Healthy Elders Living Program -HELP-Myanmar

08/09/2025

18/08/2025

အမျိုးအစား(၂)ဆီးချိုသွေးချိုဖြစ်ပွားရခြင်းမှာ လူတစ်ဦး၏နေထိုင်စားသောက်မှုအပေါ်တွင် များစွာမူတည်ပါသည်။ ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါဟာ တစ်ခဏအတွင်း ချက်ချင်းဖြစ်ပေါ်လာသော ရောဂါမဟုတ်ပါ။ စားသောက်ပုံ၊ နေထိုင်ပုံနှင့် အခြားအချက်များစွာကို အခြေခံပြီး သွေးတွင်းသကြားဓာတ်များ တစ်ဖြည်းဖြည်းတက်လာကာ ဆီးချိုရောဂါဟု အမည်မတပ်နိုင်သေးသော "ကနဦးဆီးချို" အဆင့် ဦးစွာဖြစ်ပွားလာရပါသည်။

📝 လေ့လာတွေ့ရှိချက်များအရ ကနဦးဆီးချို ဖြစ်ပွားသူများသည် ဆီးချိုအဆင့်သို့ ကူးပြောင်းနိုင်ချေများသော်လည်း ကနဦးဆီးချိုဖြစ်နေမှန်း စောစီးစွာသိရှိလျှင် နေထိုင်စားသောက်ပုံများနှင့် ဆီးချိုမဖြစ်အောင် ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။

အမျိုးအစား(၂)ဆီးချိုဖြစ်ပွားစေသော အချက်များတွင် မျိုးရိုး၊ အသက်အရွယ်စသည်တို့ကို ထိန်းချုပ်၍မရသော်လည်း နေထိုင်စားသောက်မှုပုံစံများကို ထိန်းသိမ်းကာ ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။ အောက်ပါနည်းလမ်းများဖြင့် အမျိုးအစား(၂)ဆီးချိုသွေးချို ကို ကာကွယ်ဟန့်တားနိုင်ပါသည်။

☘️ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု ပုံမှန်ပြုလုပ်ပါ။
ပြေးခြင်း၊ အိမ်သန့်ရှင်းရေးပြုလုပ်ခြင်း၊ အေရိုးဗစ်ပြုလုပ်ခြင်း၊ လမ်းလျှောက်ခြင်း စသည်တို့ကို ပြုလုပ်ပေးပါ။ တစ်ပတ်လျှင် အနည်းဆုံး ၅ရက် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု ရှိပါစေ။ အကယ်၍ မိမိသည်အထိုင်များသော ရုံးအလုပ်လုပ်ကိုင်သူ၊ ကွန်ပျူတာစားပွဲရှေ့ အချိန်ကြာမြင့်စွာထိုင်သူ ဖြစ်ပါက ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုကို သတိပြု အချိန်ပေးလုပ်ဆောင်ပေးပါ။ ဓာတ်လှေကားအစား ရိုးရိုးလှေကားအသုံးပြုပါ။ ကားစီးရမည့်အစား နီးလျှင် လမ်းလျှောက်ပါ။ ချွေးအနည်းငယ်စို့စေသော လှုပ်ရှားမှုများကို လုပ်ဆောင်ပေးပါ။

☘️ဆေးလိပ်ဖြတ်ပါ။
ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းသည် အမျိုးအစား(၂)ဆီးချို သွေးချို ဖြစ်ပွားရသည့် အကြောင်းအရင်းတစ်ရပ်အဖြစ် ပါဝင်နေသောကြောင့် ဆီးချိုဖြစ်ပွားခြင်းမှ ကာကွယ်နိုင်ရန် ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းကို ရှောင်ကြဥ်ပါ။

☘️အချိုနှင့် အသင့်စားအစားအစာများ လျှော့စားပါ။
ဝက်ပေါင်ခြောက်၊ ကြက်အူချောင်း၊ ခေါက်ဆွဲခြောက်၊ ဟမ်ဘာဂါ၊ ပီဇာ စသည့် အသင့်ပြုလုပ်ထားသောအစားအစာများ၊ ရေခဲမုန့်၊ကွတ်ကီး၊ သကြားလုံး၊ သကြား ထန်းလျက်ဖြင့်ပြုလုပ်သော အချိုကဲသော မြန်မာမုန့်မျိုးစုံတို့ကို အလွန်အကဲ မစားသောက်ပါနှင့်။

☘️ကိုယ်အလေးချိန်ထိန်းပါ။
အဝလွန်နေပါက အလေးချိန်လျှော့ပါ။ မိမိအရပ်နှင့် ရှိသင့်ရှိထိုက်သော ကိုယ်အလေးချိန် ပမာဏအတွင်းသာ နေထိုင်သင့်ပါသည်။ ရှိသင့်သောBMI ထက်များနေပါက လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ခြင်း၊ အစားအစာ လျှော့စားခြင်း စသည့် သဘာဝနည်းလမ်းများနှင့် ကိုယ်အလေးချိန် ကျဆင်းအောင် ပြုလုပ်ပါ။

☘️ အသင့်သောက်အချိုရည်များအစား ရေလုံလောက်စွာသောက်ပါ။
ဂက်စ်ပါသော အလွယ်တကူရရှိနိုင်သော အချိုရည်များကို တတ်နိုင်သမျှရှောင်ကျဥ်ပါ။ ထို အစား ခန္ဓာကိုယ်ရေဓာတ်ပြည့်ဝစေရန် ရေကိုသာ လုံလောက်အောင်သောက်သုံးပါ။

☘️ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များများစားသုံးပါ။
ဟင်းနုနယ်၊ မုန့်ညှင်း၊ ကိုက်လန်၊ ကန်စွန်း၊ ‌‌‌‌ဂေါ်ဖီ၊ ပန်းစိမ်း စသော အစိမ်းရောင်ရှိသော အရွက်များ၊ ခရမ်းချဥ်သီး၊ မုန်လာဥနီ၊ ငရုတ်သီး စသော အနီရောင်ရှိသော အသီးများ၊ အမျှင်ဓာတ်များသော ပန်းဂေါ်ဖီစိမ်း၊ ပဲပင်ပေါက်၊ ပဲသီးတို့ကို နေ့စဥ်စားသုံးပေးသင့်ပါသည်။

Reference: healthline.com/nutrition/prevent-diabetes

15/08/2025

#အစာအိမ်အနာနှင့်အစာအိမ်ရောင်ခြင်းအတွက် #အာဟာရအကြံပြုချက်များ

အစာအိမ်နှင့် အူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ အနာများ (Peptic Ulcer Disease) အတွက် ရှေးအယူအဆဖြစ်သော ပျော့ပျောင်းသည့် အစားအစာများ (ဥပမာ - ဆန်ပြုတ်) စားရန် အကြံပြုချက်မှာ ယခုအခါ ခေတ်မမှီ-အကျိုးမရှိသောအကြံပြုချက် သာဖြစ်ပါသည်။

#ခေတ်သစ်ကုသမှုနည်းလမ်းများတွင် အာရုံစိုက်သည့် အချက်များမှာ -**
* **ဆေးဝါးကုသမှု** - အနာကျက်စေရန်နှင့် ပြန်ဖြစ်ခြင်းကို ကာကွယ်ရန် အဓိက ကုသမှုဖြစ်ပြီး PCAB-Vonoprazan-Proton Pump Inhibitors (PPIs) နှင့် H. pylori ဘက်တီးရီးယားကြောင့်ဆိုလျှင် ပဋိဇီဝဆေးများ ပေးလေ့ရှိသည်။

#အစာအိမ်ကိုထိခိုက်စေနိုင်သောအရာများကို ရှောင်ရှားခြင်း** - လူနာများအနေဖြင့် အစာအိမ်နံရံကို ထိခိုက်စေသော (သို့) အစာအိမ်အက်ဆစ်ထုတ်လုပ်မှုကို မြင့်တက်စေသော အရာများကို ရှောင်ရှားရန် အကြံပြုထားသည်။ ၎င်းတို့တွင် -
* အရက်
* ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း
* NSAIDs (ဥပမာ - ibuprofen, naproxen ကဲ့သို့ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးများ) တို့ ပါဝင်သည်။
* **
#အစားအသောက်** - ပျော့ပျောင်းသော အစားအစာများ စားရန် မလိုအပ်သော်လည်း တစ်ချို့လူများတွင် အစားအစာအချို့က လက္ခဏာများကို ပိုဆိုးစေနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် မိမိနှင့် မတည့်သော အစားအစာများကို ရှောင်ရှားခြင်းက ပိုအရေးကြီးပြီး သီးသန့်အစားအစာစာရင်း အတင်းလိုက်နာရန် မလိုအပ်ပါ။

#အစာအိမ်အနာရှိသူများဆန်ပြုတ်စားရမည်ဆိုသောအယူအဆမှာခေတ်နောက်ကျသွားပြီဖြစ်သည်။** လူနာအနေဖြင့် ဗိုက်အောင့်ခြင်း၊ မအီမသာဖြစ်ခြင်းများ ရှိပါက ဆန်ပြုတ်သည် နူးညံ့သော အစားအစာဖြစ်သော်လည်း ကုသမှုအတွက် မဖြစ်မနေ စားရန် မလိုအပ်တော့ပါ။


# # အစာအိမ်အနာ (Peptic Ulcer) နှင့် အစာအိမ်ရောင်ခြင်း (Gastritis) အတွက် #သင့်တော်သောအစားအစာများ

# # #အာဟာရပြည့်ဝသောအစားအစာများ**

ပုံမှန်ထမင်းနဲ့ဟင်းကိုစားနိုင်ပါတယ်၊ဆန်ပြုတ်သောက်ဖို့မလိုပါ။ထမင်းစားလို့ပိုဆိုးရင်တော့ဆန်ပြုတ်ပြောင်းသောက်ပါ။

- **အမျှင်ဓာတ်များသော အစားအစာများ**: ပန်းဂေါ်ဖီစိမ်း၊ ဂေါ်ဖီထုပ်၊ မုန်လာဥနီ၊ သစ်သီးများ (ပန်းသီး၊ ငှက်ပျောသီး)

- **ပရိုတင်းဓာတ်ကြွယ်ဝသော အစားအစာများ**: ကြက်ဥအကာ၊ ငါး၊ ကြက်သား (အဆီမပါသောအသား)

- **အဆီနည်းသော နို့ထွက်ပစ္စည်းများ**: ဒိန်ချဉ် (probiotic ပါဝင်သော)

#ရှောင်ရန်အစားအစာများ**
- **အချဉ်ဓာတ်များသော အစားအစာများ**: ခရမ်းချဉ်သီး၊ လိမ္မော်သီး၊ သံပုရာသီး

- **အဆီများသော အစားအစာများ**: အမဲသား၊ ဝက်သား၊ ကြက်အရေခွံ

- **အပူအစပ်များ**: ငရုတ်သီး၊ ငရုတ်ကောင်း

- **ကဖင်းဓာတ်ပါသော အရည်များ**: ကော်ဖီ၊ လက်ဖက်ရည်၊ အချိုရည်များ။

လက်ဖက်-ရေနွေးကြမ်းခါးခါးကျကျ။

- **အရက် နှင့် ဆေးလိပ်**
ကွမ်းယာ၊စိတ်ကြွဆေး-အားဖြည့်အချိုရည်။

ပါရာစီတမောမဟုတ်သောအကိုက်ပျောက်ဆေးနဲ့သွေးကြဲဆေးမတည့်ပါ။

#အစာအိမ်အတွက်ကောင်းမွန်သော အလေ့အထများ**

- **နည်းနည်းနှင့် မကြာခဏစားပါ**: တစ်နေ့ကို ၅-၆ ကြိမ်ခွဲ၍ စားပါ

- **ညနေ ၈ နာရီကျော်တွင် အစာမစားပါနှင့်**

- **စားပြီးနောက် ၃ နာရီအတွင်း မအိပ်ပါနှင့်**

- **အစာကို သေချာဝါးပါ**
Prof Thein Myint -GI (14.8.2025)

#ကိုးကားချက်များ
1. Myanmar Ministry of Health and Sports. (2019). *Dietary Guidelines for Gastric Diseases*.
2. World Gastroenterology Organisation. (2018). *Global Guidelines on Gastritis and Peptic Ulcer Disease*.
3. University of Medicine, Yangon. (2020). *Nutritional Management of Peptic Ulcer and Gastritis*.
Prof Thein Myint-GI 14.8.2025

05/07/2025

ဆီးချိုအတွက် လွယ်ကူပြီး အကောင်းဆုံးလေ့ကျင့်ခန်းပါ။

24/05/2025

ဆားနှင့် ငန်သောဆော့စ်များကို လျှော့သုံးခြင်းဖြင့် ဆားစားသုံးမှုကို လျှော့ချနိုင်ပါတယ်။

ဆားစားသုံးမှုလျှော့ချနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေကိုဖော်ပြပေးထားတာမို့ လေ့လာကြည့်ကြပါဦးနော်….

29/04/2025

25/02/2025

**ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါလက္ခဏာများ**

၁။ ဆီးခဏခဏသွားခြင်း

၂။ ရေအလွန်ငတ်ခြင်း

၃။ ဆာလောင်မွတ်သိပ်နေခြင်း

၄။ ပိန်သွားခြင်း

၅။ နုံးချိနေခြင်း

၆။ ပတ်ဝန်းကျင်အား စိတ်ဝင်စားမှုမရှိခြင်း

၇။ စိတ်အာရုံစူးစိုက်မှုမရှိခြင်း

၈။ အန်ခြင်း

၉။ ဗိုက်နာခြင်း

၁၀။ ခြေလက်များထုံခြင်း/ကျဉ်ခြင်း

၁၁။ အမြင်အာရုံဝေဝါးခြင်း

၁၂။ အနာများမကြာခဏပေါက်ခြင်း

၁၃။ အနာကျက်ရန် ခက်ခဲခြင်း

၁၄။ ညတွင်ဆီးခဏခဏသွားခြင်း

၁၅။ မိန်းမကိုယ်ယားယံခြင်း

24/02/2025

**ဆီးချိုသွေးချိုဖြစ်နိုင်ချေရှိသူများ**

၁။ မိသားစုဝင်ထဲ၌ ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါရှိခြင်း

၂။ ကိုယ်အလေးချိန်များလွန်းခြင်း၊ အထူးသဖြင့်ဝမ်းတွင်းအဆီများလွန်ခြင်း

၃။ အသက် (၄၅) နှစ်အထက်ဖြစ်ခြင်း

၄။ ကိုယ်ကာယလှုပ်ရှားမှုနည်းပါးသည့် ဘဝနေထိုင်မှုဟန်ရှိခြင်း

၅။ ယခင်က ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် ဆီးချိုရောဂါရှိခဲ့ဖူးခြင်း

၆။ ယခင်က ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါ ကနဦးအဆင့်များရှိခဲ့ခြင်း

22/02/2025

**ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါ**

ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါသည် ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ချို့ယွင်း၍ ဖြစ်ပေါ်လာသည့် သွေးတွင်း အချိုဓာတ်များနေသော ရောဂါတစ်ခုဖြစ်သည်။

ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါအဓိကအမျိုးအစားများ
• ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါ အမျိုးအစား(၁)
• ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါ အမျိုးအစား(၂)

**ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါအမျိုးအစား(၁)**

ပန်ကရိယဟုခေါ်သော ဂလင်းအကျိတ်မှ အင်ဆူလင်ဟော်မုန်းကို လိုအပ်သလောက် မထုတ်ပေးနိုင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသောဆီးချိုသွေးချိုရောဂါ ဖြစ်သည်။

ကလေးသူငယ်များနှင့်လူငယ်လူရွယ်များတွင် အဖြစ်များသည်။

ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါရှင် စုစုပေါင်း၏(၅% - ၁၀%) မှာ ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါ အမျိုးအစား(၁) ဖြစ်ပါသည်။

**ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါ အမျိုးအစား(၂)**

ပန်ကရိယဟုခေါ်သော ဂလင်းအကျိတ်မှ ထွက်လာသော အင်ဆူလင်ဟော်မုန်းကို ခန္ဓာကိုယ်မှ အပြည့်အဝ အသုံးမပြုနိုင်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါဖြစ်သည်။

အသက်အရွယ်ကြီးသူများတွင် အဖြစ်များသည်။

ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါရှင် စုစုပေါင်း၏ (၉၅%)မှာ ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါ အမျိုးအစား (၂) ဖြစ်ပါသည်။

21/02/2025

NCD| part - 5 | သွေးတိုးရောဂါ - ၂

15/02/2025

**သွေးတိုးရောဂါရှိပါက လိုက်နာရန်အချက်များ**

• ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများမှ ညွှန်ကြားသော ဆေးဝါးများကို ပုံမှန်သောက်ပါ။

• သွေးကျဆေးများသည် လူနာတစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး အာနိသင်နှင့် ဆိုးကျိုးများ မတူ
တတ်သဖြင့် တစ်ဦးချင်း သက်ဆိုင်ရာကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းနှင့် တိုင်ပင်စမ်းသပ်ပြီးမှ ဆေးသောက်ပါ။

• သွေးပေါင်မှန်မှန် ချိန်ပါ။

• မဝလွန်း၊ မပိန်လွန်း သင့်တော်သည့် ကိုယ်အလေးချိန်ရှိအောင် ထိန်းသိမ်းပါ။

• သင့်တော်သည့် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုခုကို နေ့စဉ်နာရီဝက်ခန့် မှန်မှန်ပြုလုပ်ပါ။

• ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း၊ ကွမ်းစားခြင်းကိုဖြတ်ပါ။

• ငါး၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်နှင့် အသီးအနှံတို့ကို များများစားပါ။

• အရက်အလွန်အကျွံသောက်ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ပါ။

သွေးတိုးရောဂါကို အချိန်မီသိရှိပြီး ထိထိရောက်ရောက် ဆေးကုသမှုခံယူပါကသွေးတိုးရောဂါကို အခြေခံပြီးဖြစ်ပေါ်လာမည့် နှလုံးသွေးကြောရောဂါ၊ လေဖြတ်ရောဂါ၊ ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်း၊ မျက်စိအမြင်လွှာပျက်စီးခြင်းတို့ကို အချိန်မီကာကွယ်နိုင်မည်ဖြစ်သကဲ့သို့ သက်တမ်းစေ့ နေနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။