07/03/2025
🧠Let talk about Intracerebral Hemorrhage - ICH (ဦးနှောက်သား အတွင်း သွေးယိုစီးခြင်း)
🧠ICH ဆိုတာ ဦးနှောက်သားအတွင်းသွေးယိုစီးခြင်းကိုခေါ်ပါတယ် ။
🧭ဖြစ်ပွားမှု - Incidence
🧠လေဖြတ်ခြင်း နှစ်မျိုးထဲက တမျိုးဖြစ်ပြီ ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် ၁၅% မှ ၃၀% နှုန်း အဖြစ်များပါတယ်။
🧠ဦးနှောက်အတွင်းမှာရှိတဲ့ သွေးကြော ပေါက်ကာ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ လေဖြတ်ခြင်း တမျိုးဖြစ်ပါတယ်။
🦼သေးဆုံးနှုန်း နှင့် Disability ဆိုတဲ့ ဒုက္ခိတ ဖြစ်နှုန်းလည်း မြင့်တဲ့ ရောဂါတမျိုးပါ။
✨လွန်စွာမှ ဆိုးရွားတဲ့ ရောဂါလည်းဖြစ်တယ် ။
🚨Risk factors - အန္တရာယ် အချက်များက
1️⃣ အသက် - 55 နှစ်အထက်ဆို ရင် ဖြစ်နိုင် ။ ၁၀ နှစ်ကျော်တိုင်း နှစ်ဆ ပိုဖြစ်နိုင်ပါတယ် ။ အသက် ၇၀ မှာ ဆို ၇ ဆ အဖြစ်များတာတွေ့ရပါတယ်။
2️⃣ Gender - ကျားမ မရွေးဖြစ်နိုင်။ ကျား တွေ မှာ ပို ဖြစ် ။
3️⃣ Race - လူမျိုး - Asian တွေ Black American တွေ မှာ အဖြစ်များ ( သွေးတိုးအဖြစ်များတဲ့ လူမျိူး)
4️⃣ အရင်က လေဖျန်းလေဖြတ်ဘူး လျှင် အဖြစ်များတက် ။
5️⃣ Alcohol - အရက်သောက် တက်သူတွေ မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
6️⃣ဆေးလိပ်သောက် တက်သူများတွင် သွေးကြောပိတ် လေဖြတ်တက် ။ Hemorrhagic transformation
7️⃣မှူးယစ်ဆေး သုံးဆွဲသူ - co**in , amphetamine, phencyclidine တို့လိုဆေးတွေ သုံးစွဲ သူတွေ မှာ ဖြစ်ပါတယ် ။
🛑 ဖြစ်စေတဲ့ ကြောင်းအရာ များကတော့
1️⃣သွေးတိုးရောဂါ ရှိတဲ့ အတွက် ဦးနှောက်အတွင်းကသွေးကြောတွေ အားနည်း လာကာ ပေါက်သည့်အတွက်ကြောင့် ။
2️⃣ဦးနှောက်သွေးကြော ပြသနာ (သွေးလွှတ်ကြော နှင့် သွေးပြန်ကြော ထုံးခြင်း - AVM , သွေးကြောမ တွင် Berry သီး လို့ ဖောင်းလာခြင်း - Aneurysm ) စသဖြင့် ရောဂါတွေ ရှိခြင်း။
3️⃣Trauma - ဦးခေါင်း အားပြင်းထန်စွာ ထိခိုက်မိခြင်း
4️⃣Anticoagulant လို့ခေါ်တဲ့ သွေးမခဲ စေသော သွေးကျဲဆေးများအား မှီဝဲနေရခြင်း ( eg. wafarin , clopilets, aspilets )
5️⃣အခြား - ဦးနှောက်အကြိတ် ရှိခြင်း ၊ Arteritis လို့ ခေါ်တဲ့ သွေးကြောယောင် ရောဂါ ရှိခြင်း၊ မူးယစ်ဆေး သုံးစွဲ ခြင်းကြောင့် လည်း ဖြစ်ပါတယ်။
📍အဖြစ်များဆုံးနေရာများ
💉အဖြစ်များဆုံး က Striate body လို့ခေါ်တဲ့ (basal ganglia ) တွေမှာ ဖြစ်တယ် ။
💉And then thalamus , pons ,cerebellum , Brain stems ဆိုပြီး ဖြစ်ပါတယ် ။
🚦ဖြစ်တဲ့ တည် နေရာ အလိုက် ရောဂါ လက္ခဏာ ပြောင်းလဲ ပါတယ် ။
💡တွေ့ရှိရမယ့် လက္ခဏာများ
ခေါင်းကိုက် ၊ ပျို့အန်၊ တက် ၊ ကိုယ်တခြမ်း မလုပ်လျှားနိုင်၊တခြမ်း ထုံ ကျဉ် ၊ သတိလစ် ၊ သေဆုံးတဲ့ အထိ တွေ့ရနိုင်ပါတယ် ။
⭐⭐⭐ဖြစ်တဲ့ တည် နေရာ အလိုက် ရောဂါ လက္ခဏာ ပြောင်းလဲ ပါတယ် ။
👉🏿Management ( ICH ကုသမှု)
⭐⭐အရေးကြီး အရေးပေါ်အခြေအနေ ဖြစ်တာကြောင့် ချက်ချင်းကုသမှု ခံယူ ရပါမယ့် ။
☢️CT scan ရိုက်ပြီး သွေးပမာဏ နဲ့ လူနာ ၏ သတိအခြေနေပေါ်မူတည်ပြီး ဆေးနဲ့ကုသ မှု ၊ ခွဲစိတ် ကုသမှု လည်း လိုအပ်နိုင်ပါတယ် ။
💊💊ဆေးဝါးကုသမှု ကတော့ သွေးတိုးအား ထိန်းချူပ်ခြင်းနဲ့ ဦးနှောက်အတွင်းက ဖိအားလျော့နည်းစေရန် ပြုလုပ်ပေး ၊ တက်နေလျှင် အတက်ကျအောင်ဆေးပေးကာ ကုသပေးခြင်းဖြစ်တယ် ။
🛰️🛰️ခွဲစိတ် ကုသမှု ကတော့ ဦးနှောက်အတွင်းမှ သွေးခဲ များကို ဦးခေါင်းအရိုးခွံဖွင့်ပြီး သွေးခဲ ဖယ်ထုတ် ကုသပေးခြင်းဖြစ်ပါတယ် ။(သွေးခဲကြီးမားပြီး ဦးနှောက်ကို ဖိအားပေးနေပါက ခွဲစိတ်ကုသမှု။)
🦼🦼Rehabilitation - ပြန်လည် သန်စွမ်းရေး နှင့် ထူထောင်ရေး ပြုလုပ်ပေးရပါမယ် ။
Speech therapy (စကားပြန်ပြောနိုင်အောင် လေ့ကျင့် ပေးဖို့ လည်း လိုအပ်ပါတယ် )။
⏮️ICH မဖြစ်အောင် ကာကွယ်နည်း
🩸🩸သွေးတိုးကို ထိန်းချုပ်ပါ
⛹🏿♂️⛹🏿♂️Healthy lifestyle ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်တဲ့ နေထိုင်မှု ပုံစံ ပြောင်းပါ ။
🚬🚭အရက် ဆေးလိပ် recreational drugs တွေ မသောက်ပါနဲ့ မမှီဝဲပါနှင့် ။
⭐⭐⭐⭐ICH ဟာ အသက် အန္တရာယ် ပေးနိုင်သည့် ရောဂါ ဖြစ်သောကြောင့် အရေးပေါ် ကုသမှု ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်ပါပေတယ် ။
