Dr Omesh shehan dahanayake

01/08/2025

අම්මලාට මඟ හැරෙන්න දෙන්න එපා.......

මේ ලියන්නේ මගේ ඇස් දෙකෙන්ම දැක්ක ,හිත ඉරි තලන තරමට රිදුන, තාමත් පපුව ඇතුලින් මහා බරක් දැනෙන සිද්ධියක් මුල් කරගෙන...
අවුරුදු විසි පහක් විතර ඇති...උස මහත තරුණයෙක්..එයා එකම පුතා....එයාගේ අම්මා රෝහල් ගත වෙන්නේ රෝගී තත්වෙකට.මට මතකයි හරිම ලස්සන හිනාවක් තිබ්බේ ඒ අම්මට..ඒ අම්මා ටික ටික හරිම දුකින් ඉන්නවා පේන්න ගන්නවා වෙලාවකට ඒ අර ලස්සනට හිනා වෙලා උන්නූ අම්මා එක පාර ජීවිතේ ඉවර කරනවා රෝහලේ ඇද උඩ නොහිතපු වෙලාවක.ඒ ජීවිතේ හැටි.දන්න හැම විදිහටම් උත්සාහ කලත් පැය ගානක උත්සාහයෙන් පස්සේ එයා යන්නම යනවා...
ඒ මරණය එක්කම පැයකින් වගේ පස්සේ එයාගේ පුතා දුවන් එනවා ...අර අම්මගෙ පපුවේ ඔලුව තියන් මහා හයියෙන් අඩනවා...පස්සේ මගේ ලඟට දුවන් එනවා...
"ඩොක්ට....එක පැය කාලකට මගේ අම්මව නැගිට්ටල දෙන්න...මන් එයාට කොයි තරම් ආදරෙයිද කියල මට එයාට කියන්න ඕනි..." අත් දෙක අල්ල ගෙන මගේ ඒ මල්ලී අඩනවා...මගේ අත් වෙවුලනවා...මරණ නම් එමට දැකල ඇති ..ඒත් තාමත් මගෙ හිත බරයි...ඒ එක්කම මට මොබයිල් එක බැලෙනවා
අම්මගෙන් කෝල් පහයි....කොහොම උස්සන්නද?ජීවිතයක් එක්ක මහ සටනක.!පස්සේ මන් මුලින්ම කරන්නේ අම්මට කෝල් එකක් ගන්න එක...එයාට කතා කරන එක...ආයෙනම් ඒ කෝල් එක මග ඇරෙන්න දෙන් නෑ පුලුවන් හැම වෙලාවකම.!මොකද ඒ තරුණයා වගේම රැකියාව නිසා අම්මව මහා ගොඩක් මටත් මග ඇරෙනවා...මන් බලද්දී මගේ යෙහෙලියත් අම්මට කතා කරන ගමන්!!
අම්මා කියන්නේ අපේ ජීවිත ගගෙ උල්පත....ඒ ආදරේ මේ මහා මුහුදට වඩා වැඩි ඇති...නැගිට ගන්න බැරි තරම් දනිස් අමාරු තිබ්බත්...මොන අමාරුව තිබ්බත් කොච්චර එපා කියුවත් කවමදාවත් බඩකින්නේ ගෙදරින් පිටත් කරල නෑ...ආස කෑම මාසයක් උනාත් නරක් වෙනකන් තියල තියනව..තාමත් පුංචි අසනීපයක් උනත් කිලෝමීටර් සීයකට එහා ඉන්න එයාට මන් මොකුත් නොකියම ඒක දැනෙනවා...අම්මලගේ පපු එහෙමයි...ඒ හැටි..
මේක ලියන්න හේතුවත් අපිට ජීවිතේ එයාලව විටින් විටේ මගෙ ඇරෙනවා....ඒක අපිට ජීවිතේම විදවන්න වෙන වැරද්දක් වෙන්න පුලුවන්...ඒ නිසා ඔබත් ඔබේ අම්මට මග ඇරෙන්න දෙන්න එපා...ඒ අත් වැරද්ද අපි හදාගන්නම ඕනි""!!!!!!

11/05/2025

මේක කරුණාකරල කියවන්න!!

මේක ලියන්නේ හරිම කණගාටුවෙන් ...දැන් ලෝකේ දියුනුයි.google search කරල AI වලින් මිනිස්සු තමන්ගේ ලෙඩ නීර්ණය කරගන්නවා...pharmacy ,වල ඉන්න දොස්තරල ගෙන් බේත් ගන්නවා.

සිද්ධි 01)
අවුරුදු 46ක පිරිමි රෝගියෙක් මන් ගාවට එනවා බඩ පපුව දැවිල්ල කියල.කිසිම ලෙඩකට දීර්ඝ ප්‍රතිකාර නොගන්නා රෝගියෙක්.pharmacy එකෙන් බඩ පපුව දනවට බේත් ඉල්ලුවම omeprazole and domperidone ,එක්ක ටිකක් ගණන් syrup එකකුත් දීල තිබුනා..නමුත් හොඳ නොවෙන නිසා හවස ආයෙම ආවේ ,ඩොක්ටර් මට ගෑස්ට්‍රික්..බේත් වලට අඩු නෑ.හොඳ ගෑස්ට්‍රික් බේතක් දෙන්නකෝ කියල..බෑ බෑ කියද්දී බලෙන් කෙරෙව්ව ecg එකේ තියෙන්න පුලුවන් දරුණුම හාට් ඇටෑක් එකක්..STEMI එකක්.එසැනින් අවශ්‍ය ප්‍රතිකාර ෆ්හී රෝහල් යවපු නිසා රෝගියා තාම ජීවතුන් අතර..වාසනාවකට නිසා බේරුනා....
Pharmacy මහත් වරුනි.
මුදල් නිසා තව ඕවගේ කීයක් මැරෙයිද?එහෙම වෛදවරයෙකුගේ ප්‍රතිකාර සටහනකට ඇරෙන්න ඔබට බේත් හිතුමතේට දෙන්නේ මොන පදනමින් ද?

සිද්ධි 02) විශ්ව විද්‍යාල ශිෂ්‍යාවක් තමන්ගේ තාත්තා බොන එක වළක්වන්න බේත් හොයල තියෙනවා google භාවිතයෙන්.disulfiram පටන් අරන් pharmacy එකෙන්...ඒ ලෙඩාට කෑමට හොරෙන් දාල දීලා..ලෙඩා එක්කන් එද්දී hyperventilaton, arrythmia,with severe flushing .එයාවත් රොහල් යවන්න උනා.එතනින් එහාට මොනා වුණාද දන් නෑ.

සිද්ධි 03)
Wound care කරන නර්සින් හෝම් එකක්.වෛදවරයෙකු නැහැ..තුවාලයක් කියල බේත් දාල තියෙන්නේ තඩි abcess එකකට.ලෙඩාගේ වකුගඩු රෝගය තියෙද්දිත් diclofenac සති දෙකක් විතර යනවා...ඇන්ටිබයොටික් හිතුමතේට දීල...මන් දන් නෑ කොහොම බේත් issue කරනවද වෛදවරයෙකුගේ නැතිව තීරණ ගන්නවද කියල..අවසානයේ ලෙඩාගේ ඇඟිලි දෙකක් අයින් කරන්න වුනා...

සිද්ධි 4)
ලෙඩෙක් එනවා අධික හිසරදය මාසයක් කියල.pharmacy එකෙන් ලෙඩා ඉල්ලන්නේ ක්ලෝඩිග් පෙත්තක් දෙන්න කියල විතරයි.මන් හොදින් අඳුනන කෙනෙක් ඒ ලෙඩා..pharmacy එකේ කිසිම prescriptions අවශ්‍ය නෑ..ඔහේ දෙනවා...පස්සේ ප්‍රතිකාර සඳහා ආවම අවසානයේ හොයාගන්න brain tumor එකක්..කවුද මේවට උත්තර දෙන්නේ?

සිද්ධිය 5) කකුල් දෙකේම කසනවා සහ හමේ rash කියල pharmacy එකෙන් ඉල්ලන් මාස තුනක් විතර බේත් අරන් ගාන ලෙඩෙක්...හම්බුනේ මාත් pharmacy එකකට ගියපු වෙලාවේ..pharmacist අහනවා...කසනවද? කොතනද තියෙන්නේ...අහ් මේක ගාන්නකෝ....දෙන්නේ clobetasol .මන් එතන හිටපු නිසා ප්‍රශ්න කලා ඔයා ඔය කරන වැඩේ හරිද...dermatophysosis එකකට ඕක විතරක් දෙන්නේ...ඔයා කෝමද තීරණය කරන්න්ව් කියල?යාන්තන් ඒ ලෙඩා ක්ලිනික් එකට ගියා...

ඔය කීපයක් විතරයි..සාක්ෂි සහිත තැන් වල අවශ්‍ය දැනුවත් වීම කලා අදාළ නිලදාරීන්ව හා රෝගියාවත්!
මේ ගැන බොහෝ දෙනෙක් ලියල ඇති...බහුතරයක් මේ වැඩේ කරන්නේ තරුණ තරුනියෝ...ඔබට මොනයම් හරි අමාරුවක් තියේනම් සුදුසුකම් ලත් වෛදවරයෙකු හමුවෙන්න.ඔන්ලයින් ඩොක්ටර්ස්ල හොයල opinion ගැනීම,, pharmacy වල ඉන්න pharmacist ලගෙන් බේත් ගැනීම ,හෙද හෙදියන්ගෙන් බේත් ගැනීම හානිකර වෙන්න පුලුවන්..!

ඒවගේමයි මේ ක්‍රමය නිසා ප්‍රතිජීවක ඖශධ දැන් බහුතරයක් දෙනෙක්ට පිළිතුරු දෙන්නේ නෑ.ඒකටනම් වෛදවරුනුත් වගකියන්න ඕනි.antibiotic misuse හැම තැනම...

අවසාන වශයෙන් සෞඛ්‍ය ඇමති ඇතුළු සියලු සෞඛ්‍ය කාර්‍ය මන්ඩලයෙන්, අවශ්‍ය නීති රීති සම්පාදනය,(දැඩි නීති මේ පිලිබදව) අවශ්‍ය යි.සෞඛ්‍ය සේවක ඔබටත් වගකීමක් තියෙනවා රෝගීන්ගේ ජීවිත එක්ක සෙල්ලම නොකරන්න!

ඒවගේමයි ලංකාවේ හරිම වගකීමෙන් වැඩකරනා වෘත්තිකයොත් ඉන්නවා...කිරිඳිවැල බෝපාගම එහෙම pharmacy එකක් තියෙනවා...හොඳ දැනුමක් එක්ක වෛදවරයෙකු උනත් හරිම හොදින් කතා බහ කරල තහවුරු කරන් මිස බේත් issue කරන් නෑ.ඒවගේ ඕනිතරම් ඉන්නවා..හැබැයි ඒ අස්සේ නොකටයුතුකම් කරන අයත් ඉන්නවා..
අහ් අමතක කරන්න බෑ..අනිත් අය හොර දොස්තරල!!ඔබ බේත් ගනිද්දී වෛදවරයාට ගේ සේවා ස්ථානය,SLMC ලියාපදිංචි අංකය දැනගැනීම,නිසි වෛද්‍ය අධයාපනයක් ලද්දේද යන්න දැනගැනීම ඔබේ අයිතියක්..ඒවා නැති වෛදවරයෙකු ගෙන් බෙහෙත් ගැනීම මීටත් වඩා හානිදායක වෙන්නත් පුලුවන්.. !!

අවධානයෙන් හා වගකීමෙන් ක්‍රියා කරමු!
!!

16/04/2025

අනතුරු සහ අපි......
මේ තියෙන්නේ දැනට ශෙයා වෙන වීඩියෝ දෙකක ස්ක්‍රීන් ශොට් දෙකක්...
1)කුඩා දරුවෙකු උකුළේ තියාගෙන අධිවේගයේ රිය පදවන පුද්ගලයෙක්...
2)හේනේගම ප්‍රදේශයේ පෙරේද දිනයේ ශෙඩ් එකකට රතිඤ්ඤා දාල මෝඩ සතුටක් හොයන තරුණයන් කීප දෙනෙක් ..

මේ තියෙන්නේ සිද්ධි දෙකක් විතරයි...ලංකාවේ සෞඛ්‍ය කාර්‍ය මණ්ඩලය අවුරුදු කාලෙට වෙසක් පොසොන් කාලෙට ටිකක් තැති ගැනීමකින් ඉන්නේ...ඒ ගෙදර යන්න බැරි දුකටත් වඩා අත් දකින අනතුරු සිදුවීම් ගැන කාලයක් තිස්සේ අත් දැකීම් තියෙන නිසා...

සිදුවීම් කීපයක් කියන්නම්!
අවුරුදු දවසේ අවුරුදු දෙකක දරුවෙක් එක්ක රතිඤ්ඤා පත්තු අම්මා. මොකුත් නොදන්න ඒ දරුවා එද්දී බෙල්ලෙයි මූනෙයි ලොකූ හිල් සහිතව පිච්චුම් තුවාල...ඒ දරුවා වේදනාවෙන් කෑමොර දෙනවා...ලේ නවත්තගන්න සෑහෙන්න උත්සාහ ගන්න වුනා...අවසානයේ ජීවිත කාලයෙම තියෙන කැලැල් එක්ක මාසයකින් විතර ඒ දරුවා ගෙදර යන්නේ....ඔහොම සිද එකක් දෙකක් නෙවේ...සෑහෙන්න මේ කාලේ දකිනවා...

දෙමව්පියනි ඔබ ඔබේ දරුවා ආරක්ශා කරගන්න...රතිඤ්ඤා අහස්කූරු වගේ අනතුරු දායක දේ ඔබේ දරුවා ලගින් තියාගෙන උත්සාහ නොකරන්න..දරුවෝ විතරක් නෙවේ...කොච්චර තරුණයෝ එනවද ඒවගේ අනතුරු එක්ක"!!

දෙයියනේ ඒ අස්සේ මෝඩ කොල්ලෝ සෙට එකක් කරන ගොන් වැඩේ...හිතන්න ඔය ශෙඩ් එකේ පිපිරුමක් වුනානම් කී දෙනෙක් මැරෙයිද..?අපිට ඉන්නේ පොඩ්ඩක්වත් හිතන්න මොලයක් නැති පරම්පරාවක්....මේවා ඉගෙන ගන්නනම් මේවගේ අජූත ක්‍රියා වලට නීතිය ක්‍රියාත්මක විය යුතු නොවේද?

තව සිද්ධිය ක්..

වෑන් එකක් එක්ක තවත් වෑන් රතයක් මූණට මූණ ගැටීම...අවසන් වෙන්නේ එක් අයෙකු මැරිල තවත් දෙන්නෙක් අත් පය කඩාගෙන දැඩිසත්කාරයේ මාස ගානක් ඉදල....මතක විදිහට ඒ එක රෝගියෙක් තාම කොරගහනවා....
ඊයෙත් ස්කූටියක පිටිපස්සේ දරුවව තියාගෙන අවුරුදු කන්න එක්කන් යන අම්මෙක් දර්‍ය්වව ඇතුළත් කලේ දරුවා බයික් එකෙන් වැටිල...එනකොටත් ප්‍රෙශර් ඩ්‍රොප් වෙලා..සිහියත් අඩුයි...අවසානයේ හදීසී ප්‍රතිකාර කරල මාරුකර හැරියා...
කීයක්නම් බීල වැටිලා රෝහලට එන්න ඇතිද...?

මෙච්චර අනතුරු තියෙන රටේ දරුවෙකු ඔඩොක්කුවේ තියන් රෙද්දකින් වහගෙන වාහනේ පදින රියදුරෙකුට දඩුවම් ලැබිය යුතුමයි.(සිද්ධිය ඇත්තක්නම්).හේතුව අනතුරු වළක්වා ගැනීම අපේ හැමෝගෙම යුතුකමක්!
පොලීසියේ දත්ත අනූව බීමත් රියදුරන් 800කට වඩා අහුවෙලා මේ දින දෙකට...තව කොච්චර අහුනොවී යන්න ඇතිද..අනතුරු කරගෙන ඇතිද???හිතන්න...බොන්න ඕනිනම් ඒකේ ආදීනව තමන්ට..හැබැයි ඔබව නොදන්නා මනුස්සයෙක් ඒකට පලි නැහැ..ඒ නිසා මහා මාර්ගයේ ප්‍රවේශම් විය යුතුයි..

තවත් දෙයක්...මේ උත්සව සමයේ පාචනය වමනය ආශ්‍රිත රෝගීන් පනහක් පමන දවසට බැලෙනවා...ඒවත් හිස ඔසවල...කඩෙන් කද්දී බලාගෙන ප්‍රවේශමෙන්....

මින් මතුවටත් අපී උත්සව සැමරිය යුතුමයි..හැබැයි අපි හැමෝටම වගකීමක් තියෙනවා අනතුරු නොවෙන්න,ප්‍රවේශමෙන් සතුටු වෙන්න....

වෛද්‍ය ඔමේශ් දහනායක.

24/01/2025

පොරොන්දු වුනු පරිදි දරුවාගේ වයස අනූව ඔවුන්ගේ වර්ධනය,කුසලතා කොයි තරම් මට්ටමක විය යුතු දැයි පළමුව දැනගමු..ඉන් අනතුරුව දරුවාගේ ඔබ හඳුනාගත යුතු අසාමාන්‍ය තා (red flag) වගේම,ඔබ දෙමව්පියන් ලෙස කලයුත්තේ කවරක්ද යන්නත් පැහැදිලි කරන්නයි සූදානම....

"පොරොන්දු වුනු පරිදි දරුවාගේ වයස අනූව ඔවුන්ගේ වර්ධනය,කුසලතා කොයි තරම් මට්ටමක විය යුතු දැයි පළමුව දැනගමු..ඉන් අනතුරුව දරුවාගේ ඔබ හඳුනාගත යුතු අසාමාන්‍ය තා (red flag) වගේම,ඔබ දෙමව්පියන් ලෙස කලයුත්තේ කවරක්ද යන්නත් පැහැදිලි කරන්නයි සූදානම....

𝗠𝘆 𝗯𝗮𝗯𝘆 𝗶𝘀 𝘁𝘄𝗼 𝗺𝗼𝗻𝘁𝗵𝘀 𝗼𝗹𝗱

(ඔබේ බිළිඳා ට දැන් මාස දෙකයි….)
ඔබත් ඔබේ කිරි කැටියත් දැන් යම් දෛනික චර්යාවකට පුරුදු වෙමින් සිටිනවා. ඔබේ බිලිඳා ලෝකය වඩාත් උනන්දුවෙන් දැන හඳුනා ගන්නා කාලයයි මේ. මාස දෙකක ඔබේ බිලිඳා දැන් මේ දේවල් කරනවාද කියා සිතා බලන්න. ඔබේ දරුවාගේ සංවර්ධනය පිලිබඳ ගැටළුවක් ඇත්නම් පහත කමෙන්ටුවකින් හෝ මැසේජ් මගින් විමසීම් කල හැක.
1) චාලක ක්‍රියාකාරකම්
*අත් දෙක සහ කකුල් දෙක සමමිතිකව සොලවයි.
*මිට මොලවා සිටින අත සෙමින් දිගහරී.
*මුනින් අතට සිටින විට හිස ඔසවයි./එසවීමට උත්සාහ කරයි.
*අත කට දෙසට ළං කරයි.

2)සංවේදන හා පෙනීම
* උඩුබැලිව නිදාසිටින විට තම අත් ,පපු මට්ටමට වඩා උඩට ගනිමින් සෙල්ලම් භාන්ඩ කෙරේ අත ගෙනයයි.
* එහා මෙහා ගෙනයන සෙල්ලම් භාන්ඩයක් දෙස දෑස් යවමින් බලයි.
* හිස මැදිව තියාගනිමින් අන් අයගේ මුහුනු /සෙල්ලම් බඩු දෙස අවධානය දේ.
*හඬන හෝ කලබල වූ විට දරුවාට කතා කිරීමෙන් හෝ ස්පර්ශ කිරීමෙන් ඔහුව/ ඇයව සන්සුන් කළ හැකිය

3)සන්නිවේදනය හා ශ්‍රවණය
*දරුවා හැඩීමට අමතරව විවිධ ශබ්ද නගයි..උදා-අ ආ..ම්
*ශබ්ද හෝ කටහඩ දෙසට හිස හරවයි
*ඔබගේ මුහුනු කෙරෙහි අවධානය යොමු කරයි.

4)බුද්ධිමය

* ඔබ එහා මෙහා ගමන් කිරීමේදී දරුවා ඔබ දෙස බලා සිටී.
*ඔබගේ අතේ ඇති සෙල්ලම් බඩුවක් දෙස තත්පර කීපයක් අවධානය දී බලා සිටී.

5)සමාජීය හා භාවාත්මක

*දරුවා ඔබ කතා කරන විට ඊට අවධානය දේ /හඩන විට නිහඩ වේ.
*ඔබේ දරුවා ඔබ දුටු විට සතුටු වන බව පෙනේ.
*ඔබේ දරුවා ඔබ කතා කරන විට/ඔබ දුටුවිට ප්‍රතිචාරාත්මකව හිනැහේ

20/01/2025

ඔබේ පුංචි දරු පැටියාගේ වර්ධනය ගැන ඔබ සැලකිලිමත් ද?

දරුවාගේ වර්ධනය,වයසට අනූව සැපිරිය යුතු කුසලතා ඔවුන් සපුරා තිබේද?

ඔබේ දරුවාගේ සැලකිය යුතු මට්ටමේ හැසිරීම් රටා ,රතු සලකුණක් ලෙස හඳුනා ගත යුතු අවස්ථා පිළිබඳ ඔබ දැනුවත්ද??

ඔබේ දරුවාගේ කායික මෙන්ම මානසික සුවතාවය ,විශේෂයෙන් ම බුද්ධි වර්ධනය වෙනුවෙන් ඔබ කල යුත්තේ මොනවාද??
නොකල යුත්තේ මොනවාද??

ලිපි මාලාවක් ලඟදීම.....බලාපොරොත්තු වන්න

08/05/2024

ඩෙංගූ....
ඩෙංගූ කියන්නේ අපි හිතනවට වඩා බොහොම දරුණු වසංගතයක්...හෙමින් හෙමින් කල එලි බහින වැස්ස එක්ක ඩෙංගු වසංගතය හිස ඔසවන දවස වැඩි ඈතක නෙවේ...

ඔබ ප්‍රවේසම් විය යුත්තේ ඇයි?
ඩෙංගු නිසා සිදුවන මරණ වලට වයසක් නෑ..පුංචි පාසල් යන දරුවන්ගේ පටන් තරුණ මහලු ඕනිම කෙනෙක්ට මෙය දරුණුවටම බලපාන්න පුලුවන්..ඩෙංගු නිසා වෛද්‍යවරයෙක් ලෙස මා අන්තිමටම අත්විදි ජීව්ත බිල්ල අහිංසක තරුණියක්.ඒ මතකයෙන් තවමත් අපේ හිත් ගැලවෙන් නැති තරම්!!වෙලාවකට ස්වභාවධර්මය හමුවේ වෛද්‍ය විද්‍යාව පවා අසරණ වියහැකී..නමුත් නිවැරදි වෙලාවට නිවැරදි ප්‍රතිකාර එවැනි සිදුවීම් අවම කරනවා නිසැකයි.!!එවැනි අහිමිවීම් ඔබට වුනොත්!!"ඔබේ ළගම කෙනෙකු ඩෙංගු වැනි ආරක්ශා වියහැකි රෝගයක් නිසා අහිමි වූවොත් කොයි තරම් දරාගැනීමට අපහසු වෙයිද? මිත්‍ර වරුනි....!!ප්‍රවේසමෙන්....!!!

ඩෙංගු රක්තපාතය!!!
ඩෙංගු රක්තපාතය රෝගියෙකු වාට්ටුවක සිටීනම් වෛද්‍යවරු,හෙදියන් ඇතුලු සියලු දෙනාම ඉතාමත් අවදානයෙන් ඉන්නේ...කොයිතරම් ද කියනවනම් එලෙස ඩෙංගූ රෝගීන් නිසා එක විනාඩියක් නිදි නැතිව බලා හිදි රාත්‍රීන් කීයක් තිබී ඇතිද??....හිතන්න ...ඒ තරම් බයානක වියහැකියි ඩෙංගූ...!ඔබ නොසිතන විදිහට මිනිත්තු දෙකකට පෙර ඔබ සමග කතාබහ කර කර සිටින ඔබේ සමීපතයෙකු ඊලග මිනිත්තුවේ මියගියොත්??ඔබට කෙසේ දැනෙනු ඇතිද??"ඒ නිසා සැලකිලිමත් වීම හරි වැදගත්!!!

ඔබ පිලිපැදිය යුතු උපදෙස් මොනවාද??
හරිම සරලයි....
*දින තුනකට වඩා උණ තිබේනම් වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර ලබා ගැනීම පමනක්ම නොව රුධිර පරීක්ශනයකට ලක් කිරීම ඉතා වැදගත්!!!
(ඔබ වෛද්‍යවරයෙකු වෙත යාමේදී රුධිරය පරීක්ශා කරනු ඇති)
*ඔබේ අවට පරිසරයේ වතුර රැදෙන තැන්,කැලිකසල සියල්ල ශුද්ධ පවිත්‍ර කරන්න..ඔබ පමනක් නෙවේ අසල්වැසියන් වත් දිරිමත් කරන්න.
*මදුරුවන් අධික ප්‍රදේශයකනම් මදුරු නාශක භාවිතය,මදුරු දැල් භාවිතය ඉතා වැදගත්..මන්ද යත් මෙය මදුරුවන් මගින් ඇතිවන රෝගයක් නිසා...
*ඔසුසලෙන් හෝ වෛද්‍යවරයෙකු නොවෙන පුද්ගලයින්ගේ අවවාද පිට NSAIDs වැනි ඖශධ රසායනික භාවිතය සිදුනොකිරීමෙන් විටෙක ඔබට ඔබේ හෝ ඔබේ සමීපතයෙකුගේ ජීවිතය රැකගත හැකී...ඩෙංගු සෙල්ලමක්නම් නෙවෙ....ප්‍රවේසමෙන්...
ඩෙංගූ කියන්නේ ජීවිත හානිවිය යුතු රෝගයක් නොවේ ...අප ප්‍රවේශම් විය යුතුම ....පහසුවෙන් අපට අවදානම අවම කරගත හැකි රෝගයක්...අපි අපේ ආදරනීයන් වෙනුවෙන් ප්‍රවේසම් වෙමු...!!"

20/09/2023

20/09/2023

Share your videos with friends, family, and the world

14/07/2023

දියවැඩියාවට ඔබව පාලනය කරන්න දෙන්න එපා..!!!

දියවැඩියාව කියන්නේ සංකූලතා (complications ) ගොඩක් බහුල රෝගී තත්වයක්..පෙර සටහනෙත් දැක්වු පරිදි දේහය තුල ග්ලූකෝස් මට්ටම ඉහල යාම හේතුවෙන් සාමාන්‍ය භෞතික ක්‍රියාවලිය ටිකක් විතර වෙනස් විදිහකට හැඩගැහෙනවා.
මේ නිසා ඇතිවෙන සංකූලතා microvascular සහ macrovascular කියන වර්ග දෙකට අයත්..microvascular වර්ගය බලපානේ ඉතා කුඩා රුධිර වාහිනී වලට .ඒවගේමයි ශරීරයේ විවිධ කොටස් වලටටත් බලපෑම් කරනවා.විශේෂයෙන්ම ඇස්,වකුගඩු සහ ස්නායු වලට.බොහෝවෙලාවට මුලින්ම ඇස් තමයි ගොදුර වෙන්නේ..ඇස් වල සුද,ග්ලූකෝමා වගේ තත්ව නිසා අන්ධ භාවයට පත්වීම දක්වා දියවැඩියා මාරයා දරුනු වෙන්න පුලුවන් .ඔබට දියවැඩියාව තිබේනම් ඔබේ පෙනීම තත්වය බලාගැනීම සහ අක්ශි වෛද්‍යවරයෙකු ලවා ඇස් පරීක්ශා කරගැනීම අතිශය වැදගත්.දියවැඩියාව මනා පාලනයක් තුලින් මේ තත්වය පාලනය කල හැකී.ඔබේ මූත්‍රා පෙන පෙන ලෙස පිටවේනම් ප්‍රෝටීන් පිටවීමේ තත්වයක් තිබිය හැකී.එනම් diabetic nephropathy නම් රෝගී තත්වය ඇති වූවොත් පසු කාලීනව දීර්ඝ කාලීන වකුගඩු රෝගය (chronic kidney disease) රෝගයට ගොදුරු වී මියයාම පවා සිදුවිය හැකී.එබැවින් ඔබේ දියවැඩියාව රුධිර පීඩනය පාලනය බොහොම වැදගත්..ඔබේ වෛද්‍යවරයා ප්‍රෝටීන පිටවේනම් ඒ සදහාද බෙහෙත් නිර්දේශ කරනු ඇති..ඒවා නිසිලෙස පිලිපැදීම හරිම වැදගත්.
වකුගඩු රහිතව ජීවත් වීම රෝගියාගේ මරණ සහතිකය හා සමානයි.dialysis වගේ ප්‍රතිකාර ක්‍රම නිසා එවැනි රෝගීන් පවා තාවකාලික සහනයක් ලබනු දක්නට පුලුවන් .ඒවගේමයි ස්නායු ප්‍රශ්න නිසා දරුනු කොන්දේ වේදනා,කකුල් අත පය හිරිවැටීම් වගේ neuropathy රෝග තත්වයට පත්වියහැකි.මෙයට හේතුවත් දියවැඩියාවම තමයි.එවැනි ස්නායු රෝග ඇති වූවහොත් පවතින් ප්‍රතිකාර ක්‍රම සීමිතයි.
Macrovascular සංකූලතා ලෙස හදවත් ආබාධ,අඝාත තත්ව/අංශභාග තත්ව වගේම කකුල් ආශ්‍රිත peripharal vascular disease නම් රෝගී තත්ව ඇතිවිය හැකි.අධි රුධිර පීඩනය,හෘදයාබාධ ,අංශභාග කෙරෙහි ප්‍රධානම හේතුවක් ලෙස දියවැඩියා මාරය හදුනාගත හැකී.මින් ප්‍රවේශම් වීමටනම් ඔබ කල යුත්තේ කුමක්ද.?
ඔබ අධික බර කෙනෙක් නම් bmi අගය (ශරීර ස්කන්ධ දර්ශකය) නිසි අගයේ තබා ගැනීම වැදගත්.ඒ සදහා තෙල් ,සීනි අධික ආහාර සීමාකිරීම අතිශය වැදගත්.ඒවගේම පෝශනවේදී අවවාද ලබා ගැනීමට ඕනෑම ප්‍රධාන රජයේ රෝහලකින් ඔබට හැකියාව තිබෙනවා..දියවැඩියා සායන වලත් මීට අදාල අවවාද ලබා දෙනවා.රතු බත්,මස් මාලු බිත්තර වැනි ප්‍රෝටීන් ලබා ගැනීම බැදුම්,ඩෙවල්,තෙම්පරාදු,ක්ශනික නූඩ්ලස් වැනි ආහාර සීමා කිරීමත් කේක්,පාන් වැනි පිටි ආහාර වලින් වැලකීමත් නිරන්තර සීනි දමා කිරි තේ ,කෝපි පානයත් වලක්වා ගැනීම හෝ අතිශය අවම කිරීම ඉතා වැදගත්.සතියකට මිනිත්තු 150ක් වන සේ දවසකට මිනිත්තු තිහක්වත් දාඩිය පිටවන තරමේ ව්‍යායාම වල යෙදීම ඉතාම වැදගත්.එමෙන්ම බෙහෙත් නිසි පිලිවෙලට ගැනීම හා මනා මානසික සෞඛ්‍යය ක් පවත්වා ගැනීමත් දියවැඩියා මාරයා මර්දනයට ලොකු රුකුලක්.
මීලග සටහන දියවැඩියාව නිසා ඇතිවිය හැකි තුවාල ,කකුල් අත පය අහිමිවීම් වලක්වා ගැනීම පිලිබදව......

07/07/2023

Watch it.
මොකක්ද මේ වලිප්පුව හා අපස්මාරය කියන්නේ?

04/07/2023

දියවැඩියාවෙන් බේරෙන්නේ කොහොමද?

දියවැඩියාව කියන්නේ බෝ නොවෙන වර්ගේ රෝගයක්.මේක සමාජය තුල බය ඇති කරන ,ඉතාමත් බහුල ලෙඩක්.ඇත්තටම දියවැඩියාවට ඔබ බයවෙන්න ඕනිද? ඔව් ඔබ බය විය යුතුයි.හේතුව දියවැඩියාවට පුලුවන් ඔබේ ජීවිතය නැතිකරන්න.ඔබට අතක් කකුලක් අහිමි කරන්න.ඔබේ අංශයක් පණ නැති කරල ඔබව එක්තැන් කරන්න.
දියවැඩියාව නිසා හදවත් රෝග,අංශභාග තත්ව, තුවාල හා විශබීජ පැතිරීම වේගවත් වෙනවා.වකුගඩු අක්‍රිය වීම,රුධිරයේ ප්‍රශ්න,පසුකාලීන පිලිකා අවදානම වැඩිකිරීම සිදුවෙනවා.. එකී නොකී රෝග සියගානකට මූලබීජය වෙන්න දියවැඩියාවට පුලුවන්. ඉතින් ඔබ බියවියයුතුමයි නේද?
ඔබේ පවුලේ දියවැඩියා රෝගීන් සිටීනම් ඔබට දියවැඩියාව ඇතිවීමේ හැකියාව වැඩිවිය හැකියි.එ නිසා ඔබ අවදානයෙන් සිටීම වැදගත්.ඇත්තටම දියවැඩියාව හැදෙන්නේ කොහොමද?
දියවැඩියාව හැදෙන ප්‍රධාන ආකාර දෙකයි.හැබැයි තවත් ආකාර තියෙයි. Type 1 හෙවත් පලමු ආකාරය ඇතිවෙන්නේ ඔබේ අග්න්‍යාශයේ ලැන්ගර්හැන්දීපිකා ආශ්‍රිතව ඉන්සියුලීන් ශ්‍රාවය නොවීමෙන්.මේ රෝගීන් බොහෝ විට ළමා අවදියේදීම හදුනාගත හැකී.ඔවුන් බොහෝ විට බඩේ වේදනාව,අධික වමනය සමග මූත්‍රා පිටකිරීම වැඩිවීම,අධික තිබහ වැනි රෝග ලක්ශන පෙන්නුම් කරනවා.බහුතරයක් හදුනාගන්නේ වෛද්‍යවරයෙකු සිදුකරන පරීකශාවකින්.ඇත්තටම මේ රෝගීන් බොහෝ විට හදුනාගන්නේ ඔවුන් diabetes ketoacidocis කියන හදීසී තත්වයේ ඉද්දී.මොකද ඔවුන්ව කලින් හදුනාගන්න හරිම අපහසු නිසා.නමුත් ඉන්සියුලින් නිසි පරිදි දිනපතා ලබා දීමෙන් හා ඔවුන්ට දෙන අවවාද පිලිපැදීමෙන් මේ රෝගය මනා ලෙස පාලනය කරගත හැකී..මේ diabetes ආකාරය හා පිලිපැදිය යුතු දේ පිලිබද ඊලඟ දවසක කතා කරන්නයි සූදානම.
Type 2 හෙවත් බහුලම දියවැඩියා ආකාරය ඇතිවෙන්නේ ඉන්සුලින් කෙරෙහි ශරීරයෙන් දක්වන ප්‍රතිචාරය අඩුවීමෙන්.මෙහෙම වෙන්න ගොඩක් හේතු තියෙයි.අපි ඕක resistance කියල හදුන්වනවා.වැඩිහිටියන් අතර බහුලම මෙන්න මේ දියවැඩියා ආකාරය.වැදගත් දේ තමයි අපි ඔය රෙසිස්ටන්ස් (resistance ) වීමෙන් වලකින්නේ කියන එක.
වැදගත්ම දේ තමයි ඔබේ ශරීරය පවත්වාගන්නා ආකාරය. ඔබ ස්ථූලයි නම් එහෙම නැත්නම් ඔබ මහතයිනම් ඔබට මේ රෝගය සෑදීමේ හැකියාව වැඩී.
ශරීර ස්කන්ධ දර්ශකය = බර ÷ [උස ×උස]
(B.M .I)
ලාංකිකයෙකුට මෙම දර්ශකය 18.5-22.9අතර පැවතීම සෞඛ්‍ය වත්. මෙම BMI අගය 22.9 ට වඩා ඉහල එනම් අධි බර දියවැඩියාවට ප්‍රධානම හේතුවක් වියහැකී.ඒ නිසා ඔබ අදම ඔබෙ BMI අගය ගනනය කරගන්න.සතියට මිනිත්තු 150ක් පමණ ව්‍යායාම කිරීම අතිශය වැදගත්.දිනකට අඩුම පැය භාගයක්වත් දහඩිය පිටවන සේ ව්‍යායාම කිරීම සහ අධික සීනි,පිටි හා තෙල් පවතින ආහාර පාලනය කිරීම මගින් ඔබේ BMI අගය නියම තත්වයේ පවත්වා ගත හැකී.කඩකෑම (instant foods/ෆ්‍රයිඩ් රයිස් වැනි ආහාර) ඔබේ දියවැඩියා අවදානම වැඩිකරයි.
ඔබ ගන්නා සීනි ප්‍රමාණය පිලිබදව අවදානය දීමත් ඉතා වැදගත්..අඩු සීනි ඔබ නිරෝගී කරයි.එමෙන්ම දුම් බීම ,අරක්කු නිතර පානයත් මීට හේතු විට හැකී.ඒ නිසා සිගරට් පානය කරයිනම් අනාගතේ දියවැඩියාව,පෙනහලු රෝග,පිලිකා,හදවත් රෝග බලාපොරොත්තු වෙන් පානය කල යුතුයි.ඒ පුරුදු නැවත්වීමත් ඉතා වැදගත්.
එමෙන්ම දියවැඩියාව නවත්වාගැනිමට නම් ඉහත අනාරක්ශිත තත්ව ඔබට පවතීනම් මාස 6කට වතාවක්වත් ඔබ දියවැඩියා පරීක්ශනයක් කරගැනීමත් අතිශය වැදගත්. ඒ සදහා පැය 10-12 අතර ආහාර ගැනිමෙන් වැලකී සිදුකරම FBS පරීක්ශනය,එසේ පෙර සූදානම් වීමෙන් තොරව සිදුකරන Hba1c පරීක්ශනය උනත් යොදාගත හැකී.
ඊගාව සටහන දියවැඩියා රෝගීන් සදහායි.ඔබට වැලදී ඇති රෝගය පාලනය කරගන්නේ කෙසේද යන්න ඊගාව සටහනින් බලාපොරොත්තු වන්න.

01/07/2023

ගැස්ට්‍රයිටිස් හදුනාගැනීමරෝගලක්ෂණ අවදානම් තත්වරෝග සංකූලතාපූර්ව හදුනාගැනීම සහ ප්‍රතිකාර**වීඩියෝවේ සදහන් වන පප...