේණිගත කරයි, එනම් එය ආහාර ගැනීමෙන් පසු කෙතරම් ඉක්මනින් රුධිරයේ සීනි වැඩි කරයිද යන්නයි. කැරට් වල ග්ලයිසමික් අගය 30 සිට 85 දක්වා වන අතර ග්ලයිසමික් භාරය( glycemic load ) 2.0 සිට 4.25 දක්වා පරාසයක පවතී. එය අමු කැරට් සඳහා අඩුම වන අතර පිසින ලද ඒවා සඳහා ඉහළය.
අඩු ග්ලයිසමික් ආහාර අනුභව කිරීම බොහෝ සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ ලබා දෙන අතර දියවැඩියාව ඇති පුද්ගලයින්ට විශේෂයෙන් සුදුසු වේ .
🥕තන්තු
පෙක්ටීන් යනු කැරට් වල ද්‍රාව්‍ය තන්තු වල ප්‍රධාන ආකාරයයි.
ද්‍රාව්‍ය කෙඳි මඟින් ඔබේ සීනි සහ පිෂ්ඨය දිරවීම ප්‍රමාද කිරීමෙන් රුධිරයේ සීනි මට්ටම අඩු කළ හැක.
ඔබේ බඩවැලේ ඇති හිතකාමී බැක්ටීරියා පෝෂණය කිරීමට ද ඔවුන්ට හැකි අතර, එමඟින් සෞඛ්‍යය වැඩි දියුණු කිරීමට සහ රෝග අවදානම අඩු කිරීමට හේතු විය හැක.
එපමණක්ද නොව, ඇතැම් ද්‍රාව්‍ය තන්තු මගින් ඔබේ ආහාර ජීර්ණ පද්ධතියෙන් කොලෙස්ටරෝල් අවශෝෂණය අඩාල කර රුධිර කොලෙස්ටරෝල් අඩු කරයි.
කැරට් වල ඇති ප්‍රධාන දිය නොවන තන්තු වන්නේ සෙලියුලෝස්, හෙමිසෙලුලෝස් සහ ලිග්නින් ය. දිය නොවන තන්තු මගින් ඔබේ මලබද්ධය ඇතිවීමේ අවදානම අවම කර නිතිපතා මලපහ කිරීම ප්‍රවර්ධනය කරයි.
🥕විටමින් සහ ඛනිජ ලවණ
කැරට් යනු විටමින් සහ ඛනිජ වර්ග කිහිපයක හොඳ ප්‍රභවයකි, විශේෂයෙන් බයෝටින්, පොටෑසියම් සහ විටමින් A (බීටා කැරොටින් වලින්), K1 (phylloquinone) සහ B6.
විටමින් A: කැරට් බීටා-කැරොටින් වලින් පොහොසත් වන අතර එය ඔබේ ශරීරය විටමින් A බවට පරිවර්තනය කරයි. මෙම පෝෂකය පෙනීම ප්‍රවර්ධනය කරන අතර වර්ධනය, විකසනය සහ ප්‍රතිශක්තිකරණ ක්‍රියාකාරිත්වය සඳහා වැදගත් වේ.
✴️බයෝටින්: මේද හා ප්රෝටීන් පරිවෘත්තීය සඳහා බයෝටින් වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.
✴️විටමින් K1: phylloquinone ලෙසද හැඳින්වේ. විටමින් K1 රුධිර කැටි ගැසීම සඳහා වැදගත් වන අතර අස්ථි සෞඛ්‍යය ප්‍රවර්ධනය කළ හැකිය.
✴️පොටෑසියම්: අත්‍යවශ්‍ය ඛනිජයක් වන පොටෑසියම් රුධිර පීඩන කළමනාකරණය සඳහා වැදගත් වේ.
✴️විටමින් B6: ආහාර ශක්තිය බවට පරිවර්තනය කිරීමට සම්බන්ධ වේ.
🥕අනෙකුත් ශාක සංයෝග
කැරට් කැරොටිනොයිඩ් ඇතුළු බොහෝ ශාක සංයෝග සපයයි.
මේවා ප්‍රබල ප්‍රතිඔක්සිකාරක ක්‍රියාකාරීත්වයක් ඇති ද්‍රව්‍ය වන අතර ඒවා ප්‍රතිශක්තිකරණ ක්‍රියාකාරිත්වය වැඩි දියුණු කිරීමට සහ හෘද රෝග, සහ ඇතැම් පිළිකා ඇතුළු බොහෝ රෝග ඇතිවීමේ අවදානම අඩු කිරීමට උපකාරී වේ .
කැරට් වල ඇති ප්‍රධාන කැරොටිනය වන බීටා කැරොටින් ඔබේ සිරුරේ විටමින් A බවට පරිවර්තනය කළ හැක. කෙසේ වෙතත්, මෙම පරිවර්තන ක්‍රියාවලිය පුද්ගලයා අනුව වෙනස් විය හැක. කැරට් සමඟ මේදය ආහාරයට ගැනීමෙන් ඔබට බීටා කැරොටින් වැඩිපුර අවශෝෂණය කර ගත හැකිය.
කැරට් වල ඇති ප්‍රධාන ශාක සංයෝග වන්නේ:
✴️බීටා කැරොටින්: තැඹිලි කැරට් වල බීටා කැරොටින් ඉතා ඉහළයි. කැරට් පිසූ විට බීටා කැරොටින් අවශෝෂණය වඩා පහසු වේ.
✴️ඇල්ෆා-කැරොටින්: මෙය බීටා-කැරොටින් වැනි ප්‍රතිඔක්සිකාරකයක් වන අතර එය ඔබේ ශරීරයේ විටමින් A බවට අර්ධ වශයෙන් පරිවර්තනය වේ.
✴️ලියුටීන් (lutein): කැරට් වල බහුලව දක්නට ලැබෙන ප්‍රතිඔක්සිකාරකයක් වන ලියුටීන් ප්‍රධාන වශයෙන් කහ සහ තැඹිලි කැරට් වල දක්නට ලැබෙන අතර අක්ෂි සෞඛ්‍යයට වැදගත් වේ
✴️ලයිකොෆීන්(lycophene): ප්‍රතිඔක්සිකාරකයකි. ලයිකොපීන් පිළිකා සහ හෘද රෝග ඇතිවීමේ අවදානම අඩු කරයි. කැරට් පිසීම ලයිකොපීන් මුදා හැරීමට සහ අවශෝෂණය වැඩි දියුණු කිරීමට උපකාරී වේ.
✴️පොලිඇසිටිලීන්: මෑත කාලීන පර්යේෂණ මගින් ලියුකේමියාව සහ අනෙකුත් පිළිකා වලින් ආරක්ෂා වීමට උපකාර වන කැරට් වල අන්තර්ගත මෙම ජීව ක්‍රියාකාරී සංයෝග හඳුනාගෙන ඇත.
✴️Anthocyanins: මේවා තද පැහැති කැරට් වල ඇති ප්‍රබල ප්‍රතිඔක්සිකාරක වේ.
🥕කැරට් වල සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ
කැරට් පිළිබඳ බොහෝ පර්යේෂණ කැරොටිනොයිඩ් කෙරෙහි අවධානය යොමු කර ඇත.
✴️පිළිකා අවදානම අඩු කිරීම
කැරොටිනොයිඩ් බහුල ආහාර ගැනීමෙන් පිළිකා වර්ග කිහිපයකින් ආරක්ෂා විය හැක. මෙයට පුරස්ථි ග්‍රන්ථිය, මහා බඩවැලේ සහ ආමාශයේ පිළිකා ඇතුළත් වේ.
කැරොටිනොයිඩ් ඉහළ මට්ටමක් ඇති කාන්තාවන්ට පියයුරු පිළිකා ඇතිවීමේ අවදානම අඩු විය හැකිය.
කැරොටිනොයිඩ් පෙනහළු පිළිකා වලින් ආරක්ෂා වන බව සොයාගෙන ඇත, නමුත් සහසම්බන්ධයක් තහවුරු කිරීම සඳහා වැඩිදුර පර්යේෂණ අවශ්‍ය වේ.
කැරට් පරිභෝජනය රුධිර කොලෙස්ටරෝල් මට්ටම අඩු කිරීමට සම්බන්ධ වී ඇත.
කැලරි අඩු ආහාරයක් වේ.එම නිසා බර අඩු කර ගැනීමට උපකාරී වේ.
✴️අක්ෂි සෞඛ්‍ය
අඩු විටමින් A මට්ටමක් ඇති පුද්ගලයින් රාත්‍රී අන්ධභාවයට ගොදුරු වීමේ වැඩි ඉඩක් ඇත, එය කැරට් හෝ විටමින් A හෝ කැරොටිනොයිඩ් බහුල ආහාර අනුභව කිරීමෙන් අඩු විය හැක.
කැරොටිනොයිඩ් වයස්ගත භාවය නිසා ඇති වන අක්ෂි දුබලතා අවදානම අඩු කරයි.
