
08/01/2024
OCD ဆိုသည်မှာ
💚 ဖြစ်ရပ် ၁
ညိုညိုနိုင်(နာမည်ရင်းမဟုတ်)က အသက် ၁၇ နှစ်ရှိပါပြီ။ သူ့အဖေက သူ့ကို စိတ်ရောဂါအထူးကုဆရာ၀န်ဆီခေါ်လာတဲ့အချိန်မှာ သူ့မျက်နှာက ရှက်ရွံ့အားငယ်နေပုံပေါ်ပါတယ်။
အဖေ= 'ဆရာ အရင်လိုပြန်ဖြစ်လို့ပါ၊ အရင်တခါနဲ့တော့ မတူဘူးဆရာ။'
ဆရာ='ဒီတခါ ဘယ်လိုဖြစ်လဲ။'
အဖေ='ခုတခါက အိမ်သာ၀င်ရင် အကြာကြီးဖြစ်နေတယ်ဆရာ။ သူ့အမေက လိုက်ချောင်းကြည့်တော့...'
ဆရာ='သမီး ဘယ်လိုခံစားရလဲ ပြောပြပါအုံး။'
'သမီး..သမီး အိပ်မက်မက်ပြီးတော့ ...။နိုးလာတဲ့အခါကျတော့ သမီးတို့ဘာသာရေးအရပေါ့နော် အဲလိုဖြစ်ရင် မသန့်ရှင်းဘူးလို့ခံစားရတယ်။ အဲဒါကြောင့် အိမ်သာ၀င်ပြီး သန့်ရှင်းရေးလုပ်တာပါ။ သမီးစိတ်ထဲမှာ မသန့်ဘူးလို့ထင်ပြီး ထပ်ခါထပ်ခါဆေးရင်းနဲ့။'
အဖေ='သူ့ကို အိမ်ထောင်ချထားပေးဖို့လည်း အစီအစဥ်ရှိတယ်ဆရာ။ အိမ်ထောင်ချပေးလိုက်ရင် အဆင်ပြေပါ့မလား။'
ဆရာ='အိမ်ထောင်ပြုလိုက်ရင် ဘယ်လိုဖြစ်မလဲ ခန့်မှန်းရခက်တယ်ဗျ။ သက်သာသွားတာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်၊ ဆိုးမြဲဆိုးနေတာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ သက်သာမှ အိမ်ထောင်ပြုတာတော့ ကောင်းမယ်ထင်တယ်။ သူ့အိမ်ထောင်ဖက်ကိုလည်း ပြောပြထားသင့်တယ်။'
ကောင်မလေးက မွတ်စလင်ဘာသာ၀င်ဖြစ်ပြီး အသက် ၁၅/၁၆ လောက်မှ ဒီရောဂါ စဖြစ်လာတာပါ။ အရင်တခါဖြစ်တာက ရေအကြာကြီးချိုးတာ။ ရေချိုးရင် ရပ်ခိုင်းလို့မရပဲ နာရီနဲ့ချီပြီးကြာနေလို့ ဒုက္ခဖြစ်ရတာ။ သူ့အဖေက ဗီဒီယိုရိုက်ယူလာပြီး ဆရာ၀န်ကိုပြပါတယ်။ ဆရာပေးတဲ့ဆေးသောက်လိုက်ပြီးနောက် သက်သာသွားတော့ ပြန်မလာတော့ဘူး။ ခုတခါပြန်ဖြစ်လာလို့ ပြန်လာတာပါ။ ဒီတခါဖြစ်တာက အိပ်မက်မက်ပြီး ဆန္ဒပြီးမြောက်သွားရင် သူ့ဘာသာရေးအရ မသန့်ရှင်းဘူးလို့ခံယူပြီး သန့်ရှင်းရေးလုပ်တယ်။ လုပ်တဲ့အခါမှာ မသန့်သေးဘူးလို့စိတ်စွဲပြီး ဆေးကြောလို့မပြီးနိုင်ဖြစ်နေတယ်။ မကြာခဏလည်း အိမ်သာ၀င်ပြီးစစ်ကြည့်နေရတယ်။ ၂ ခါလုံးက မသန့်မှာကို စိတ်စွဲတာချင်း တူပါတယ်။ သူ့ကို အိုစီဒီ(OCD=Obsessive-compulsive disorder) ရောဂါလို့ အမည်တပ်လို့ရပါတယ်။ သူ့အဖေကလည်း တခါတလေအပြင်ထွက်ရခက်တဲ့အထိ စိတ်ပူပန်မှုများတဲ့ရောဂါ ရှိပါတယ်။
ဒီတကြိမ်လည်း ပထမတခါပေးတဲ့ဆေးပဲ ပြန်သောက်ရင်း တဖြည်းဖြည်းချင်း သက်သာသွားပါတယ်။ သမီးလေးကို အိမ်ထောင်ချပေးလို့ရပြီလားဆရာလို့မေးပြီး သူ့ယောကျ်ားက ဆက်ပြပေးပါလိမ့်မယ်လို့ ပြောသွားပါသေးတယ်။
💚 ဖြစ်ရပ် ၂
ဦးကျော်သူရ(နာမည်ရင်းမဟုတ်)က အသက် ၄၀ ကျော် ဆရာ၀န်တဦးပါ။ သူရဲ့ ခံစားရပုံကို အခုလို ပြောပြပါတယ်။
'ကျနော် ဖြစ်တာကြာပါပြီ။ ကျနော်က ၄ ဂဏန်းကို ကြောက်တာဆရာ။ ၄ ဂဏန်းနဲ့ပတ်သက်တာတခုကြုံလာပြီဆိုရင် ကျနော် ဘယ်လိုမှနေလို့မရဘူး။ မုန့် ၄ ခုစားမိတယ်ဆိုပါတော့၊ ၄ ခုမဖြစ်အောင် ၅ ခုမြောက်ထပ်စားလိုက်ရတယ်။ အဲဒီလို ၄ ခုတွေကိုမဖြစ်လာအောင် ရှောင်နေရတာနဲ့ပဲ စိတ်ဖိစီးလွန်းလို့။'
'ဘာလို့ ၄ ဂဏန်းလဲ'
'ကျနော်ငယ်ငယ်က လူကြီးတွေက မင်း လေးလေး လေးလေး မလုပ်နဲ့နော် လို့ ပြောတာ။ မင်း လေး သွားမယ်နော် လို့ ပြောတာ စွဲသွားပြီး ဖြစ်တာထင်တာပဲ။'
သူပြောတဲ့အတိုင်းဖြစ်နိုင်လား၊ မပြောတတ်ပါဘူး။ သူ့ဦးနှောက်က ဆီလျော်မယ်ထင်တဲ့အဖြေတခုကို ထုတ်ပေးတာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ သူက တကိုယ်တည်းသမားပါ၊ 'တော် ၄ ၀' ၀င်တဲ့သူတွေကို စိတ်မ၀င်စားဘူးထင်ပါရဲ့။ သစ္စာ ၄ ပါးနဲ့ရော ပြဿနာတက်နေဦးမလား။
💚 ဖြစ်ရပ် ၃
စိတ်ဆေးရုံတခုမှာ၊ လူနာ အဒေါ်ကြီးက ဆရာ၀န်ကလေးကို အားနာရှက်ရွံ့နေပုံရပါတယ်။
'ကျမမှာ အရမ်းဒုက္ခရောက်ပါတယ်။ လူတွေကိုလည်း အားနာရတယ်။ နှုတ်မဆက်မိအောင် သတိထားနေရတယ်။'
'ဘာဖြစ်လို့လဲ။'
'နှုတ်ဆက်မိရင် ရပ်လို့မရလို့ပါ။'
သူ့မှာ ဆရာ၀န်ကို သွားတော့မယ်နော် လို့ နှုတ်ဆက်မိရင် ထပ်ခါထပ်ခါ နှုတ်ဆက်စကားပြောနေမိတဲ့ရောဂါပါ။ ဒီလိုဖြစ်နေတာ လွဲနေမှန်းသိပေတဲ့ မလုပ်ရမနေနိုင်ဖြစ်နေတာပါ။
OCD ရောဂါသည်တချို့ရဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေပါ။ အလားတူဖြစ်ရပ်မျိုးစုံ၊ပုံစံမျိုးစုံ ခံစားနေကြရတဲ့ OCD ရောဂါရှင်တွေ အများကြီးပါပဲ။
'OCD ရဲ့ အဓိကလက္ခဏာ'
OCD ရောဂါရဲ့ အဓိကလက္ခဏာက အတွေးတခုခုက ကိုယ်မလိုချင်ပေတဲ့ အထပ်ထပ်ပေါ်လာနေပြီး ဖျောက်မရဖြစ်နေတာနဲ့၊ တခုခုကိုမလုပ်ရမနေနိုင် စိတ်ကစေ့ဆော်မှုဖြစ်လာတတ်ပြီး မလုပ်ရမချင်းစိတ်ဖိစီးမှုတွေတက်လာနေတာကို မခံမရပ်နိုင်ဖြစ်လို့ လုပ်လိုက်ရမှစိတ်ဖိစီးမှုလျော့သွားတာတွေပါပဲ။ ထင်ယောင်ထင်မှားအာရုံဖောက်ပြန်တဲ့လက္ခဏာနဲ့မတူတာက ဒီအတွေးတွေ၊ပုံရိပ်တွေ၊ အပြုအမူတွေကို မဆီလျော်မှန်း၊ ကိုယ်တိုင်မလိုလားမှန်း သိနေတာပါ။ သိနေပေတဲ့ ထိန်းရလည်းခက်နေတယ်။ မထိန်းနိုင်လို့တဖြည်းဖြည်းပိုဆိုးလာတာနဲ့အမျှ နေ့စဥ်ဘ၀မှာ အနှောက်အယှက်ဖြစ်လာပါတော့တယ်။
👉 OCD ဘာကြောင့်ဖြစ်တာလဲ
OCD ရောဂါ ဘာကြောင့်ဖြစ်တာလဲဆိုတာ သိမှ ဘယ်လိုကုရမလဲဆိုတာ သိနိုင်မှာပါ။ တခြားစိတ်ရောဂါတွေလိုပဲ OCD ရောဂါဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းရင်းကို အတိအကျမသိသေးပါဘူး။ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ယူဆထားချက်တချို့နဲ့ ကုသမှုတွေအကြောင်း ပြောပြပေးသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒါတွေကတော့
၁၊ ဆီရိုတိုနင် (Serotonin)
၂၊ဒိုပါမီး (Dopamine)
၃၊ရောဂါပိုး၀င်ခြင်းနဲ့ခုခံအားစနစ်တုန့်ပြန်မှု
၄၊ဦးနှောက်ပတ်လမ်းကြောင်းပြဿနာ
၅၊အခြားစိတ်ရောဂါ
ဖြစ်ပါတယ်။
၁၊ဆီရိုတိုနင်
OCD ဖြစ်စေရာမှာ ဆီရိုတိုနင် ခေါ် 5HT1B ပါ၀င်ပတ်သက်မှုရှိတယ်ဆိုတဲ့အယူအဆပါ။ 5HT ကို ထိန်းညှိအားပေးတဲ့ဆေးတွေပေးရာမှာ ရောဂါသက်သာထိရောက်မှုရှိတာတွေ့ရပါတယ်။
၂၊ဒိုပါမီး
Midbrain မှာ ဒိုပါမီးထုတ်လွှတ်တာများနေလို့ဆိုတဲ့အယူအဆပါ။ ဒီအတွက် ဒိုပါမီးဟန့်တားတဲ့ဆေးတွေပေးကြည့်ရာမှာ ထိရောက်မှုရှိပုံပေါ်ပါတယ်။
၃၊ရောဂါပိုး၀င်ပြီး ခုခံအားစနစ်တုန့်ပြန်ခြင်း
ငယ်ဘ၀မှာ Streptococcus ရောဂါပိုး၀င်ခဲ့ရာကနေ ခုခံအားစနစ်တုန့်ပြန်မှုကြောင့် ဦးနှောက်မှာ ရောဂါဖြစ်ပုံရတယ်ဆိုတဲ့တွေ့ရှိချက်နဲ့အယူအဆဖြစ်ပါတယ်။
၄၊ဦးနှောက်ပတ်လမ်းကြောင်းပြဿနာ
Frontal cortex-basal ganglia-thalamus လမ်းကြောင်းမှာ ပြဿနာရှိနေပုံရပါတယ်။ ခေါင်းဒဏ်ရာရရင်လည်း ဒီလမ်းကြောင်းကိုထိခိုက်မှုရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒီအတွက် ဦးနှောက်နှိုးဆွတဲ့နည်းတွေ၊ ခွဲစိတ်တဲ့နည်းတွေ စမ်းသပ်အသုံးပြုကြတာရှိပါတယ်။
၅၊အခြားစိတ်ရောဂါတွေ
စကစ်ဇိုဖရန်းနီးယား၊ စိတ်အတက်အကျရောဂါစတဲ့အခြားစိတ်ရောဂါတွေနဲ့လည်း OCD လက္ခဏာတွေတွဲတွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ဆိုင်ရာရောဂါတွေကိုအဓိကထားကုသရပါတယ်။
အထက်ပါနည်းတွေအပြင် အပြုအမူဆိုင်ရာကုထုံးနည်းနဲ့လည်း ပေါင်းစပ်ကုသနိုင်ပါတယ်။
အထက်ပါနည်းတွေအပြင် အပြုအမူဆိုင်ရာကုထုံးနည်းနဲ့လည်း ပေါင်းစပ်ကုသနိုင်ပါတယ်။ အပြုအမူကုထုံးနည်းက ၆ လခန့် အချိန်ပေးရလေ့ရှိပါတယ်။
နိဂုံးချုပ်အနေနဲ့ OCD ရောဂါကို အချိန်ပေးပြီးသက်သာပျောက်ကင်းအောင် ကုသလို့ရတယ်ဆိုတာ အသိပေးချင်ပါတယ်။ ရှက်ရွံအားငယ်စရာစိတ်အနှောက်အယှက်ပေးတတ်တဲ့ OCD ရောဂါကို အမြန်ဆုံးကုသမှုခံယူနိုင်ကြပါစေလို့ ဆန္ဒပြုလိုက်ပါတယ်။
☘️☘️☘️☘️☘️☘️☘️☘️☘️☘️☘️☘️☘️
စိတ်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာများအတွက် ပြင်ပလူနာအဖြစ်ဖြစ်စေ အတွင်းလူနာအဖြစ်ဖြစ်စေ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ကုသမှုများအတွက် မော်လမြိုင်မြို့ ဗဟိုလမ်းတွင် မြတ်သုခစိတ်ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစင်တာကို ပိတ်ရက်မရှိ ဖွင့်လှစ်ထားပါတယ်။
မြတ်သုခ စိတ်ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစင်တာ
အမှတ် ၁၀၇ ဗဟိုလမ်း (အလယ်လမ်းမကြီး) ပန်းပဲတန်းရပ်ကွက်၊ မော်လမြိုင်မြို့။
Ph 09 777 669 795