29/10/2025
တႃႇသၢင်ႈပၼ်ၽွၼ်းလီတႃႇလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇမီးႁႅင်းၵတ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ သူႇပႃႇမႅၼ်းၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈယူႇၶႃႈ။ လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈလဵၵ်ႉလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇၵူၺ်းၵေႃႈ ၸၢင်ႈႁဵတ်းပဵၼ်လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ဢၼ်ယႂ်ႇလူင်လႆႈယူႇ။ ဝူင်ႈၼႆႉတေႉ တေပိုၼ်ၽႄၼႄပၼ် လွၵ်းလၢႆးၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းၸၢင်ႈႁဵတ်းၸွမ်းငၢႆႈငၢႆႈသေလႄႈ ပဵၼ်တၢင်းၵမ်ႉၸွႆႈတႃႇထိင်းသိမ်းႁၵ်ႉသႃ သိုင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉၶူင်းၵၢင်ႁဝ်း ၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ။
(႑) ပႅတ်ႈယုၵ်းယၵ်း ႁႂ်ႈမီးပၵ်းမီးပိူင်
လွင်ႈပႅတ်ႈယုၵ်းယၵ်းမီးပၵ်းမီးပိူင်၊ ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ၸၢင်ႈတႅၵ်ႇ/ ၸၢင်ႈမၢတ်ႇတိူဝ်ႉပဵၼ်ၸဵပ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁေႃႇပူၵ်ႉလီလီသေယဝ်ႉၸင်ႇပႅတ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈၸွႆႈထႅမ်တေႃႇ ၵူၼ်းၽဵဝ်ႈသိမ်းယုၵ်းယၵ်းၶဝ်သေဢမ်ႇၵႃး ၸၢင်ႈႁေႉၵင်ႈပႃး ပၼ်ႁႃပၢႆးယူႇလီယဝ်ႉ။
(႒) ၵႂႃႇၸၢႆႇၵၢတ်ႇမိူဝ်ႈလႂ်ဢမ်ႇဝႃႈ ဢဝ်ထူင်၊ ဢဝ်သႃႉတီႈႁိူၼ်းၵႂႃႇလႄႈ။
ထူင်ၸေႈ(ထူင်ပလတ်ႉသတိၵ်ႉ)ၼႆႉ ၸၢင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈငၢႆႈၼႆသေတႃႉ မၼ်းမီးၽွၼ်းၸႃႉယွၼ်ႈၸွမ်းလင် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေႁူႉၵၼ်ယူႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ႁဝ်းၵႂႃႇၸၢႆႇၵၢတ်ႇမိူဝ်ႈလႂ်ဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးဝႃႈ ႁဝ်းပႃးထူင်/သႃႉ ႁဝ်းၵႂႃႇၼႆၸိုင် မိူၼ်တင်းၸွႆႈႁၵ်ႉသႃထိင်းသိမ်း သိုင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉသၽႃႇဝယဝ်ႉ။
(႓) လိူၵ်ႈသိုဝ်ႉၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းမႆ၊ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉၶူဝ်းတိုဝ်း ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈႁိုင်။
ၽိူဝ်ႇတေသိုဝ်ႉၸႂ်ႉ ၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းမႆ၊ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉၶူဝ်းတိုဝ်း ဢၼ်ဢမ်ႇၶႅမ်ႉလႄႈ ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉတေႃႇသိုင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼၼ်ႉ တႃႉလိူၵ်ႈသိုဝ်ႉၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းမႆလႄႈ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉၶူဝ်းတိုဝ်း ဢၼ်ထုၵ်ႇငၢမ်ႇတင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ ဢၼ်ၸၢင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈၶၢဝ်းယၢဝ်းၼၼ်ႉလႄႈ။
(႔) ယွမ်းၸႂ်ႉ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉၶူဝ်းတိုဝ်း ဢၼ်ဢဝ်မႆႉသေႁဵတ်းဝႆႉ။
ငိူင်ႉဝႄႈ ဢမ်ႇၼၼ် ယွမ်းၸႂ်ႉၶိူင်ႈၸႂ်ႉၶူဝ်းတိုဝ်း ဢၼ်လႆႈဢဝ်မႆႉႁဵတ်းဝႆႉၼၼ်ႉသေ ထုၵ်ႇလီလိူၵ်ႉၸႂ်ႉ ၶူဝ်းတၢင်ႇမဵဝ်းတႅၼ်းတၢင်ယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ- လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်ႉၽႅၼ်ႇၸဵတ်ႉဢၼ်မူတ်းသႂ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈလူတ်းယွမ်းပၼ် လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၸေႈတိတ်ႉသျူး ဢၼ်လႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်းမႆႉသေ ႁဵတ်းဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
……
ကမ္ဘာမြေကို ကောင်းကျိုးပြုဖို့ စူပါမင်းလို စွမ်းအားတွေရှိဖို့ မလိုပါဘူးနော်။ သေးငယ်တဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်လေးတွေဟာလည်း ကြီးမားတဲ့အပြောင်းအလဲကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပါတယ်။
ဒီတစ်ပတ်မှာတော့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်းဖို့ နေ့စဉ်ဘဝမှာ လွယ်လွယ်ကူကူလိုက်လုပ်နိုင်မဲ့ နည်းလမ်းတချို့ကို မျှဝေပေးလိုက်ပါတယ်။
(၁) စနစ်တကျအမှိုက်စွန့်ပစ်ပါ။
အမှိုက်ကို သတ်မှတ်နေရာမှာ စနစ်တကျစွန့်ပစ်ခြင်း၊ ကွဲရှနိုင်တဲ့ ဖန်ကွဲနဲ့ သံတိုသံစတွေကို လုံခြုံစွာ ထုတ်ပိုးစွန့်ပစ်ခြင်းက အမှိုက်သိမ်းသူတွေကို စာနာကူညီရာရောက်သလို ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေမဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပြီးသားဖြစ်စေပါတယ်။
(၂) ဈေးဝယ်ထွက်တိုင်း ကိုယ်ပိုင်အိတ်၊ ဘူးလေးတွေ ယူသွားပါ။
တစ်ခါသုံးပလတ်စတစ်အိတ်နဲ့ခွက်တွေက သုံးစွဲရလွယ်ကူပေမဲ့ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးတွေရှိတာကို သိကြပြီးဖြစ်မှာပါ။ ဒါကြောင့် ဈေးဝယ်ထွက်တဲ့အခါတိုင်း တစ်ခါသုံးပစ္စည်းတွေကို တတ်နိုင်သမျှ ငြင်းဆိုပြီး ကိုယ်ပိုင်အိတ်၊ ဘူးလေးနဲ့ ထုတ်ပိုးသယ်ယူခြင်းဖြင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။
(၃) ရေရှည်ခံမဲ့အဝတ်အစားများကို ရွေးချယ်ဝယ်ယူပါ။
အရည်အသွေးမကောင်းတဲ့အပြင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိခိုက်စေတဲ့ အဝတ်အစားတွေကို ဒီဇိုင်းတစ်ခုထွက်တိုင်း မကြာခဏဝယ်ယူနေမဲ့အစား ကိုယ်နဲ့အမှန်တကယ် ကိုက်ညီပြီး ရေရှည်ခံမဲ့ အဝတ်အစားတွေကိုသာ ရွေးချယ်ဝယ်ယူပါ။ သန့်ရှင်းစွာလျှော်ဖွတ်ထားတဲ့ Second hand အဝတ်အထည်တွေဟာလည်း ဘတ်ဂျက်ချင့်ချိန်နေရတဲ့ လူငယ်လေးတွေအတွက် ထည့်သွင်းစဉ်းစားသင့်တဲ့ရွေးချယ်စရာတစ်ခုပါပဲ။
(၄) သစ်နဲ့ သစ်တောထွက်ပစ္စည်းတွေသုံးစွဲမှုကို လျှော့ချပါ။
သစ်ပင်တွေကရတဲ့ထုတ်ကုန်တွေကို အမြောက်အများဝယ်ယူသုံးစွဲခြင်းမှရှောင်ကြဉ်ပါ။ အစားထိုးကုန်စည်တွေကို ဦးစားပေးရွေးချယ်သင့်ပါတယ်။ ဥပမာ - ပိတ်သားလက်ကိုင်ပဝါလေးဆောင်ထားခြင်းက တစ်သျှူးစက္ကူသုံးစွဲမှုကို လျော့နည်းစေမှာပါ။
