https://www.facebook.com/715719571628956/

Dr. Han Thar Htet

Home
Myanmar
Yangon
Dr. Han Thar Htet

For Sharing Knowledge

25/07/2025

VDRL test ခေါ် ကာလသားရောဂါပိုးစစ်ဆေးခြင်း - စိုးရိမ်စရာလား၊ ဘာတွေသိထားသင့်လဲ?
=====================================

ကျွန်တော့်ဆီကို အသက် ၂၇ နှစ်အရွယ် ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးငယ်တစ်ဦး စိတ်ရှုပ်ထွေးနေတဲ့ပုံစံနဲ့ ဆေးခန်းလာပြပါတယ်။ အဓိကပြသနာကတော့ သူမရဲ့ ပထမဆုံးကိုယ်ဝန်မှာ ကာလသားရောဂါပိုးတွေ့တယ်ဆိုလို့ ခင်ပွန်းဖြစ်သူကလည်း ပြဿနာရှာနေတာကြောင့် စိတ်တော်တော်ညစ်နေပုံပါပဲ။

သူအရင်စစ်ထားတဲ့ အဖြေတွေကြည့်လိုက်တော့ လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်လက စစ်ထားတဲ့ သူမရဲ့သွေးအဖြေတွေမှာ VDRL (Venereal Disease Research Laboratory) test က "Reactive" (positive) ဖြစ်နေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ တခြားကူးစက်ပိုးတွေတော့ မရှိပါဘူး။ ရောဂါရာဇဝင်တွေမေးကြည့်တော့လည်း ယခုကိုယ်ဝန််က သက်ဦးကိုယ်ဝန်ဖြစ်ကြောင်း သူမအနေနဲ့ ယခုအမျိုးသားနဲ့ပဲ လက်ထပ်ခဲ့ဖူးတာဖြစ်ကြောင်း အမျိုးသားက လက်ရှိအဝေးမှာဖြစ်ကောာင်း ကိုယ်ဝန်ပျက်ကျဖူးတာလည်းမရှိကြောင်း အရင်က တီဘီဖြစ်ဖူးကြောင်း လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ လလောက်က တုတ်ကွေးဖူးတာကလွဲလို့ ကျန်တာ ထူးထူးခြားခြား ဘာရောဂါရာဇဝင်မှမရပါဘူး။

ကျွန်တော်လည်း လူနာအမျိုးသမီးငယ်ကို ဒီ VDRL test ရလဒ်ဟာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေမှာ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း ရောဂါပိုးရှိတယ်လို့ ယူဆလို့မရကြောင်း၊ သေချာစေဖို့အတွက် တခြားလိုအပ်တဲ့ စစ်ဆေးမှုတွေ ထပ်မံလုပ်ဆောင်ပြီးမှသာ ပိုးရှိမရှိ အတည်ပြုနိုင်ကြောင်း ရှင်းပြလိုက်တဲ့အခါ လူနာစိတ်သက်သာရာ အနည်းငယ်ရသွားပုံပါပဲ။ သို့ပေမယ့် သေချာစေဖို့ တခြား စစ်ဆေးမှု (investigations) အဖြေတွေမှာ ကာလသားပိုးတွေ့တာသေချာရင်တော့ သေချာကုသဖို့အရေးကြီးကြောင်းကိုလည်း တစ်ခါတည်းသေချာရှင်းပြပေးခဲ့ပါတယ်။

တစ်ခါကလည်း အဲ့ဒီကာလသားရောဂါ ခေါ် Syphilis ရောဂါဖြစ်ဖူးလို့ ကုသမှုအောင်မြင်ပြီလို့ သတ်မှတိပြီး လူနာတစ်ယောက်ကလည်း VDRL test က အမြဲတမ်းကြီး positive ဖြစ်နေလို့ စိတ်ပျက်မိကြောင်း ကျွန်တော့်ဆီကို လာပြီးရင်ဖွင့်ဖူးပါတယ်။

ဒီတော့ ဒီနေရာမှာ ကာလသားရောဂါပိုးရှိမရှိ စစ်ဆေးလေ့ရှိတဲ့ VDRL Test အကြောင်း ကျွန်တော့်အနေနဲ့အနည်းငယ် ရှင်းပြလိုပါတယ်ခင်ဗျ။

VDRL Test ဆိုတာ ဘာလဲ?

VDRL test ဟာ ကာလသားရောဂါ (Syphilis) ကို ရှာဖွေဖို့အတွက် အသုံးပြုတဲ့ ကနဦးသွေးစစ်ဆေးမှု (screening test) တစ်မျိုးပါ။ Syphilis ဆိုတာ Treponema pallidum ဆိုတဲ့ ဘက်တီးရီးယားပိုးကြောင့် ဖြစ်ပွားတဲ့ လိင်ကတဆင့် ကူးစက်တတ်တဲ့ရောဂါ (STD) ဖြစ်ပါတယ်။ VDRL test ဟာ Syphilis ပိုးကိုယ်တိုင်ကို တိုက်ရိုက်ရှာဖွေတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ရောဂါပိုးခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ဝင်ရောက်တဲ့အခါ ပျက်စီးသွားတဲ့ ဆဲလ်တွေကနေ ထွက်လာတဲ့ lipid (အဆီ) အမှုန်အမွှားတွေကို တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ ခန္ဓာကိုယ်က ထုတ်လုပ်လိုက်တဲ့ "reagins" လို့ခေါ်တဲ့ ပဋိပစ္စည်း (antibodies) တွေကို ရှာဖွေတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီပဋိပစ္စည်းတွေ ရှိနေရင် VDRL test က "Reactive" လို့ ပြသပြီး မရှိရင် "Non-reactive" လို့ ပြသပါတယ်။

VDRL test ရဲ့ အဓိကအားနည်းချက်ကတော့ Syphilis ရောဂါမရှိဘဲ "Reactive" (positive) ဖြစ်နေတတ်တဲ့ False Positive ရလဒ်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုဖြစ်ရတဲ့ အဖြစ်များတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေကတော့-

၁။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း (Pregnancy): ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်မှာ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ဇီဝကမ္မပြောင်းလဲမှုတွေနဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ်ရဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေကြောင့် VDRL false positive ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

၂။ အခြားသော ရောဂါပိုးဝင်ခြင်းများ: တုပ်ကွေး၊ HIV၊ အသည်းရောင်အသားဝါ (Hepatitis)၊ ငှက်ဖျား (Malaria)၊ တီဘီ (Tuberculosis)၊ mononucleosis အစရှိတဲ့ ရောဂါပိုးဝင်ခြင်းတွေကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

၃။ ကိုယ်ခံအားရောဂါများ (Autoimmune Diseases): Systemic Lupus Erythematosus (SLE)၊ Rheumatoid Arthritis (RA) စတဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ်ဆိုင်ရာ ရောဂါတွေမှာလည်း false positive ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

၄။ အသက်အရွယ်ကြီးရင့်ခြင်း (Aging): အသက်ကြီးသူတွေမှာလည်း false positive ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများပါတယ်။

၅။ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲခြင်း (IV Drug Use): သွေးကြောထဲ ဆေးထိုးသူတွေမှာလည်း false positive ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

VDRL test ရဲ့ ရလဒ်က "Reactive" ဖြစ်နေခဲ့ရင်တောင် တစ်ကြိမ် VDRL positive ဖြစ်ဖူးတာဟာ နောက်ပိုင်းမှာလည်း အမြဲ VDRL positive ဖြစ်နေနိုင်ပါတယ် (အထူးသဖြင့် titer နည်းနည်းလေးနဲ့ positive ပြနေတတ်တယ်)။

ဒါက Syphilis ရောဂါ ရှိဖူးခဲ့ပြီး ကုသမှုခံယူပြီးနောက်မှာ antibodies တွေ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ကျန်ရှိနေတာကြောင့်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် VDRL test ကို ရောဂါရှိမရှိ ကနဦးစစ်ဆေးခြင်းအတွက် အသုံးပြုသော်လည်း၊ ရောဂါကို အတည်ပြုဖို့အတွက်တော့ ပိုမိုတိကျတဲ့ စစ်ဆေးမှု (treponemal test) တွေဖြစ်တဲ့ TPHA (Treponema Pallidum Hemagglutination Assay) or FTA-ABS (Fluorescent Treponemal Antibody Absorption) test တို့ကို ဆက်လက်စစ်ဆေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီစစ်ဆေးမှုတွေက Syphilis ပိုးကို တိတိကျကျ ဖော်ထုတ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

အချုပ်အားဖြင့် VDRL "Reactive" ရလဒ်ဟာ စိုးရိမ်စရာဖြစ်နိုင်ပေမယ့် စိတ်ပူစရာမလိုဘဲ နောက်ထပ်အတည်ပြုစစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ဆောင်ပြီးမှသာ ရောဂါရှိမရှိကို အတိအကျသိရှိနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်မှာ စောစီးစွာသိရှိပြီး ကုသမှုခံယူမယ်ဆိုရင် မိခင်နဲ့ ကလေးနှစ်ဦးစလုံးအတွက် ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေ မဖြစ်အောင် ကာကွယ်နိုင်ကြောင်း သိရှိနားလည်ထားဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

ဒေါက်တာဟန် @ စောစိုင်းလတ်

24/07/2025

ကိစ္စပြီးလျှင်ရေလောင်းပါ ဒါပေမယ့် ရေမလောင်းခင် ကိုယ့်ဟာကို ကိုယ်ပြန်ကြည့်ပေးပါ
===================================

လူနာတွေကို အများအားဖြင့် ဝမ်းနဲ့ပတ်သက်ပြီးမေးလိုက်ရင် ဝမ်းဘာအရောင်သွားလည်း ဘယ်လိုမျိုးလည်းမေးရင် သတိမထားမိဘူး မကြည့်မိဘူး စသဖြင့် ဖြေကြလေ့ရှိပါတယ်။

တစ်ချို့ကလည်း တကယ်သတိမထားမိလို့ တစ်ချို့ကလည်းရှက်လို့ တစိချို့ကလည်းရွံလို့ တစ်ချို့ကလည်း ကြည့်ရကောင်းမှန်းမသိလို့ စသဖြင့် အကြောင်းပြချက်အမျိုးမျိုးတွေရှိကြပေမယ့် မိတ်ဆွေရဲ့ဝမ်းဟာ မိတ်ဆွေရဲ့ကျန်းမာရေးအတွက် ဘယ်လောက်အရေးပါလည်းဆိုတာ မိတ်ဆွေအနေနဲ့ သိသင့်တယ်လို့ထင်ပါတယ်။

ဘာလို့အဲ့ဒီလောက်အရေးပါပြီး သိသင့်သလည်းလို့ဆိုရင်တော့ ….

လူတစ်ဦးရဲ့ ဝမ်းအရောင်နှင့် ဝမ်းပုံစံတို့သည် ထိုလူရဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေကို ထင်ဟပ်ပြသနိုင်သည့် အရေးကြီးသော လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်နေလို့ပါပဲ။ လူအများစုမှာ မိမိတို့၏ ဝမ်းနှင့်ပတ်သက်၍ ဆရာဝန်နှင့် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးရန် ရှက်ရွံ့တတ်ကြသော်လည်း ၎င်းဝမ်းသည် လူသားတို့၏ အစာခြေစနစ်နှင့် ကိုယ်ခန္ဓာ၏ လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို ညွှန်ပြနေပါသည်။

ဝမ်းအရောင်များ

ဝမ်းအရောင်သည် အဓိကအားဖြင့် စားသုံးသော အစားအစာ၊ ဆေးဝါးများ၊ နှင့် သည်းခြေရည်ပမာဏတို့ပေါ်တွင် မူတည်သည်။

* အညိုရောင် (သို့) အဝါနုရောင်: ၎င်းသည် ပုံမှန်ဝမ်းအရောင်ဖြစ်သည်။ သည်းခြေရည်တွင် ပါဝင်သော ဘီလီရူဘင် (bilirubin) ကြောင့် ဤအရောင်ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

* အစိမ်းရောင်: အစိမ်းရောင်ရှိသော ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ အများအပြားစားသုံးခြင်း၊ သို့မဟုတ် အစားအစာများ အစာခြေလမ်းကြောင်းမှ လျင်မြန်စွာ ဖြတ်သန်းသွားခြင်း (ဥပမာ- ဝမ်းလျှောခြင်း) တို့ကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။ သည်းခြေရည်သည် အစာခြေလမ်းကြောင်းထဲတွင် အပြည့်အဝ မပျက်စီးသေးသောအခါ စိမ်းစိုနေတတ်သည်။

* အဝါရောင် (သို့) အဆီပြန်သောဝမ်း: အဆီဓာတ်များ စုပ်ယူမှုအားနည်းခြင်း (malabsorption) ၏ လက္ခဏာဖြစ်နိုင်သည်။ ထိုသို့ဖြစ်ပါက ပန်ကရိယ (pancreas) သို့မဟုတ် သည်းခြေအိတ် (gallbladder) နှင့်ပတ်သက်သည့် ပြဿနာများ ရှိနိုင်သည်။

* အနီရောင်: အနီရောင်ဖျော့ဖျော့ဝမ်းသည် အူမကြီးအောက်ပိုင်း သို့မဟုတ် စအိုဝတွင် သွေးယိုစီးမှုရှိခြင်း (ဥပမာ- လိပ်ခေါင်း၊ စအိုကွဲခြင်း၊ကင်ဆာ) တို့ကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။ အနီရောင် အစားအစာများ စားသုံးခြင်းကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်သည်။

* အနက်ရောင် (သို့) ကတ္တရာစေးကဲ့သို့သော အနက်ရောင်: အစာအိမ် သို့မဟုတ် အူသိမ်ပိုင်းမှ သွေးယိုစီးမှုကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။ သွေးသည် အစာခြေလမ်းကြောင်းအတွင်း ကြာကြာနေသောအခါ ဓာတုဓာတ်ပြုမှုများ ဖြစ်ပေါ်ပြီး ကတ္တရာစေးကဲ့သို့ နက်မှောင်သွားခြင်း ဖြစ်သည်။ သံဓာတ်ပါသောဆေးများ သောက်သုံးခြင်းကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်သည်။

* ဖြူဖျော့ရောင် (သို့) ရွှံ့ရောင်: သည်းခြေရည်ထုတ်လုပ်မှု သို့မဟုတ် သည်းခြေရည်စီးဆင်းမှု ပြဿနာများ (ဥပမာ- သည်းခြေကျောက်တည်ခြင်း၊ သည်းခြေပြွန်ပိတ်ဆို့ခြင်း၊ အသည်းရောဂါများ) ကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။ သည်းခြေရည်သည် ဝမ်းကို အရောင်ပေးသောကြောင့် သည်းခြေရည်မရှိလျှင် ဝမ်းဖြူဖျော့နေတတ်သည်။

ဝမ်းပုံစံများ (Bristol Stool Scale)

Bristol Stool Scale သည် ဝမ်းပုံစံများကို အမျိုးအစား ၇ မျိုး ခွဲခြားထားပြီး အစာခြေစနစ်ကျန်းမာရေးကို အကဲဖြတ်ရန် အသုံးဝင်သော ကိရိယာတစ်ခုဖြစ်သည်။

* Type 1: သီးခြားစီ ခွဲနေသော မာကျောသည့် အလုံးလေးများ (စကျင်ကျောက်လုံးများကဲ့သို့)။ ဝမ်းချုပ်ခြင်း၏ လက္ခဏာဖြစ်သည်။

* Type 2: ဝက်အူချောင်းပုံစံရှိပြီး မာကျောကာ အဖုအထစ်များ ပါခြင်း။ ဝမ်းချုပ်ခြင်းကို ညွှန်ပြသည်။

* Type 3: ဝက်အူချောင်းပုံစံရှိသော်လည်း အပေါ်ယံတွင် အက်ကွဲကြောင်းများ ပါခြင်း။ ပုံမှန်နှင့် နီးစပ်သော်လည်း ရေဓာတ်နည်းနိုင်သည်။

* Type 4: ချောမွေ့ပြီး ပျော့ပျောင်းသော ဝက်အူချောင်း သို့မဟုတ် မြွေပုံစံ။ ၎င်းသည် ပုံမှန်ဝမ်းပုံစံဖြစ်သည်။

* Type 5: အစွန်းများ ပျော့ပျောင်းသော သီးခြားအလုံးလေးများ (ပျော့ပျောင်းသော ကိတ်မုန့်ကဲ့သို့)။ ဝမ်းလျှောခြင်း အစပျိုးခြင်း သို့မဟုတ် အစာခြေစနစ် ပုံမှန်ထက် ပိုမိုမြန်ဆန်ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။

* Type 6: နူးညံ့ပြီး မာသော အစွန်းများရှိသော ရွှံ့ညွန်ကဲ့သို့ ဝမ်းများ။ ဝမ်းလျှောခြင်း၏ လက္ခဏာဖြစ်သည်။

* Type 7: လုံးဝအရည်ဖြစ်နေသော ဝမ်း (အစိုင်အခဲလုံးဝမပါ)။ ပြင်းထန်သော ဝမ်းလျှောခြင်းကို ညွှန်ပြသည်။

မည်သည့်အချိန်တွင် ဆရာဝန်နှင့် ပြသသင့်သနည်း?

ဝမ်းအရောင် သို့မဟုတ် ပုံစံ ပြောင်းလဲမှုတိုင်းသည် စိုးရိမ်စရာ မဟုတ်သော်လည်း အချို့အခြေအနေများတွင် ဆရာဝန်နှင့် ပြသရန် လိုအပ်ပါသည်။

* ဝမ်းအရောင် အနက်ရောင် သို့မဟုတ် ကတ္တရာစေးကဲ့သို့ ဖြစ်နေခြင်း။

* ဝမ်းတွင် သွေးပါခြင်း (အနီရောင်ဖျော့ဖျော့ သို့မဟုတ် နက်မှောင်သောသွေး)။

* ဖြူဖျော့ရောင် သို့မဟုတ် ရွှံ့ရောင်ဝမ်းများ မကြာခဏသွားခြင်း။

* အဝါရောင် သို့မဟုတ် အဆီပြန်သောဝမ်းများ မကြာခဏသွားပြီး ကိုယ်အလေးချိန်ကျဆင်းခြင်း။

* ဝမ်းအရောင် သို့မဟုတ် ပုံစံပြောင်းလဲမှုနှင့်အတူ ဗိုက်နာခြင်း၊ ဖျားခြင်း၊ အော့အန်ခြင်း၊ ဝမ်းလျှောခြင်း (သို့) ဝမ်းချုပ်ခြင်းတို့ တွဲဖက်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း။

* အကြောင်းအရင်းမသိဘဲ ဝမ်းပုံစံ သိသိသာသာ ပြောင်းလဲသွားပြီး ရက်အနည်းငယ်ထက် ပိုကြာမြင့်ခြင်း။

နိဂုံးချုပ်အနေဖြင့်ပြောရလျှင်တော့

အိမ်သာတက်ပြီး ကိစ္စပြီးတိုင်း တန်းပြီး ရေလောင်းချ/ ရေဆွဲမချခင် သင့်ဝမ်းရဲ့ပုံစံနဲ့ အရောင်ကို အမြဲလိုလို မကြာခဏ စစ်ဆေးပေးပါ။

အကယ်၍ သင့်ဝမ်းနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများရှိပါက တတ်ကျွမ်းသော သက်ဆိုင်ရာဆရာဝန်များနှင့် တိုင်ပင်ဆွေးနွေး ကုသခြင်းသည်သာ အကောင်းဆုံးဖြစ်ပါလိမ့်မည်။

ဒေါက်တာဟန် @ စောစိုင်းလတ်

24/07/2025

ဂလူးကို့စ် (Glucose) သို့မဟုတ် အချိုဓါတ် သို့မဟုတ် ခန္ဓာကိုယ်၏ အဓိကစွမ်းအင်အရင်းအမြစ်
====================================

သင်နေ့စဉ်စားသုံးတဲ့ အစားအစာတွေကနေ သင့်ခန္ဓာကိုယ်အတွက် ဘယ်လိုစွမ်းအင်ရရှိတယ်ဆိုတာ သိချင်ဖူးလား။ စက်ပစ္စည်းတွေ မော်တော်ယာဉ်တွေ လည်ပတ်ဖို့ လောင်စာဆီစွမ်းအင်လိုအပ်သလိုပဲ လူတွေအတွက် အဓိကလောင်စာဆီစွမ်းအင်ကတော့ အချိုဓါတ်လို့ခေါ်တဲ့ ဂလူးကို့စ် (Glucose) ပါပဲ။ ဂလူးကို့စ်ဆိုတာ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်လုပ်ငန်းဆောင်တာအားလုံးအတွက် အဓိကစွမ်းအင်အရင်းအမြစ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ သွေးထဲမှာရှိတဲ့ ဂလူးကို့စ်ပမာဏကိုတော့ သွေးတွင်းသကြားဓာတ် လို့ လူသိများပါတယ်။

သကြားဓါတ် (ဂလူးကို့စ်) ဆိုတာ ဘာလဲ?

ဂလူးကို့စ် ဆိုတာ ရိုးရှင်းတဲ့သကြားဓာတ်တစ်မျိုး (monosaccharide) ဖြစ်ပြီး၊ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ဆဲလ်တွေအတွက် စွမ်းအင်အဖြစ် တိုက်ရိုက်အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ် (Carbohydrates) ပါဝင်တဲ့ အစားအစာတွေ (ဥပမာ- ထမင်း၊ ပေါင်မုန့်၊ အာလူး၊ သစ်သီး) ကို စားသုံးတဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ်က ၎င်းတို့ကို ဂလူးကို့စ်အဖြစ် ချေဖျက်လိုက်ပြီး သွေးကြောထဲကို စုပ်ယူပါတယ်။ အဲဒီကနေတစ်ဆင့် ဂလူးကို့စ်ဟာ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့အစိတ်အပိုင်းအသီးသီးကို ရောက်ရှိပြီး ဦးနှောက်၊ ကြွက်သားနဲ့ အခြားကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေ ကောင်းစွာလုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့စွမ်းအင်ကို ထောက်ပံ့ပေးပါတယ်။

အဲ့ဒီအချိုဓါတ်ကို ခန္ဓာကိုယ်မှာ ပန်ကရိယ (Pancreas) ကနေထုတ်တဲ့ အင်ဆူလင် (Insulin) ဆိုတဲ့ ဟော်မုန်းက သွေးတွင်းဂလူးကို့စ်ပမာဏကို ထိန်းညှိပေးပါတယ်။ အင်ဆူလင်က သွေးထဲကဂလူးကို့စ်တွေကို ဆဲလ်တွေထဲကို ဝင်ရောက်ဖို့ ကူညီပေးပြီး၊ ပိုလျှံတဲ့ဂလူးကို့စ်တွေကိုတော့ အသည်းနဲ့ ကြွက်သားတွေမှာ ဂလိုက်ကိုဂျင် (Glycogen) အဖြစ် သိုလှောင်ထားပါတယ်။ ဒီလိုသိုလှောင်ထားခြင်းအားဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်က စွမ်းအင်လိုအပ်တဲ့အချိန် (ဥပမာ- အစာမစားတဲ့အချိန်၊ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တဲ့အချိန်) မှာ ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။

ကျန်းမာရေးအတွက် ဂလူးကို့စ်၏ အကျိုးကျေးဇူးများ

ဂလူးကို့စ်ဟာ ခန္ဓာကိုယ်အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့အရာဖြစ်ပါတယ်။ ၎င်းရဲ့ အဓိကအကျိုးကျေးဇူးတွေကတော့-

၁။ စွမ်းအင်ထုတ်လုပ်ခြင်း - ဂလူးကို့စ်ဟာ ဦးနှောက်နဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာအားလုံးအတွက် အဓိကစွမ်းအင်အရင်းအမြစ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ၊ မနက်စာစားပြီးနောက် သင်ဟာ အားအပြည့်နဲ့ အလုပ်လုပ်နိုင်တာ၊ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်နိုင်တာဟာ ဂလူးကို့စ်ရဲ့ စွမ်းအင်ကြောင့်ပါပဲ။

၂။ ဦးနှောက်စွမ်းဆောင်ရည် မြှင့်တင်ခြင်း - ဦးနှောက်ဟာ အခြားအင်္ဂါတွေထက် ဂလူးကို့စ်ကို ပိုမိုအသုံးပြုပါတယ်။ လုံလောက်တဲ့ဂလူးကို့စ်ပမာဏရှိမှ ဦးနှောက်က ကောင်းကောင်းအလုပ်လုပ်ပြီး မှတ်ဉာဏ်၊ အာရုံစူးစိုက်မှုနဲ့ စဉ်းစားတွေးခေါ်မှုတွေ ကောင်းမွန်စေပါတယ်။

၃။ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုစွမ်းအင် ထောက်ပံ့ခြင်း - ကြွက်သားတွေ လှုပ်ရှားနိုင်ဖို့အတွက် ဂလူးကို့စ်စွမ်းအင် လိုအပ်ပါတယ်။ အားကစားလုပ်သူတွေနဲ့ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုများသူတွေအတွက် ကြွက်သားတွေမှာ သိုလှောင်ထားတဲ့ ဂလိုက်ကိုဂျင်ဟာ မရှိမဖြစ်ပါပဲ။

ဂလူးကို့စ် မမျှတမှု၏ နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများ

ဂလူးကို့စ်ဟာ အရေးကြီးပေမယ့် သွေးထဲမှာ ဂလူးကို့စ်ပမာဏ များပြားလွန်းတာ ဒါမှမဟုတ် နည်းပါးလွန်းတာက ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

သွေးတွင်းသကြားဓာတ် မြင့်မားခြင်း (Hyperglycemia)

ရေရှည်မှာ သွေးတွင်းသကြားဓာတ် မြင့်မားနေမယ်ဆိုရင် ဆီးချိုရောဂါ (Diabetes Mellitus) ကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ဆီးချိုရောဂါဟာ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အင်ဆူလင်ထုတ်လုပ်မှု မလုံလောက်ခြင်း (သို့မဟုတ်) အင်ဆူလင်ကို ကောင်းစွာအသုံးမပြုနိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။

ဆီးချိုရောဂါရဲ့ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ

ဆီးချိုရောဂါကို မထိန်းချုပ်နိုင်ရင် ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ စနစ်အများအပြားကို ထိခိုက်စေပြီး အောက်ပါပြင်းထန်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးတွေ ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

* နှလုံးရောဂါနှင့် လေဖြတ်ခြင်း - သွေးကြောတွေပျက်စီးပြီး နှလုံးရောဂါနှင့် လေဖြတ်နိုင်ခြေ မြင့်မားလာပါတယ်။

* ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်း (Nephropathy) - ကျောက်ကပ်လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေကို ထိခိုက်စေပြီး နောက်ဆုံးမှာ ကျောက်ကပ်ပျက်စီးတဲ့အထိ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

* အာရုံကြောပျက်စီးခြင်း (Neuropathy) - ခြေထောက်တွေနဲ့ အခြားခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းတွေမှာ ထုံကျဉ်တာ၊ နာကျင်တာတွေ ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

* မျက်စိထိခိုက်ခြင်း (Retinopathy) - မျက်လုံးထဲက သွေးကြောငယ်လေးတွေ ပျက်စီးပြီး အမြင်အာရုံချို့ယွင်းတာကနေ မျက်စိကွယ်တာအထိ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

* ခြေလက်အင်္ဂါ ဖြတ်တောက်ရခြင်း - အထူးသဖြင့် ခြေထောက်မှာ အနာဖြစ်ပြီး မပျောက်ဘဲ ပြင်းထန်လာရင် ဆီးချိုခြေထောက် (Diabetic Foot) ကြောင့် ဖြတ်တောက်ရတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

သွေးတွင်းသကြားဓာတ် နိမ့်ကျခြင်း (Hypoglycemia)

သွေးတွင်းသကြားဓါတ်များသွားရင် အထက်ကပြသနာတွေဖြစ်တတ်သလိုပဲ သွေးတွင်းသကြားဓာတ် ပမာဏ လိုအပ်တာထက် နည်းသွားတာကိုလည်း Hypoglycemia လို့ခေါ်ပြီး ဆီးချိုဆေးတွေ လွန်ကဲစွာသောက်မိတာ၊ အစာစားတာ နောက်ကျတာ ဒါမှမဟုတ် အစာမစားဘဲ လှုပ်ရှားမှုတွေ အများကြီးလုပ်တာမျိုးတွေကြောင့် သေံးတွင်းအချိုဓါတ်နည်းသွားတာတွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

သွေးတွင်းအချိုဓါတ်နည်းရင် ဘယ်လိုလက္ခဏာတွေကြုံရလေ့ရှိလည်း?

မနက်စာမစားဘဲ အလုပ်သွားတဲ့အခါ ခေါင်းမူးပြီး လက်တွေတုန်တာမျိုးကို ကြုံဖူးပါသလား။ ဒါဟာ သွေးတွင်းသကြားဓာတ် နည်းသွားတဲ့လက္ခဏာဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အခြားလက္ခဏာတွေကတော့ ချွေးထွက်ခြင်း၊ တုန်ယင်ခြင်း၊ ဗိုက်ဆာခြင်း၊ စိတ်တိုလွယ်ခြင်း၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ သတိလစ်ခြင်းအထိ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ပြင်းထန်ပါက အသက်အန္တရာယ်ပင် ရှိနိုင်ပါတယ်။

ထို့ကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ကျန်းမာရေးကောင်းဖို့အတွက် မိမိတို့ ခန္ဓာကိုယ်ရှိသွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို သင့်တင့်မျှတအောင် ထိန်းသိမ်းထားဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

၁။ မျှတသော အစားအသောက် စားသုံးခြင်း
* ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ် စနစ်တကျရွေးချယ်ပါ - အဖြူရောင်ပေါင်မုန့်၊ ထမင်းဖြူ၊ သကြားများတဲ့ မုန့်တွေလို ပြုပြင်ထားတဲ့ ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ်တွေအစား အမျှင်ဓာတ်များတဲ့ အညိုရောင်ဆန် (ဆန်လုံးညို)၊ ဂျုံမှုန့်ကြမ်းနဲ့လုပ်ထားတဲ့ ပေါင်မုန့်၊ သစ်သီးဝလံ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေလို ရှုပ်ထွေးတဲ့ ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ် (Complex Carbohydrates) တွေကို ရွေးချယ်စားသုံးပါ။ ၎င်းတို့က သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ဖြည်းဖြည်းချင်းပဲ မြှင့်တက်စေပါတယ်။
* ပရိုတင်းဓာတ် လုံလောက်စွာစားပါ - ကြက်သား၊ ငါး၊ ပဲအမျိုးမျိုးနဲ့ ဥအမျိုးမျိုးလို ပရိုတင်းဓာတ်တွေက သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို တည်ငြိမ်စေဖို့ ကူညီပေးပါတယ်။
* အဆီဓာတ်ကို သတိထားပါ - ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်တဲ့ အဆီဓာတ် (ဥပမာ- ထောပတ်သီး၊ သံလွင်ဆီ၊ အခွံမာသီးများ) တွေကို သင့်တင့်စွာ စားသုံးပါ။
* အချိုဓာတ် လျှော့ချပါ - သကြားပါဝင်မှုများတဲ့ အချိုရည်များ၊ မုန့်များနဲ့ ပြုပြင်ထားတဲ့ အစားအစာများကို ရှောင်ကြဉ်ပါ။

၂။ ပုံမှန် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု ပြုလုပ်ခြင်း
* တစ်ပတ်ကို အနည်းဆုံး မိနစ် ၁၅၀ လောက် ပြင်းထန်မှုအလယ်အလတ်ရှိတဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းတွေ (ဥပမာ- လမ်းလျှောက်တာ၊ ပြေးတာ၊ စက်ဘီးစီးတာ) လုပ်တာက သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို လျှော့ချပေးပြီး အင်ဆူလင်ကို ပိုမိုထိရောက်စွာ အလုပ်လုပ်စေပါတယ်။

၃။ ကိုယ်အလေးချိန် ထိန်းသိမ်းခြင်း
* ကျန်းမာတဲ့ ကိုယ်အလေးချိန်ကို ထိန်းသိမ်းတာက အင်ဆူလင်ခုခံအား (Insulin Resistance) ကို လျှော့ချပေးပြီး ဆီးချိုရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးပါတယ်။

၎။ ရေဓာတ်လုံလောက်စွာ ဖြည့်တင်းခြင်း
* ရေလုံလုံလောက်လောက် သောက်တာက ကျောက်ကပ်ကို သွေးထဲက ပိုလျှံနေတဲ့ သကြားဓာတ်တွေကို ဆီးအဖြစ် စွန့်ထုတ်ဖို့ ကူညီပေးပါတယ်။

၅။ အိပ်ရေးဝအောင် အိပ်စက်ခြင်း
* အိပ်ရေးမဝတာက အင်ဆူလင်ထိန်းညှိမှုကို ထိခိုက်စေပြီး သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို မြင့်တက်စေနိုင်ပါတယ်။ တစ်ညကို ၇-၈ နာရီခန့် အိပ်စက်ဖို့ ကြိုးစားပါ။

၆။ စိတ်ဖိစီးမှု လျှော့ချခြင်း
* စိတ်ဖိစီးမှုများတဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ်က ကော်တီစော (Cortisol) လို ဟော်မုန်းတွေထုတ်ပြီး သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို မြင့်တက်စေနိုင်ပါတယ်။ ယောဂကျင့်ခြင်း၊ တရားထိုင်ခြင်း သို့မဟုတ် အနားယူခြင်းဖြင့် စိတ်ဖိစီးမှုကို လျှော့ချနိုင်ပါတယ်။

၇။ ပုံမှန် ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးခြင်း
* အထူးသဖြင့် ဆီးချိုရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေရှိသူများ (မိသားစုရာဇဝင်ရှိခြင်း၊ အဝလွန်ခြင်း စသည်ဖြင့်) အနေနဲ့ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ပုံမှန်စစ်ဆေးသင့်ပါတယ်။

နိဂုံးချုပ်အားဖြင့်

ဂလူးကို့စ် ဟာ ခန္ဓာကိုယ်အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ စွမ်းအင်အရင်းအမြစ်ဖြစ်ပေမယ့် သင့်တင့်တဲ့ပမာဏမှာ ရှိနေဖို့က အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။

ကျန်းမာတဲ့လူနေမှုပုံစံ၊ မျှတတဲ့အစားအသောက်နဲ့ ပုံမှန်ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုတွေက မိမိခန္ဓာကိုယ်အတွင်းက သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ထိန်းညှိပေးပြီး ဆီးချိုရောဂါနဲ့ အခြားဆက်စပ်ရောဂါတွေကနေ ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

သင်ကော ???

သင့်ရဲ့သွေးတွင်းသကြားဓါတ်ပမာဏက ပုံမှန်ပမာဏအတွင်းမှာပဲလား? သင့်တင့်တဲ့ပမာဏအတွင်းမှာ မရှိတော့ဘူးဆိုရင် ကျွမ်းကျင်တဲ့ ဆရာဝန်တွေနဲ့ပဲ လိုအပ်တဲ့ကုသမှုတွေကို သေချာခံယူပါမှ ရောဂါတွေရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးတွေမှ ကာကွယ်နိုင်ပြီး သက်ရှည်ကျန်းမာနေထိုင်ဖို့ ဘဝအာမခံချက်ရရှိမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။

ဒေါက်တာဟန် @ စောစိုင်းလတ်

22/07/2025

လူသားတို့အတွက် မရှိမဖြစ် ဆား သို့မဟုတ် ဆိုဒီယမ်ဓာတ်၏ ကောင်းကျိုးနှင့် ဆိုးကျိုးများ
====================================

ဆား သို့မဟုတ် ဆိုဒီယမ်ဓာတ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ သတ္တုဓာတ်တစ်မျိုးပါ။ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာများစွာမှာ ဆိုဒီယမ်ဓါတ်ဟာ အဓိက အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်လျှက်ရှိပါတယ်။

သို့သော် မရှိမဖြစ်ဆိုပေမယ့် ဆိုဒီယမ်ဓာတ်ဟာ လူသားတို့အတွက် နည်းတာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ များတာပဲဖြစ်ဖြစ် မလိုလားအပ်တဲ့ ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေကို ဖြစ်စေနိုင်တယ်ဆိုတာကို သတိပြုသင့်ပါတယ်။

ဆိုဒီယမ်ဓာတ်ဟာ ခန္ဓာကိုယ်တွင်း ဘာတွေလုပ်ဆောင်လို့ မရှိမဖြစ်ဖြစ်နေရတာလဲ?

ဆိုဒီယမ်ဟာ Electrolyte (ဓာတ်ဆား) တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ Electrolyte ဆိုတာကတော့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲက အရည်တွေထဲမှာ ပျော်ဝင်ပြီး လျှပ်စစ်ဓာတ်ကို စီးဆင်းစေနိုင်တဲ့ သတ္တုဓာတ်တွေပါ။ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ဆိုဒီယမ်ဓာတ်က အောက်ပါအဓိက လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေကို လုပ်ဆောင်ပေးပါတယ်-

၁။ အရည်မျှတမှုကို ထိန်းညှိခြင်း (Fluid Balance)- ကျွန်တော်တို့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ၅၀% ကနေ ၆၀% အထိက ရေဓာတ်နဲ့ ဖွဲ့စည်းထားပါတယ်။ ဆိုဒီယမ်ဓာတ်က ဆဲလ်တွေရဲ့ အတွင်းနဲ့ အပြင်ဘက်မှာရှိတဲ့ ရေပမာဏကို ထိန်းညှိပေးတဲ့ အဓိက ဓာတ်တစ်မျိုးပါ။ ဆိုဒီယမ်ဓာတ်က ရေကို ဆွဲဆောင်တဲ့အတွက် ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ သွေးပမာဏ (blood volume) နဲ့ သွေးဖိအား (blood pressure) ကိုလည်း ထိန်းသိမ်းရာမှာ ကူညီပေးပါတယ်။ ဒီလုပ်ငန်းဆောင်တာ မှန်ကန်မှသာ ခန္ဓာကိုယ်အင်္ဂါတွေ ကောင်းစွာ လုပ်ဆောင်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

၂။ အာရုံကြော စီးဆင်းမှု (Nerve Impulse Transmission)- ကျွန်တော်တို့ စဉ်းစားတာ၊ ခံစားတာ၊ လှုပ်ရှားတာတွေအားလုံးဟာ ဦးနှောက်ကနေ အာရုံကြောတွေကတစ်ဆင့် ပို့လွှတ်တဲ့ လျှပ်စစ်အချက်ပြမှုတွေကြောင့်ပါ။ ဆိုဒီယမ်နဲ့ ပိုတက်စီယမ်ဓာတ်တို့ဟာ အာရုံကြောဆဲလ်တွေရဲ့ အတွင်းအပြင် ဖြတ်သန်းပြီး လျှပ်စစ်အချက်ပြမှုတွေကို ထုတ်လုပ်ရာမှာ အရေးကြီးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ပါတယ်။ ဒီလုပ်ငန်းစဉ်ကို ဆိုဒီယမ်-ပိုတက်စီယမ် ပန့် (Sodium-Potassium Pump) လို့ခေါ်ပြီး ဒါမရှိရင် ဆဲလ်တွေ၊ အာရုံကြောတွေ ကောင်းစွာ အလုပ်လုပ်နိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

၃။ ကြွက်သား ကျုံ့ဆန့်မှု (Muscle Contraction)- ကြွက်သားတွေ ကျုံ့တာ၊ ဆန့်တာတွေအတွက်လည်း ဆိုဒီယမ်ဓာတ်က လိုအပ်ပါတယ်။ အာရုံကြောတွေကနေ လာတဲ့ အချက်ပြမှုတွေဟာ ကြွက်သားဆဲလ်တွေဆီ ရောက်တဲ့အခါ ဆိုဒီယမ်အိုင်းယွန်းတွေက ဝင်ရောက်လုပ်ဆောင်ပြီး ကြွက်သားတွေကို ကျုံ့ဆန့်စေပါတယ်။ နှလုံးကြွက်သားရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုအတွက်လည်း ဆိုဒီယမ်ဓာတ်ဟာ အရေးပါပါတယ်။

၄။ အာဟာရစုပ်ယူမှု (Nutrient Absorption)- အူလမ်းကြောင်းကနေ အာဟာရဓာတ်တွေ စုပ်ယူရာမှာလည်း ဆိုဒီယမ်ဓာတ်က အထောက်အကူပြုပါတယ်။ ဥပမာ- ဂလူးကို့စ် (glucose) နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ် (amino acids) တို့လို အရေးကြီးတဲ့ အာဟာရဓာတ်တွေကို အူကနေ သွေးထဲကို စုပ်ယူဖို့အတွက် ဆိုဒီယမ်ဓာတ် လိုအပ်ပါတယ်။

ခန္ဓာကိုယ်မှာ ဆိုဒီယမ်ဓာတ် နည်းရင်ဘာတွေဖြစ်နိုင်လဲ? (Hyponatremia)

ဆိုဒီယမ်ဓာတ်နည်းခြင်းကို Hyponatremia လို့ ခေါ်ပြီး သွေးထဲမှာ ဆိုဒီယမ်ပါဝင်မှုနှုန်း 135 mEq/L (milliequivalents per liter) အောက် ကျဆင်းသွားတဲ့ အခြေအနေကို ဆိုလိုပါတယ်။ ဒါဟာ အသက်အန္တရာယ်ထိခိုက်နိုင်တဲ့ အခြေအနေတစ်ခု ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ဒီပြဿနာဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းရင်းတွေကတော့-

၁။ ရေဓာတ်အလွန်အကျွံသောက်ခြင်း- အထူးသဖြင့် ပြင်းထန်စွာ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တဲ့အခါ ရေအလွန်အကျွံသောက်ပြီး electrolyte ဓာတ် မပါတဲ့အခါမျိုးမှာ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ (ဥပမာ- မာရသွန်ပြေးသူများ)

၂။ အချို့သော ရောဂါများ- နှလုံးအားနည်းခြင်း (heart failure)၊ ကျောက်ကပ်ရောဂါ (kidney disease)၊ အသည်းရောဂါ (liver disease)၊ ဆီးထွက်ခြင်းကိုဆန့်ကျင်သောဟော်မုန်း ပုံမှန်မဟုတ်ပဲ အလွန်အကျွံထွက်သောရောဂါစု (SIADH - Syndrome of Inappropriate Antidiuretic Hormone) တို့လို ရောဂါတွေမှာ ခန္ဓာကိုယ်က ရေဓာတ်ကို ပိုမိုထိန်းထားတတ်တဲ့အတွက် ဆိုဒီယမ်ဓာတ်ကို ပြင်းအားလျော့သွားခြင်း (dilute) ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

၃။ အချို့သော ဆေးဝါးများ- ဆီးဆေး (diuretics)၊ စိတ်ကျရောဂါဆေးများ (antidepressants) နဲ့ အချို့သော အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးများ (pain medications) က ဆိုဒီယမ်ပမာဏကို လျှော့ချနိုင်ပါတယ်။

၄။ ပြင်းထန်စွာ အော့အန်ခြင်း သို့မဟုတ် ဝမ်းလျှောခြင်း- ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ ရေဓာတ်နဲ့အတူ ဆိုဒီယမ်ဓာတ်ပါ ဆုံးရှုံးရတာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။

၅။ ဟော်မုန်းပြဿနာများ- သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း (thyroid hormone) သို့မဟုတ် adrenal ဟော်မုန်း (adrenal hormone) ချို့တဲ့ခြင်းတို့ကလည်း ဆိုဒီယမ်ဓာတ်ကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။

ဆိုဒီယမ်ဓာတ်နည်းပြီဆိုရင် တွေ့ရတတ်တဲ့လက္ခဏာတွေကတော့-
* ခေါင်းကိုက်ခြင်း
* မအီမသာဖြစ်ခြင်း၊ ပျို့အန်ခြင်း
* မောပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း
* ကြွက်သားအားနည်းခြင်း သို့မဟုတ် ကြွက်တက်ခြင်း
* စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်း၊ အာရုံစိုက်ရခက်ခဲခြင်း
* ပြင်းထန်ပါက တက်ခြင်း၊ သတိလစ်ခြင်းနှင့် သေဆုံးခြင်းတို့အထိ ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

ဆိုဒီယမ်ဓာတ်များရင်ရော ဘာတွေဖြစ်နိုင်ပါလည်း? (Hypernatremia)

ဆိုဒီယမ်ဓာတ်များခြင်းကို Hypernatremia လို့ ခေါ်ပြီး သွေးထဲမှာ ဆိုဒီယမ်ပါဝင်မှုနှုန်း 145 mEq/L အထက် တက်သွားတဲ့ အခြေအနေကို ဆိုလိုပါတယ်။ ဒါဟာ များသောအားဖြင့် ရေဓာတ်ဆုံးရှုံးမှု များခြင်း သို့မဟုတ် ရေဓာတ်လုံလောက်စွာ မရခြင်းကြောင့် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။

ဒီပြဿနာ ဖြစ်စေတဲ့အကြောင်းရင်းတွေကတော့-

၁။ ရေဓာတ်ဆုံးရှုံးမှု များခြင်း- ပြင်းထန်စွာ ချွေးထွက်ခြင်း၊ အဖျားကြီးခြင်း၊ ဝမ်းလျှောခြင်း သို့မဟုတ် အော့အန်ခြင်း၊ ဆီးချိုရောဂါကြောင့် ဆီးများများသွားခြင်းတို့ကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်က ရေဓာတ်ဆုံးရှုံးပြီး ဆိုဒီယမ်ဓာတ် ပိုမိုသိပ်သည်းလာတာ ဖြစ်ပါတယ်။

၂။ ရေကိုလုံလောက်စွာ မသောက်သုံးခြင်း- အသက်ကြီးသူများ၊ မသန်စွမ်းသူများ သို့မဟုတ် ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် ရေမတောင်းနိုင်တဲ့ ကလေးငယ်တွေမှာ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။

၃။ အချို့သော ရောဂါများ- Diabetes Insipidus လိုမျိုး ရောဂါတွေမှာ ကျောက်ကပ်က ရေကို ထိန်းနိုင်စွမ်း နည်းသွားတဲ့အတွက် ရေဓာတ်ဆုံးရှုံးမှု များပြီး ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း ဆိုဒီယမ်ဓာတ် တက်လာနိုင်ပါတယ်။

၄။ ဆားဓာတ် အလွန်အကျွံ စားသုံးခြင်း (ရှားပါး)- ပုံမှန်အားဖြင့် ရေဓာတ်လုံလောက်စွာ သောက်ရင် ဖြစ်ခဲပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပင်လယ်ရေသောက်ခြင်း သို့မဟုတ် ဆားဓာတ်အလွန်များတဲ့ ဆေးရည်တွေ သွင်းခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ဆိုဒီယမ်များရင် တွေ့ရတဲ့ လက္ခဏာတွေကတော့-

* ပြင်းထန်စွာ ရေဆာခြင်း
* ဆီးနည်းခြင်း
* အားနည်းခြင်း၊ မောပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း
* စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်း၊ စိတ်တိုလွယ်ခြင်း
* ကြွက်သားလှုပ်ခတ်ခြင်း (muscle twitching)
* ပြင်းထန်ပါက တက်ခြင်း၊ သတိလစ်ခြင်းနှင့် သေဆုံးခြင်းတို့အထိ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ဆား (ဆိုဒီယမ်) အလွန်အကျွံစားသုံးခြင်း၏ ရေရှည်ဆိုးကျိုးများ

ဆား (ဆိုဒီယမ်) ဆိုတာ ခန္ဓာကိုယ်အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပေမဲ့ ဆားကို လိုအပ်တာထက် ပိုမိုပြီးရေရှည်စားသုံးရင်တော့ အောက်ပါကျန်းမာရေးပြဿနာများစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပါတယ်။

၁။ သွေးတိုးရောဂါ- ဒါကတော့ ဆားများများစားသုံးခြင်းရဲ့ အဓိကဆိုးကျိုးတစ်ခုပါပဲ။ ဆားများတဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ရေဓာတ်ပိုမိုစုမိပြီး သွေးကြောထဲက သွေးပမာဏ များလာတဲ့အတွက် သွေးဖိအား တက်လာပါတယ်။ သွေးတိုးရောဂါဟာ နှလုံးရောဂါ၊ လေဖြတ်ခြင်းနဲ့ ကျောက်ကပ်ရောဂါတို့ရဲ့ အဓိက အကြောင်းရင်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။

၂။ နှလုံးရောဂါနှင့် လေဖြတ်ခြင်း- သွေးတိုးရောဂါကို မထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့အခါ နှလုံးနဲ့ ဦးနှောက်ကို သွေးကြောတွေ ထိခိုက်ပြီး နှလုံးရောဂါ၊ နှလုံးဖောက်ပြန်ခြင်းနဲ့ လေဖြတ်ခြင်း (stroke) တွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

၃။ ကျောက်ကပ်ရောဂါ- ကျောက်ကပ်ဟာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ပိုလျှံနေတဲ့ ဆားဓာတ်ကို စွန့်ထုတ်ပေးတဲ့ အင်္ဂါဖြစ်ပါတယ်။ ဆားများများစားတဲ့အခါ ကျောက်ကပ်က ပိုမိုအလုပ်လုပ်ရပြီး နောက်ဆုံးမှာ ကျောက်ကပ် ထိခိုက်မှုတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

၄။ အရိုးပွခြင်း- အချို့လေ့လာမှုတွေအရ ဆားဓာတ်များတဲ့အခါ ဆီးထဲကနေ ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ် စွန့်ထုတ်မှု ပိုများလာပြီး အရိုးပွခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်တယ်လို့ တွေ့ရှိရပါတယ်။

ဆားကို တစ်ရက်ဘယ်လောက်စားသုံးရင် သင့်တော်နိုင်မလဲ?

ကျန်းမာရေးအတွက် တစ်နေ့တာ ဆားစားသုံးမှု ပမာဏဟာ တစ်နေ့ကို ဆိုဒီယမ် ၂,၃၀၀ မီလီဂရမ် (လက်ဖက်ရည်ဇွန်း ၁ ဇွန်းခန့်) ထက် မပိုသင့်ပါဘူးလို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က အကြံပြုထားပါတယ်။ သွေးတိုးရှိသူတွေနဲ့ အသက် ၅၀ ကျော်သူတွေအတွက်ဆိုရင် ပိုပြီးလျှော့ချဖို့ လိုအပ်နိုင်ပါတယ်။

လက်ရှိဆားသုံးစွဲနေမှုကို ဘယ်လိုလျှော့ချရမလဲ?

ဆားသုံးစွဲမှုကို လျှော့ချဖို့အတွက် အောက်ပါအတိုင်းလွယ်ကူတဲ့ နည်းလမ်းလေးတွေ ရှိပါတယ်။

၁။ ပြင်ဆင်ထားသော အစားအစာများ လျှော့စားပါ- စည်သွပ်ဘူး၊ အသင့်စား အစားအစာတွေ၊ အသင့်ပြုလုပ်ထားတဲ့ အသားတွေမှာ ဆားဓာတ် အများအပြား ပါဝင်ပါတယ်။ ဥပမာ- ဝက်အူချောင်း၊ အာလူးကြော်၊ သရေစာမုန့်များ။

၂။ အစားအစာတံဆိပ်များကို ဖတ်ပါ- အစားအစာတွေ ဝယ်ယူတဲ့အခါ ပေါ်မှာ ပါတဲ့ ဆိုဒီယမ်ပါဝင်မှုပမာဏကို သေချာဖတ်ပြီး နည်းတဲ့အရာကို ရွေးချယ်ပါ။ "Low Sodium" သို့မဟုတ် "No Salt Added" လို့ ဖော်ပြထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေကို ရွေးချယ်နိုင်ပါတယ်။

၃။ အိမ်မှာ ကိုယ်တိုင်ချက်ပြုတ်ပါ- ကိုယ်တိုင်ချက်ပြုတ်တဲ့အခါ ဆားပမာဏကို ကိုယ်တိုင် ထိန်းချုပ်နိုင်ပါတယ်။ ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်များ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ၊ သံပရာရည်၊ ရှာလကာရည်တို့ဖြင့် အရသာပိုမိုထည့်သွင်းပါ။

၄။ အရသာမှုန့်များ၊ ဟင်းခတ်မှုန့်များ လျှော့သုံးပါ- အစားအသောက်တွေထဲမှာ ဆားဓာတ် မြင့်မားတဲ့ အရသာမှုန့်၊ ဟင်းခတ်မှုန့်တွေကို လျှော့သုံးပါ။

၅။ ဟင်းသီးဟင်းရွက်နှင့် သစ်သီးဝလံများ ပိုစားပါ- သူတို့မှာ ဆိုဒီယမ်ပါဝင်မှု နည်းပြီး ပိုတက်စီယမ်ဓာတ် ပါဝင်တဲ့အတွက် သွေးဖိအားကို ထိန်းညှိရာမှာ အထောက်အကူပြုပါတယ်။

နိဂုံးချုပ်အနေနဲ့ပြောရမယ်ဆိုရင်

ဆိုဒီယမ်ဓာတ်ဟာ ကျွန်တော်တို့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ နေ့စဉ်လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်နေပါတယ်။ သို့ပေမယ့် သူ့ရဲ့ပမာဏဟာ သွေးထဲမှာ ပုံမှန်ရှိနေဖို့က အရေးကြီးပါတယ်။ ဆိုလိုတာက ဆားကိုလျှော့ချသုံးစွဲရမှာ မှန်ပေမယ့် ဆိုဒီယမ်ဓာတ်ဟာ ခန္ဓာကိုယ်မှာ နည်းတာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ များတာပဲဖြစ်ဖြစ် ပြင်းထန်တဲ့ ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေကို ဖြစ်စေနိုင်တာကြောင့် သတိထားသင့်ပါတယ်။ ဆားသုံးစွဲမှုများလို့ ကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ ရှိလာရင်တော့ ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးပြီး စနစ်တကျ ကုသမှု ခံယူဖို့ အကြံပြုလိုပါတယ်။

ဒေါက်တာဟန် @ စောစိုင်းလတ်

References

၁။ World Health Organization. (2020). Salt reduction. Retrieved from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/salt-reduction

၂။ American Heart Association. (2021). Sodium and Your Health. Retrieved from https://www.heart.org/en/healthy-living/healthy-eating/eat-smart/sodium

၃။ National Kidney Foundation. (n.d.). Sodium and Your CKD Diet. Retrieved from https://www.kidney.org/atoz/content/sodium-ckd-diet

၄။ Feskanich, D., & Willett, W. C. (2009). Sodium intake and osteoporosis. In Osteoporosis (pp. 165-174). Humana Press.

၅။ World Health Organization. (2012). Guideline: Sodium intake for adults and children. WHO Press.

21/07/2025

MSG (Monosodium Glutamate) or အချိန်မှုန့်
=================================

စစ်မယ် မှန်မယ် အိုးတံဆိပ် အာဂျီနိုမိုတိုကွယ်ဆိုတဲ့ ငယ်ငယ်က အချိုမှုန့် ကြေငြာလေးမှတ်မိကြမှာပေါ့

အဲ့ဒီအချိန်တုန်းက အချိုမှုန့်ဆိုတာ အစားအစာတစ်ခုရဲ့ အရသာကို အဲ့ဒီလောက်မြှင့်တင်နိုင်စွမ်းကို မသိခဲ့ပေမယ့် နောက်ပိုင်း အစားအစာတွေကြိုက်လာတဲ့ အရွယ်ရောက်လာတော့ အချိုမှုန့်ကို လူတွေ ဘာကြောင့်နှစ်သက်ကြလည်းဆိုတာ တဖြည်းဖြည်း သိလာခဲ့ရတော့တယ်

သင်ဟာ တရုတ်အစားအစာ သို့မဟုတ် မြန်မာအစားအစာတွေကို ခုံမင်နှစ်သက်တဲ့ လူတစ်ယောက်ဆိုရင်တော့ အချိုမှုန့်ရဲ့ဒဏ်ကိုတော့ အနည်းအကျဉ်းတော့ ခံနေရမှာ အမှန်ပါပဲ

အချိုမှုန့်နဲ့ပတ်သက်ရင် အရာရာ review တော်တော်များများက မကောင်းတဲ့ review တွေပဲတွေ့ရလိမ့်မယ် အရာရာတိုင်းဟာ တန်ဆေး လွန်ဘေးဆိုတဲ့အတိုင်း

သင်ဟာ အချိုမှုန့်ကြိုက်နှစ်သက်တဲ့သူတစ်ယောက်ဆိုရင်တော့ သင့်အတွက်အချိုမှုန့်တွေက တကယ်ရော ဘေးကင်းရဲ့လား တကယ်ရော ဒုက္ခပေးနေတာလားဆိုတာကိုလည်း သိချင်နေရောပေါ့

အဲ့ဒီတော့ အချိုမှုန့် (Monosodium Glutamate - MSG) နဲ့ ပတ်သက်လို့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာတွေကို သိပ္ပံနည်းကျ လေ့လာမှုတွေအရ အောက်ပါအတိုင်း ရှင်းပြပါရစေ

အချိုမှုန့် (MSG) ဆိုတာဘာလဲ?

Monosodium Glutamate (MSG) ဟာ Glutamic acid နဲ့ Sodium တို့ ပေါင်းစပ်ထားတဲ့ အရာပါ။ Glutamic acid ဟာ အသား၊ ငါး၊ ဒိန်ခဲ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက် အများအပြားမှာ သဘာဝအတိုင်း ပါဝင်တဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ MSG ကို အစားအသောက်တွေမှာ အရသာ တိုးမြှင့်ဖို့အတွက် အသုံးပြုကြပါတယ်။

အချိုမှုန့်ရဲ့ ကျန်းမာရေး အပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှုများ

အချိုမှုန့်နဲ့ပတ်သက်ပြီး နှစ်ပေါင်းများစွာ လေ့လာမှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ကြပြီး အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါး ကွပ်ကဲရေးအဖွဲ့ (FDA)၊ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) တို့လို နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတွေက MSG ကို သင့်တင့်တဲ့ ပမာဏနဲ့ စားသုံးမယ်ဆိုရင် ဘေးကင်းတယ် လို့ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အချို့လူတွေမှာတော့ MSG စားသုံးပြီးနောက် ယာယီလက္ခဏာတွေ ခံစားရနိုင်ပါတယ်။

ဖြစ်ပေါ်နိုင်သော ယာယီလက္ခဏာများ (MSG Symptom Complex)

MSG စားသုံးပြီးနောက် အချို့လူတွေမှာ ခံစားရနိုင်တဲ့ လက္ခဏာတွေကို "MSG Symptom Complex" ဒါမှမဟုတ် "Chinese Restaurant Syndrome" လို့ ခေါ်ဆိုကြပါတယ်။ ဒီလက္ခဏာတွေကတော့-

- ခေါင်းကိုက်ခြင်း
- ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်း
- မျက်နှာ၊ လည်ပင်းနဲ့ ကိုယ်လက်အင်္ဂါတွေမှာ တင်းတောင့်ခြင်း၊ ပူစပ်ပူလောင် ဖြစ်ခြင်း (သို့) ထုံကျင်ခြင်း
- မူးဝေခြင်း၊ အားမရှိခြင်း
- ချွေးထွက်ခြင်း
- နှလုံးခုန်မြန်ခြင်း
- ပျို့အန်ခြင်း
- ရေငတ်ခြင်း

ဒီလက္ခဏာတွေဟာ အများအားဖြင့် ပြင်းထန်မှု မရှိဘဲ ယာယီသာ ဖြစ်ပြီး ကုသမှု မလိုအပ်ဘဲ သူ့အလိုလို သက်သာသွားတတ်ပါတယ်။ ဒီလို လက္ခဏာတွေ ခံစားရသူတွေဟာ MSG ပမာဏများတဲ့ အစားအသောက် (၃ ဂရမ်နဲ့ အထက်) ကို အစာမရှိဘဲ စားသုံးမိတဲ့အခါ ပိုမိုဖြစ်ပွားနိုင်တယ်လို့ တွေ့ရှိရပါတယ်။

ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော အခြားသက်ရောက်မှုများ (ထပ်မံလေ့လာရန် လိုအပ်ဆဲ)

အချို့သော လေ့လာမှုတွေ (အများစုမှာ တိရစ္ဆာန်တွေမှာ ပြုလုပ်ထားတဲ့ လေ့လာမှုများ) က MSG စားသုံးမှုများခြင်းကို အောက်ပါအချက်တွေနဲ့ ဆက်စပ်နိုင်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပေမဲ့ လူတွေမှာ တိတိကျကျ အတည်ပြုဖို့အတွက် ထပ်မံလေ့လာမှုတွေ လိုအပ်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်-

- အဝလွန်ခြင်း (Obesity): MSG ဟာ အစားအသောက်ကို ပိုမိုစားချင်စိတ်ဖြစ်စေပြီး အဝလွန်ခြင်းနဲ့ ဆက်စပ်နိုင်တယ်လို့ အချို့လေ့လာမှုတွေက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီအချက်နဲ့ပတ်သက်ပြီး သုတေသနပြုချက်တွေက ကွဲလွဲနေပါတယ်။

- အာရုံကြောဆိုင်ရာ ပြဿနာများ (Neurotoxicity): အချို့တိရစ္ဆာန်လေ့လာမှုတွေမှာ MSG က ဦးနှောက်အာရုံကြောတွေကို ထိခိုက်နိုင်တယ်လို့ တွေ့ရှိရပေမဲ့ လူတွေမှာ ပုံမှန်စားသုံးတဲ့ ပမာဏနဲ့ဆိုရင် ဦးနှောက်အာရုံကြောစနစ်ကို ထိခိုက်မှု မရှိဘူးလို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။

- အသည်းနှင့် ကျောက်ကပ်ထိခိုက်မှု (Hepatotoxicity & Nephrotoxicity): အချို့သော တိရစ္ဆာန်လေ့လာမှုများတွင် MSG သည် အသည်းနှင့်ကျောက်ကပ်ကို ထိခိုက်စေနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားသော်လည်း လူသားများအတွက် လုံလောက်သော အချက်အလက် မရှိသေးပါ။

- နှလုံးသွေးကြောဆိုင်ရာ အကျိုးသက်ရောက်မှုများ (Cardiovascular Effects): နှလုံးအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်ကြောင်း အချို့လေ့လာမှုများက ဖော်ပြထားသော်လည်း လူသားများအတွက် ထပ်မံအတည်ပြုရန် လိုအပ်ပါသည်။

ဘယ်သူတွေ ဆင်ခြင်သင့်လဲ?

- MSG Symptom Complex ခံစားရဖူးသူများ: MSG စားသုံးပြီးတိုင်း ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်း စတဲ့ လက္ခဏာတွေ ခံစားရဖူးသူတွေအနေနဲ့ MSG ကို ရှောင်ရှားတာ (သို့) လျှော့စားတာမျိုး ပြုလုပ်သင့်ပါတယ်။
- သွေးတိုးရောဂါရှိသူများ: MSG မှာ Sodium (ဆား) ပါဝင်တာကြောင့် သွေးတိုးရောဂါရှိသူတွေအနေနဲ့ MSG အပါအဝင် ဆားပါဝင်မှုများတဲ့ အစားအသောက်တွေကို လျှော့စားသင့်ပါတယ်။
- ပန်းနာရင်ကျပ် (Asthma) ရှိသူများ: အချို့သော ပန်းနာရင်ကျပ်ရှိသူတွေမှာ MSG စားသုံးပြီးနောက် အသက်ရှူရခက်ခဲတာမျိုး ခံစားရနိုင်တာကြောင့် သတိပြုသင့်ပါတယ်။

ဘယ်လိုလျှော့ချမလဲ?

MSG စားသုံးမှုကို လျှော့ချလိုပါက-

- ချက်ပြုတ်ရာတွင် လျှော့သုံးခြင်း: အချိုမှုန့်အစား ကြက်ပြုတ်ရည်၊ အသားပြုတ်ရည်၊ ကြက်သွန်နီ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက် သဘာဝအချိုဓာတ်များ၊ မဆလာမှုန့်၊ ဇီယာ၊ ဖာလာ စသည့် ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်များကို ပိုမိုအသုံးပြုပါ။
- ပြင်ပအစားအသောက်များ ရွေးချယ်မှု: အသင့်စား အစားအသောက်များ၊ စားသောက်ဆိုင်များမှ အစားအသောက်များတွင် MSG ပါဝင်မှုများနိုင်တာကြောင့် ရွေးချယ်စားသုံးရာတွင် သတိပြုပါ။

MSG ဟာ နှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းက စားသုံးလာခဲ့ကြတာဖြစ်ပြီး၊ သူ့ရဲ့ ဘေးကင်းလုံခြုံမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး သိပ္ပံနည်းကျ အဖွဲ့အစည်းကြီးတွေက အများသဘောတူ လက်ခံထားကြပါတယ်။ "Chinese Restaurant Syndrome" လို့ ခေါ်တဲ့ လက္ခဏာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ၁၉၆၀ ပြည့်လွန်နှစ်တွေကတည်းက စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိခဲ့ပေမယ့် နောက်ပိုင်း လေ့လာမှုတွေက ဒါတွေဟာ MSG ကြောင့် တိုက်ရိုက်ဖြစ်တာ မဟုတ်ကြောင်း ပြသနေပါတယ်။

References (လေ့လာမှုများနှင့် သုံးသပ်ချက်များ)

၁။ US Food and Drug Administration (FDA) နှင့် Generally Recognized As Safe (GRAS) အဆင့်သတ်မှတ်ချက်: FDA က MSG ကို "Generally Recognized As Safe (GRAS)" အဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ဒါဟာ MSG ကို ပုံမှန်စားသုံးတဲ့ ပမာဏနဲ့ဆိုရင် အများစုသော လူတွေအတွက် ဘေးကင်းတယ်လို့ ဆိုလိုတာပါ။ ၁၉၉၅ ခုနှစ်မှာ FDA က Federation of American Societies for Experimental Biology (FASEB) ကို MSG ရဲ့ ဘေးကင်းမှုအပေါ် ပြန်လည်သုံးသပ်ဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ FASEB ရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ MSG ကို "ပုံမှန်စားသုံးတဲ့ ပမာဏမှာ ဘေးကင်းတယ်" လို့ ကောက်ချက်ချခဲ့ပါတယ်။

၂။ Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives (JECFA): ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ စားနပ်ရိက္ခာနှင့် စိုက်ပျိုးရေးအဖွဲ့ (FAO) နဲ့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) တို့ရဲ့ ပူးပေါင်းကော်မတီဖြစ်တဲ့ JECFA ကလည်း MSG ကို ဘေးကင်းတဲ့အစားအသောက်ဖြည့်စွက်ပစ္စည်းအဖြစ် သတ်မှတ်ထားပြီး "Acceptable Daily Intake (ADI)" ကိုလည်း "သတ်မှတ်ထားခြင်းမရှိ" (Not Specified) လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါဟာ အစားအသောက်ထဲမှာ MSG ကို ပမာဏအကန့်အသတ်မရှိ ထည့်သွင်းစားသုံးနိုင်တယ်လို့ ဆိုလိုထားတယ်လို့ပဲပြောရမလိုပါပဲ

၃။ European Food Safety Authority (EFSA): ဥရောပ စားနပ်ရိက္ခာ ဘေးကင်းလုံခြုံရေးအာဏာပိုင်အဖွဲ့ (EFSA) ကလည်း MSG ကို သတ်မှတ်ထားတဲ့ ပမာဏအောက် စားသုံးမယ်ဆိုရင် ဘေးကင်းတယ်လို့ အတည်ပြုထားပါတယ်။

အဆိုပါလေ့လာမှုများ၏ ကောက်ချက်များအရ

- ခန္ဓာကိုယ်၏ တုံ့ပြန်ပုံ: လူ့ခန္ဓာကိုယ်ဟာ အစားအသောက်ထဲမှာ သဘာဝအတိုင်း ပါဝင်တဲ့ glutamate (ဥပမာ- ခရမ်းချဉ်သီး၊ ဒိန်ခဲ၊ မှို) နဲ့ MSG ထဲက glutamate တို့ကို ခွဲခြားသိမြင်နိုင်ခြင်း မရှိပါဘူး။ နှစ်မျိုးစလုံးကို အစာခြေစနစ်ကနေ တူညီစွာ စုပ်ယူပြီး အားအင်အဖြစ် ပြောင်းလဲအသုံးပြုပါတယ်။

- Chinese Restaurant Syndrome: ၁၉၆၈ ခုနှစ်ကတည်းက စတင်ခဲ့တဲ့ Chinese Restaurant Syndrome လက္ခဏာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး double-blind, placebo-controlled studies (သုတေသီရော စမ်းသပ်ခံလူနာပါ ဘာဆေးသောက်နေမှန်းမသိအောင် စီစဉ်တဲ့ စမ်းသပ်မှု) တွေ အများအပြား ပြုလုပ်ခဲ့ရာမှာ MSG နဲ့ တိုက်ရိုက်ဆက်စပ်မှု ခိုင်မာတဲ့ အထောက်အထား မတွေ့ခဲ့ရပါဘူး။ အချို့သောသူတွေမှာ လက္ခဏာတွေ ခံစားရနိုင်ပေမဲ့ ဒါတွေဟာ များသောအားဖြင့် ယာယီသာဖြစ်ပြီး ပြင်းထန်မှုမရှိပါဘူး။ ဒီလိုဖြစ်ရခြင်းဟာ MSG သာမက အစားအသောက်မှာ ပါဝင်တဲ့ တခြားအရာတွေ၊ သို့မဟုတ် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြောင်းအရင်းတွေကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ယူဆကြပါတယ်။

- ဦးနှောက်အပေါ် သက်ရောက်မှု: ပုံမှန်အစားအစာကနေ ရရှိတဲ့ glutamate ဟာ သွေး-ဦးနှောက်အတားအဆီး (blood-brain barrier) ကို ဖြတ်ကျော်ဖို့ ခက်ခဲပါတယ်။ ဒါကြောင့် MSG စားသုံးခြင်းက ဦးနှောက်ထဲက glutamate ပမာဏကို သိသိသာသာ မြင့်တက်စေတာမျိုး မရှိဘူးလို့ တွေ့ရှိရပါတယ်။

- အဝလွန်ခြင်း၊ နှလုံးရောဂါ စသည်တို့နှင့် ဆက်စပ်မှု: MSG စားသုံးခြင်းနဲ့ အဝလွန်ခြင်း၊ နှလုံးရောဂါ စတဲ့ နာတာရှည်ရောဂါတွေကြား ဆက်စပ်မှုကို လေ့လာတဲ့ သုတေသနတွေ ရှိပါတယ်။ အချို့တိရစ္ဆာန်လေ့လာမှုတွေမှာ အလွန်များပြားတဲ့ MSG ပမာဏကို ပေးခဲ့ရာမှာ ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေ တွေ့ရတတ်ပေမဲ့ လူတွေ ပုံမှန်စားသုံးတဲ့ ပမာဏနဲ့ တူညီမှုမရှိတာကြောင့် တိုက်ရိုက်ကောက်ချက်ချဖို့ ခက်ခဲပါတယ်။ လူတွေမှာ ပြုလုပ်တဲ့ လေ့လာမှုတွေမှာတော့ ခိုင်မာတဲ့ ဆက်စပ်မှု အထောက်အထား မရှိသေးပါဘူး။

အောက်ပါလေ့လာမှုများသည် MSG ၏ ဘေးကင်းလုံခြုံမှုကို ထောက်ခံထားသော အချက်အလက်များဖြစ်သည်။ ဤလင့်ခ်များကို ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုပြီး အသေးစိတ်လေ့လာနိုင်ပါသည်။

1. A review of the alleged health hazards of monosodium glutamate
- ဤသုံးသပ်ချက်သည် MSG ၏ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အန္တရာယ်ဟု ယူဆရသော အချက်အလက်များကို ပြန်လည်သုံးသပ်ထားပြီး အများအားဖြင့် ဘေးကင်းကြောင်း ကောက်ချက်ချထားသည်။ PubMed Central: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6952072/

2. Update on food safety of monosodium l-glutamate (MSG)
- MSG ၏ စားသောက်ကုန် ဘေးကင်းလုံခြုံမှုဆိုင်ရာ နောက်ဆုံးရ အချက်အလက်များကို တင်ပြထားသည်။ PubMed: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28943112/

3. Is MSG Truly Unhealthy? All You Need to Know
- MSG နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ပြသနာတွေကို ရှင်းလင်းပေးပြီး လက်ရှိ သိပ္ပံနည်းကျ အထောက်အထားတွေအရ MSG ဟာ အလယ်အလတ်ပမာဏနဲ့ စားသုံးရင် ဘေးကင်းကြောင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ Healthline: https://www.healthline.com/nutrition/msg-good-or-bad

4. Monosodium glutamate, also called MSG: Is it harmful?
- Mayo Clinic မှ MSG ဘေးကင်းမှုဆိုင်ရာ မေးခွန်းများကို ဖြေဆိုထားပါသည်။ Mayo Clinic: https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/expert-answers/monosodium-glutamate/faq-20058196

5. Fact or Fiction? The MSG Controversy
- MSG နဲ့ပတ်သက်တဲ့ အငြင်းပွားမှုတွေကို သိပ္ပံနည်းကျရှုထောင့်ကနေ ဆန်းစစ်ထားပါတယ်။ Harvard DASH: https://dash.harvard.edu/bitstreams/7312037c-ac1d-6bd4-e053-0100007fdf3b/download

ဒီ references တွေက MSG ဟာ အများစုသောသူတွေအတွက် ပုံမှန်စားသုံးတဲ့ ပမာဏနဲ့ဆိုရင် ဘေးကင်းတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကို သင်တို့အတွက် ပိုမိုနားလည်စေဖို့ ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။

သို့သော်လည်း၊ တစ်ဦးချင်းစီရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်တုံ့ပြန်မှုက မတူညီနိုင်တာကြောင့် အချို့သူတွေမှာ ယာယီလက္ခဏာတွေ ခံစားရနိုင်သေးတယ်ဆိုတာကိုတော့ သတိပြုသင့်ပါတယ်။

ဒေါက်တာဟန် @ စောစိုင်းလတ်

Address

Yangon
11041

Website

facebook.com

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when Dr. Han Thar Htet posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Shortcuts

Want your practice to be the top-listed Clinic in Yangon?

Dr. Han Thar Htet

25/07/2025

24/07/2025

24/07/2025

22/07/2025

21/07/2025

Address

Website

Alerts

Shortcuts

Share

Category