02/03/2024
" Allergies Treatment အလာဂျီကို ကုသခြင်း "
=================================
- အလာဂျီ ဖြစ်စေတာကို ဖြစ်စေတဲ့ Allergens (အလာဂျင်) တွေကို ရှောင်တာဟာ ပလမဆုံး လုပ်ရမဲ့ အလုပ်ဖြစ်တယ်။
- အတော်ခက်ခဲတာကနေ မဖြစ်နိုင်တဲ့အထိ ခက်တဲ့အချက် ဖြစ်တယ်။
- ဖြစ်ရင် ဆေးတွေကို အားကိုးရမယ်။ အလွယ်ဝယ်ရဆေးတွေ အများကြီး ရှိတယ်။
- ဒီဆေးတွေကနေ အလာဂျီရလို့ ဖြစ်လာတာတွေကို လျှော့နည်း၊ သက်သာ ပျောက်ကင်းစေဖို့ ဖြစ်တယ်။
ဖြစ်နိုင်တဲ့ ရောဂါတွေကတော့ -
• Angioedema (Urticaria, Quincke's disease) မြန်မာလို အင်ပြင် ထတာ၊ အင်္ဂလိပ်လို Hives လို့ ခေါ်ကြတာ များတယ်။
• Asthma ပန်းနာ၊
• Hay fever (Allergic rhinitis) နှာမွှန်၊
- Congestion နှာရည်ယို၊ နှာခေါင်းပိတ်၊
- Itchy, runny nose နှာခေါင်းယား၊
- Itchy, watery or swollen eyes (conjunctivitis) မျက်စိမွှန်၊
• Atopic dermatitis (Eczema) နှင်းခူနာ၊
- Itchy skin အရေပြားယားယံ၊
- Red skin အရေပြားနီ၊
- Flaking or peeling skin အရေပြားကွာကျ၊
• Food allergy အစားနဲ့ မတည့်ခြင်း၊
- Tingling mouth ပါးစပ်ကျင်၊
- Swelling of the lips, tongue, face or throat မျက်နှာ၊ နှုတ်ခမ်း၊ လျှာ၊ လည်ချောင်းရောင်၊
- Hives အင်ပြင်ထ၊
- Anaphylaxis (ရှော့ခ်)၊
• Insect sting (အင်းဆက်) ကိုက်ခံရခြင်း၊
- A large area of swelling (edema) at the sting site အကိုက်ခံရတဲ့ နေရာယောင်၊
- Itching or hives all over your body အင်ပြင်ထခြင်း၊ တစ်ကိုယ်လုံး ယားယံ၊
- Cough, chest tightness, wheezing or shortness of breath ချောင်းဆိုး၊ ရင်ကြပ်၊ အသက်ရှူရင် အသံမည်၊
- Anaphylaxis (ရှော့ခ်)၊
• Drug allergy ဆေး တစ်ခုခုနဲ့ မတည့်ခြင်း၊
- Hives အင်ပြင်ထ၊
- Itchy skin အရေပြားယား၊
- Rash အနီပြင်တွေထွက်၊
- Facial swelling မျက်နှာရောင်၊
- Wheezing အသက်ရှူကြပ်၊
- Anaphylaxis (ရှော့ခ်)၊
• Anaphylaxis (ရှော့ခ်) ရခြင်း၊
- Loss of consciousness သတိမကောင်း၊ မေ့၊ လုံးဝသတိလစ်၊
- Lightheadedness ခေါင်းထဲပေါ့နေ၊
- Severe shortness of breath အသက်ရှူမဝ၊
- A rapid, weak pulse သွေးခုန်မြန်ပြီး စမ်းလို့ခက်၊
- Skin rash အရေပြား အနီပြင်တွေထွက်၊
- Nausea and vomiting ပျို့-အန်ခြင်း၊
- Swelling airways, which can block breathing အသက်ရှူလမ်း ရောင်ပြီး ပိတ်၊
' သုံးရတဲ့ ဆေးတွေနဲ့ ကုသနည်း '
-------------------------------------
၁။ အလာဂျီ ရတယ် ဆိုရင် ကိုယ်ထဲကနေ Histamine (ဟစ်တမင်း) ဓါတ်တွေ ထွက်လာရာကနေ ရောဂါ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်စေတာမို့ ဒီ (ဟစ်တမင်း) ကို ဆန့်ကျင်တဲ့ Antihistamines (အင်တီ-ဟစ်တမင်း) ဆေးကို ပထမဦးဆုံး သုံးကြရတယ်။
Antihistamines (အင်တီ-ဟစ်တမင်း)
• Diphenhydramine (Benadryl)
• Loratadine (Claritin)
• Cetirizine (Zyrtec)
• Fexofenadine (Allegra)
• Clemastine fumarate (Tavist)
• Chlorpheniramine (Chlor Trimeton)
• Brompheniramine (Dimetapp)
၂။ Decongestants (ဒီကွန်ဂျက်စတင့်န်) ဆေးကိုလဲ နှာခေါင်းမှာ ဖြစ်တာအတွက် သုံးရတယ်။
- အလာဂျီကြောင့် နှာခေါင်းထဲမှာ အဖုံးလွှာ ပါးပါးလေး ရောင်လာလို့ အရည်တွေ ပိုထွက်လာတာကို သက်သာစေတယ်။
- Sprays or Drops နှာခေါင်းထဲ ထည့်ဆေး၊ Tablets ဆေးပြား နဲ့ Syrups ဆေးရည်တွေနဲ့ လာတယ်။
- ဒီဆေးက Stimulants (စတီမြူလင့်) ဖြစ်လို့ နှလုံးခုန်နဲ့ သွေးဖိအား တက်စေမယ်။
- ခေါင်းကိုက်တတ်တယ်။ ဒေါသထွက်တတ်တယ်။ ဆက်တိုက် ဆိုရင် ၄-၅ ရက်ထက် ပိုမသုံးရဘူး။
- Saline nasal sprays ဆားရည်ပန်းဆေးထဲမှာ Decongestants မပါဘူး။ ကြာကြာ သုံးလို့ ရတယ်။
Decongestants (ဒီကွန်ဂျက်စတင့်န်)
• Oxymetazoline (Afrin)
• Pseudoephedrine (Sudafed)
• Phenylephrine (Neo Synephrine)
၃။ Corticosteroids (ကော်တီကို-စတီရွိုက်) ဆေး။
- ဆေးပြင်းတယ်လို့ ယေဘုယျခေါ်တဲ့ဆေးမျိုး ကနေ ရောဂါ လက္ခဏာတွေကို သက်သာစေတယ်။
- သောက်ဆေးရော နှာခေါင်းထဲ ထည့်ဆေးပါလာတယ်။
- ဥတုကြောင့် အလာဂျီရတာ၊ အအေးမိတာမျိုးက ရာသီဥတု ဆိုးလာလေ ခံစားရတာ ဆိုးလေလေဖြစ်ပြီး တော်တော့ဆေး မတိုးသလိုနေတယ်။
- (စတီရွိုက်) ဆေးက ဒါမျိုးအတွက် ကောင်းတယ်။
- ဆေးစွမ်းက ဖြေးဖြေးနဲ့ တာရှည်ဖြစ်တယ်။
- ဘေးထွက်-ဆိုးကျိုးတွေတော့ ရှိတယ်။
- ခေါင်းကိုက်၊ နှာခေါင်းသွေးယို၊ အရသာ ပျက်မယ်။
- အကြာကြီးသုံးရင် လူဝလာမယ်၊ မျက်စိ အတွင်းတိမ်ဖြစ်မယ်၊
- အရိုးအားနည်း၊ သွေးတိုးတက်၊ ဆီးချိုတက်၊ သွေးထွက် လွယ်တာတွေ ဖြစ်နိုင်တယ်။
Corticosteroids ဆေးအုပ်စုများ -
အုပ်စု (၁) = Hydrocortisone, Hydrocortisone acetate, Cortisone acetate, Tixocortol pivalate, Prednisolone, Methylprednisolone, and Prednisone
အုပ်စု (၂) = Triamcinolone acetonide, Triamcinolone alcohol, Mometasone, Amcinonide, Budesonide, Desonide, Fluocinonide, Fluocinolone acetonide, and Halcinonide
အုပ်စု (၃) = Betamethasone, Betamethasone sodium phosphate, Dexamethasone, Dexamethasone sodium phosphate, Fluocortolone
၄။ Immunotherapy (အင်မြူနိုသာရာပီ) ကုသနည်း။
- ကိုယ်နဲ့ မတည့်တာကို ယဉ်ပါးလာအောင် လုပ်ပေးနည်းဖြစ်တယ်။
- Allergy shots လို့လဲခေါ်တယ်။ Antibody (အင်တီဘော်ဒီ) အရေအတွက် ပြောင်းလဲစေလို့ IgE ဆိုတာကနေ အလာဂျီ ရလို့ဖြစ်လာတဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေကို သက်သာစေတယ်။
- ကိုယ်နဲ့ မတည့်တာဟာ ဘာလဲ။ ဘယ်လိုဟာတွေနဲ့ စမ်းမလဲ အရေးကြီးတယ်။
- ဖြစ်နိုင်လောက်တာတွေနဲ့ စမ်းရတယ်။ မတည့်တာကို ဆေးထိုးထိုးပေး ရတယ်။ နည်နည်းချင်းက စရတယ်။ လနဲ့ချီပြီးကြာတယ်။
- အစွမ်းကောင်းကောင်ပြဘို့ရာ နှစ်နဲ့ချီပြီးကြာမယ်။ ၅ ယောက်မှာ တစ်ယာက်က အဆင်မပြေတာ တွေ့ရတယ်။
- Cromolyn sodium ဆေးကို အလာဂျီနဲ့ ပန်းနာ ရောနေသူတွေ အတွက် ပေးနိုင်တယ်။
- Nasal sprays နှာခေါင်း-ပန်းဆေး၊ Inhaler ရှူဆေး အနေနဲ့လာတယ်။
- Contact dermatitis ထိမိ-ပွတ်မိတာကြာလို့ ဖြစ်ရတဲ့ အရေပြားနာ ဖြစ်ရင် မတည့်တာကို သိအောင်လုပ်ပြီး ရှောင်ပါ။
- ဥပမာ ဆွဲကြိုး၊ ဖိနပ်သဲကြိုး။ ဖြစ်တဲ့နေရာ Calamine lotion လိမ်းပါ။
- ရေအေး-ရေခဲတင်ပါ။
- Antihistamine နဲ့ Corticosteroid ပါတဲ့ Sprays, Gels, Creams ဆေးတွေသုံးပါ။
- ယားနေတာ၊ ရောင်နေတာတွေ သက်သာစေမယ်။
- ဆေးလိမ်းတာ များရင် အရေပြား ခြောက်သွေ့စေတတ်တယ်။
- Acute contact dermatitis အခုမှ ဒီလိုအနာဖြစ်တာဆိုရင် (စတီရွိုက်) သောက်ဆေး ဆေးတစ်ပတ်လည်အောင် သောက်ပါ။
- နဲနဲပြင်းတဲ့ (စတီရွိုက်) လိမ်းဆေး လိမ်းပြီး ပတ္တီးစီးထားပါ။
- မဖြစ်အောင် နေတတ်-စားတတ် သွားလာတတ်ဖို့ လိုတယ်။
• အိမ်ထဲမှာသာ နေပါ၊ ပြူတင်းပေါက်လဲ ပိတ်ထားပါ။
• ကားနဲ့သွားလဲ မှန်ပိတ်ထားပါ။
• ဆေးခန်းသုံး နှာခေါင်းစည်းသုံးပါ။
• စိုက်ပျိုးခင်းတွေ ရှောင်ပါ။
• ပန်းဝတ်မှုံတွေရှောင်ပါ။
• အပြင်ကနေပြန်လာရင် အဝတ်အစားတွေဖွတ်လျှော်ပြစ်ပါ။
• လေအေးစက်နဲ့နေတာဆိုရင် သန့်ရှင်းမှု ပုံမှန် လုပ်စေပါ။ Electrostatic filters အမျိုးသုံးပါ။
• မှို ကနေ ကာကွယ်နိုင်အောင် Ventilation and Dehumidifiers သုံးပါ။
• ရေချိုးခန်း ကြမ်းပြင်-နံရံတွေ သန့်ရှင်းရာမှာ Diluted bleach ချွတ်ဆေး ကို ရေဖျော်ပြီး သုံးပါ။
• အိမ်သုံးပစ္စည်း အဟောင်းတွေ စွန့်ထုတ်ပါ။ နေလှမ်းပါ။
• လေစုပ်စက်နဲ့ ပုံမှန် သန့်ရှင်းပေးပါ။
• ရေစိုဝတ်နဲ့ ကြမ်း-နံရံတွေ ပုံမှန် တိုက်ပါ။
• ဖြစ်နိုင်သမျှ သူများတွေနဲ့ ထိစပ်တာရှောင်ပါ။
• အိမ်မွေး တိရစ္ဆာန်တွေနဲ့ ကင်ကင်း-ဝေးဝေးနေပါ။
- Allergies အလာဂျီ ရတာမျိုးက ကြာရင် သက်သာတယ်။
- ကံမကောင်းသူတွေမှာတော့ ပိုဆိုးလာတတ်တယ်။
- Anaphylaxis ရှော့ခ်နဲ့ Severe Asthma ဆိုးဝါးတဲ့ ပန်းနာတွေက အသက်ကိုတောင် ရန်ရှာတတ်တယ်။
- Anaphylaxis ရှော့ခ်ရတဲ့အထိ ဆိုးဝါးခြင်းဟာ အရေးပေါ်ဖြစ်တယ်။
- Adrenaline (Epinephrine) injection ဆေးထိုးရမယ်။
- ဒေါက်တာတင့်ဆွေ။
To Dr.Tint Swe
-X
