
30/08/2025
අද ටිකක් වෙනස් මාතෘකාවක් ගැන කතා කරන්න හිතුවා..කතාව ටිකක් දිගයි හැබැයි ගොඩක් වටිනවා..👍👍
අපේ ශරීරයේ පවතිනවා සෝඩියම් සහ පොටෑසියම් මේවා විවිධ ප්රයෝජන අපට ලබා දෙමින් ශරීරයට විශාල කාර්යභාරයක් ඉටු කරනවා..ඊට අමතරව සෝඩියම් බයිකාබනේට් කියන ඖෂධය භාවිතා කරන්නේ මොන වගේ අවස්ථාවන්වලදී ද සහ පොටෑසියම් අතර පවතින සම්බන්ධතාවය අතර පවතින කොයි වගේද කියන එක තමයි අද අපි facebook සටහන මගින් ඔයාල දැනුවත් කරන්න හිතුවේ..🙋
සෝඩියම් බයිකාබනේට් (බහුලව බේකින් සෝඩා ලෙස හැඳින්වේ) වෛද්යමය කටයුතු කිහිපයක් සඳහා භාවිතා කරයි..✅
ඖෂධයක් ලෙස සෝඩියම් බයිකාබනේට් වල ප්රයෝජන..මොනවද කියලා බලමු..
ආහාර ජීරණ ආම්ලිකතාවය සහ (Metabolic Acidosis) - රුධිරයේ ආම්ලිකතාවය නිවැරදි කිරීමට භාවිතා කරයි.
විශේෂයෙන් පහත සඳහන් තත්ත්වයන් වලදී..විශේෂයෙන් කුඩා දරුවන්ට ආමාෂික වශයෙන් ඇතිවන බඩ රිදීම් ආදියට ලබා දෙන ඇතැම් දියර වර්ග වල සෝඩියම් බයිකාබනේට් අන්තර්ගතව පවතිනවා සමහරවිට ඔබ මේ ගැන දැනුවත් නැතුවත් ඇති ..කමක් නෑ ආයෙ ගද්දි ලේබලය කියවලා බලන්න..ඊට අමතරව
නිදන්ගත වකුගඩු රෝග (CKD)
දියවැඩියා කීටෝඇසිඩෝසිස් (DKA)
(Urine Alkalinization) - මුත්රා වල ආම්ලිකතාවය අඩු කිරීමට උපකාරී වේ
මුත්රා ආසාදන (UTIs)
ඇතැම් වකුගඩු ගල් වර්ග
ඖෂධ අධිමාත්රාව (උදා: ඇස්ප්රින්)drug overdose
(Heartburn / Acid Indigestion) ආමාශයික අම්ලය උදාසීන කිරීම සඳහා ප්රතිඅම්ලයක් ලෙස ක්රියා කරයි.
හයිපර්කැලීමියාව (Hyperkalemia - අධික පොටෑසියම්) - තාවකාලිකව පොටෑසියම් සෛල තුළට ගෙන යමින්, රුධිරයේ පොටෑසියම් මට්ටම අඩු කරයි.
විෂ වීම/අධිමාත්රාව (Poisoning/Overdose) - සමහර විෂ ඉවත් කිරීම් වලදී රුධිරයේ pH අගය නිවැරදි කිරීමට සහ වකුගඩු ආරක්ෂා කිරීමට භාවිතා කරයි.
ක්ෂාරීයතාව (alkalosis) හෝ අධික සෝඩියම් මට්ටම් වැනි අවදානම් හේතුවෙන් සහ දිගු කාලීන හෝ අධික මාත්රාවක් භාවිතා කරන්නේ නම් වෛද්ය අධීක්ෂණය යටතේ සිදු විය යුතුය..
දැන් අපි බලමු සෝඩියම් සහ පොටෑසියම් වලන් ක්රියාකාරීත්වය කොයි වගේද කියලා..
පොටෑසියම් (K⁺) සහ සෝඩියම් (Na⁺) ශරීරයේ වැදගත් සම්බන්ධතාවයක් පවත්වාගෙන යන්නේ, විශේෂයෙන්ම තරල තුලනය, ස්නායු ක්රියාකාරිත්වය සහ මාංශ පේශි ක්රියාකාරිත්වය සඳහායි.
ඒවායේ සම්බන්ධතාවයේ ප්රධාන කරුණු ..
සෝඩියම්-පොටෑසියම් පොම්පය (Na⁺/K⁺-ATPase)
සෛල වලින් සෝඩියම් අයන 3ක් පිටතට සහ පොටෑසියම් අයන 2ක් ඇතුළට පොම්ප කරන අත්යවශ්ය සෛලීය යාන්ත්රණයක් ඇත..
සෛල පටල හරහා විද්යුත් ආරෝපණය පවත්වාගෙන යාමට වැදගත් වෙයි (ස්නායු සංඥා සහ හෘද ස්පන්දනය සඳහා වැදගත්).
(Electrolyte Balance)සෝඩියම් ප්රධාන වශයෙන් සෛලවලින් පිටත (බාහිර සෛලීය)
පොටෑසියම් ප්රධාන වශයෙන් සෛල තුළ (අභ්යන්තර සෛලීය)
මෙම ව්යාප්තිය සාමාන්ය සෛල ක්රියාකාරිත්වය සහ තරල චලනය සඳහා අත්යවශ්යයි.
රුධිර පීඩනය නියාමනය කිරීම (Blood Pressure Regulation)
අධික සෝඩියම් මට්ටම රුධිර පීඩනය ඉහළ දැමිය හැකිය.
පොටෑසියම් මගින් සෝඩියම් බැහැර කිරීම ප්රවර්ධනය කිරීමෙන් සහ රුධිර වාහිනී ලිහිල් කිරීමෙන් මෙය අඩු කිරීමට උපකාරී වේ..
හෘද සහ මාංශ පේශි ක්රියාකාරිත්වය (Heart and Muscle Function).
අයන දෙකම හෘද ස්පන්දන, මාංශ පේශි සංකෝචනය සහ ස්නායු ආවේග සඳහා ඉතා වැදගත් වේ.
අයන අසමතුලිතතාවය (උදා: ඕනෑවට වඩා හෝ ඕනෑවටත් වඩා අඩු වීම) හෘදයේ රිද්මය වෙනස් වීම් (arrhythmias) හෝ මාංශ පේශි දුර්වලතාවයට හේතු විය හැක.
සෝඩියම් සහ පොටෑසියම් සියුම් සමතුලිතතාවයකින් එකට ක්රියා කරයි. මෙම සමතුලිතතාවය බිඳ වැටීම හෘද රෝග, ස්නායු ආබාධ, හෝ තරල අසමතුලිතතාවය වැනි බරපතල ගැටළු වලට මග පෑදිය හැක.
රුධිරගත පොටෑසියම් ඉහළ යන විට සෝඩියම් බයිකාබනේට් ක්රියාකරන ආකාරය පිළිබඳ දැන් අපි අවධානය යොමු කරමු..
මෙම තත්ත්වය හයිපර්කැලීමියා ලෙස හඳුන්වයි.. (රුධිරයේ අධික පොටෑසියම් මට්ටම) මෙය අඩු කිරීමට සෝඩියම් බයිකාබනේට් පහත
යාන්ත්රණ ක්රියාකරවයි..
රුධිරය ක්ෂාරීය කරයි..
සෝඩියම් බයිකාබනේට් රුධිරයේ pH අගය වැඩි කරයි (එය වඩාත් ක්ෂාරීය කරයි)..
පොටෑසියම් සෛල තුළට ගෙන යාම මගින් මෙය සිදුවේ..
රුධිරය වඩාත් ක්ෂාරීය වන විට, හයිඩ්රජන් අයන (H⁺) සෛල වලින් පිටතට ගමන් කරන අතර, විද්යුත් සමතුලිතතාවය පවත්වා ගැනීම සඳහා ඒ වෙනුවට පොටෑසියම් (K⁺) සෛල තුළට ගමන් කරයි.
ප්රතිඵලය:
මෙය තාවකාලිකව රුධිර ප්රවාහයේ පොටෑසියම් මට්ටම අඩු කරයි, විශේෂයෙන්ම හදිසි අවස්ථාවන්හිදී හෘද ක්රියාකාරිත්වය ස්ථාවර කිරීමට උපකාරී වේ..
ECG වෙනස්වීම්
හෘදයාබාධ අවදානම
වැදගත් සටහන..
මෙය තාවකාලික විසඳුමක් පමණි - එය ශරීරයෙන් පොටෑසියම් ඉවත් නොකරයි.
පොටෑසියම් ඉවත් කිරීම සඳහා වෙනත් ප්රතිකාර ලබාදිය යුතු වෙනවා (දරුණු අවස්ථාවන් සඳහා)
සාරාංශය..සෝඩියම් බයිකාබනේට් මගින්, විශේෂයෙන්ම දරුණු, ජීවිතයට තර්ජනයක් වන හයිපර්කැලීමියා තත්ත්වලදී K⁺ සෛල තුළට ගෙනයාම මගින් තාවකාලිකව පොටෑසියම් මට්ටම අඩු කිරීමට උපකාරී වේ..ඊට අමතරව හෘද අකර්මණ්ය තත්ව වලදී ජීවිත ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා වටිනා ඖෂධයක් ලෙස සෝඩියම් බයිකාබනේට් භාවිතා කරයි..✅
දැන් ඔබට යම් අවබෝධයක් ලැබෙන්න ඇති මේ සෝඩියම් ,පොටෑසියම් සහ ඒවා ශරීරයේ ක්රියා කරන ආකාරය පිළිබඳව..
අන් අයගේ දැනුවත්භාවය සඳහා ශෙයා කරන්න..
ඔබට වාසනාවන්ත නීරෝගී දිවියක්..❤
-ඔබේ ඖෂධවේදියා..🙋