22/03/2024
අර්ශස්, භගන්දරා, ගුදභ්‍රංශය ගැන දැන ගනිමු.
පූර්ණ සුවය ලබමු......
**අර්ශස් රෝගය කියන්නේ මොකක්ද?
අපගේ ආහාර ජීර්ණ පද්ධතියේ අවසාන ක්‍රියාවලිය සිදු කරන මහබඩවැල කෙළවර පිහිටා තිබෙන අගල් 4 1/2- 5ක් පමණ දිගින් යුත් ඉන්ද්‍රිය ' ගුදය' ලෙස හදුන්වනවා. මෙම ඉන්ද්‍රිය ප්‍රවාහිණී, විසර්ජණී, සංවරණී නම් පේශී තුනකින් යුක්ත වන අතර මේවා ගුදවලි ලෙසද හදුන්වනවා. මෙම ගුද වලි තුළ තිබෙන සිරා තුළ ලේ එක් රැස් වී ඉදිමීම සිදු වේ. මෙම තත්ත්වය අප ' අර්ශස් රෝගය' ලෙස හදුන්වනවා.
**අර්ශස් රෝගයේ එක් එක් ප්‍රහේද තියෙනවාද? මෙහි විශේෂ අවස්ථා තිබෙනවාද ?
විවිධාකාරයෙන් ප්‍රහේද දක්වා තිබෙන අතර අපට සමාජයේ බහුලව දක්නට ලැබෙන්නේ අභ්‍යන්තර වියළි අර්ශස්, අභ්‍යන්තර තෙත අර්ශස්, බාහිර අර්ශස් සහ ලේ අර්ශස් යන ප්‍රභේදයි. ඊට අමතරව ගුද මග හටගන්නා භගන්දරා සහ ගුදභ්‍රංශය විශේෂ තැනක් ගන්නවා.
මෙහි සදහන් කල අභ්‍යන්තර අර්ශස් සැදුනු පුද්ගලයෙක් එහි අවස්ථා 4ක් පසු කරනවා.
1. පළමු අවස්ථාවේ දී මලබද්දය, දැවිල්ල, බඩපුරවා දැමීම, මද ලෙස ලේ යාම ආදී ලක්ෂණ පහළ වීම දක්නට පුලුවන්.
2. දෙවන අවස්ථාවේදී ඉහත රෝග ලක්ෂණ සමග වැසිකිලි ගොස් සෝදන විට අතට ඉදිමුම් ස්වභාවයක් දැනෙන අතර නැගිටින විට ස්වභාවිකවම එය ඇතුල් වෙනවා.
3. තුන්වන අවස්ථාවේදී ස්වභාවයෙන් ඇතුලට ගිය ඉදිමුම් තත්වය ගෙඩි ලෙස සකස් වී ආයාසයෙන් අතින් ඇතුල් කල යුතු වේ.
4. අවසන් අවස්ථාවේ දී එළියට පැමිණෙන ගෙඩි පොකුර. ඇතුලට නොයන අතර දැඩි වේදනා දෙමින් එළියේම පවතී. මෙම තත්වය මරණයේ වේදනාවට සමාන බව දක්වා ඇත.
**යම් පුද්ගලයෙක් අර්ශස් රෝගය ඇති බව දැන ගන්නේ කෙසේද?
මුලින්ම කොතරම් වැසිකිලි ගියත් මද බව හෙවත් මලබද්දය මෙහි ප්‍රදානම ලක්ෂණය වේ. ඊට අමතරව බඩපුරවා දැමීම, කොන්ද-යටි බඩ වේදනාව, මූත්‍රා අඩස්සිය, දැවිල්ල, ලේ යාම, සීදන් යාම, තෙත ගැලීම, හන්දි වල පීඩාව, ගෑස්ටික්, හිස බර ගතිය, පීනස-හතිය ස්වභාවය, නිදිමත, අධික තරහ යාම, කාන්තවන්ට සුද යාම ඇති වීම, ඔසප් අක්‍රමිකතා ආදි ලක්ෂණ දක්නට පුලුවන්.
** අර්ශස් රෝගය හැදෙන්නේ කොහොමද?
අර්ශස් රෝගය හැදෙන ආකාර 4ක් ප්‍රධාන වශයෙන් දක්වන්න පුලුවන්.
1. තරුණ වියට එළඹීමත් සමග අප කරන රැකියා අනුව. බොහෝවිට නිදි මැරීම, අධිකව වෙහෙසීම, වැඩි වේලා ඉදගෙන හෝ සිටගෙන සිටීම අදීයද, ආහාර රටාව, අඩු වතුර පානය, මත් පැන් භාවිතය ආදිය අර්ශස් වැඩි වීමටත් වැළදීමටත් හේතු වෙනවා.
2. දරුවෙක් කුසට එන විට මව හෝ පියා අර්ශස් රෝගයෙන් පෙළේ නම් උපතින්ම දරුවාට එය උරුම වන අතර එය අප ' සහජ අර්ශස් ' ලෙස හදුන්වනවා.
3. ගර්භනී සමයේ ඇති වන හෝමෝන වෙනස්කම් මත.
4. ශරීර ගත පිලිකා ඇති අවස්ථා වලදී
** අර්ශස් රෝගයට වයස්භේදයක් තිබෙනවාද?
වයස් භේදයක් නැහැ. බාල තරුණ මහලු කාටත් පොදුයි. අප වයස මාස 10 ළදරුවාගේ සිට අවුරුදු 80ත් එහා ගිය අය සදහා වෙදකම් කරනවා.
** මෙම රෝගයෙන් ගොඩක් දුක් විදින්නේ කාන්තා පාර්ශවයද?
අර්ශස් රෝගය කියන්නේම දුක් සහිත මහා රෝගයක්. කාන්තාවන් මේ ගැන කියන්න සහ පෙන්වන්න තියෙන ලැජ්ජාව නිසාත්, අප්‍රසාදයට ලක් වේ යැයි ඇති බිය නිසාත් බොහෝ විට හංගන් දුක් විදින තත්ත්වයක් තියෙනවා. නමුත් අප ශරීරයේ කොතන වුවත් රෝගයක් නම් එය සුදුසු වෛද්‍යවරයෙක් හට පෙන්නන්න ලැජ්ජා වෙන්න හොද නැහැ.
*** භගන්දරා කියන්නේ මොන වගේ තත්ත්වයක් ද?
ගුදයේම හට ගන්නා තත්ත්වයක් වන මෙය ගුද මාර්ගයට අගල් කිහිපයක් ඉහලින් හෝ පහලින් ඇති වේ. මෙය මුලින්ම පිඩකවාක්( fistula) එකක් ලෙස ඇවිත් පසුව අධික වේදනා දෙමින් ලේ සහ සැරව ගැලීමට පටන් ගන්නවා. මෙම තත්ත්වය ත් ඉතා වේදනාකාරී වේ. සැත්කම් මගින් කපා ඉවත් කරන්න කරන්න නැවත මතු වන අතර වෙන වෙන තැන් වලින් හට ගනියි. අවසානයේදී මෙම සිදුරු තුලින් මල, මූත්‍ර, ශුක්‍ර පවා වැගිරේ.
** ගුදභ්‍රංශය කියන්නේ කුමක්ද?
අධික තැටමීම නිසා මේ තත්ත්වය ඇතිවේ. මලබද්ධය නිසා මල පිට කිරීමට අධිකව තැටමීම සිදු කරනවා. කාලයක් මුලුල්ලේ එසේ කිරීම නිසා ගුද මාර්ගයේ පිහිටු සිවි ඉරී ලිහිල් වී මුලු ගුදයම පහත් වීම මේ නමින් හදුන්වනවා. කුඩා ළමුන් අතර බොහෝමයක් දක්නට ලැබෙනවා.
**අර්ශස් රෝගියෙක් කියන්නේ කවුද?
කයින් පමණක් නොව මානසිකවද දුක් විදින, කෑමක් බීමක් කෑමට ගන්න විට දෙවරක් හිතන, ගමනක් බිමනක් නිදහසේ යන්න බය (බහුතරයක් දෙනා. හැමෝම නෙවේ)අපේක්ෂාභංගත්වයට පත් වුනු කෙනෙක්. වර්තමානයේ මේ අර්ශස් රෝගය සම්පූර්ණයෙන් සුව කර ගන්න පුලුවන්. මුලින්ම වෛද්‍යවරයා කෙරෙහිත් ඖෂධ කෙරෙහිත් විශ්වාසය තබා ගෙන වෙදකම් කර ගන්න.
