16/12/2023
>>>>
Hypertriglyceridemia нь зүрх судасны өвчин болон нойр булчирхайн үрэвсэл үүсэх эрсдлийг нэмэгдүүлдэг. Хүнд зэргээр триглицерид цусанд ихсэх нь нойр булчирхайн үрэвсэл үүсэх эрсдлийг нэмэгдүүлдэг ба амьдралын хэв маяг болон эмийн эмчилгээгээр бууруулна.
🧲🧲ШАЛТГААН
Генетикийн хүчин зүйл, триглицеридын үүсэлт ихсэх болон triglycerid-rich lipoprotein-ы шээсээр ялгаралт багасах зэрэг нь hypertriglyceridemia үүсэхэд чухал үүрэгтэй.
Генетик шалтгаан: Lipoprotein lipase-ийн дутагдал, Apolipoprotein C-II-ийн дутагдал, Apolipoprotein AV-ийн дутагдал, болон dysbetalipoproteinemia.
Хоёрдогч шалтгаан: эмээс шалтгаалсан өвчин, эм болон хооллолт. Таргалалт, бодисын солилцооны хамшинж, ЧШӨХШ-2, гипотиройдизм, Кушингийн хамшинж, бөөрний архаг өвчин, ХДХВ, жирэмслэлт, болон тогтолцооны улаан яршил зэрэг аутоиммуны зарим эмгэгүүд нь hypertriglyceridemia үүсгэж болно.
Тиазид, бета-блокатор, амаар уудаг эстроген, тамоксифен, жирэмслэлтээс хамгаалах эм (OCPs-oral contraceptive pills), anti-retroviral protease дарангуйлагч, atypical antipsychotics, isotretinoin, corticosteroids, bile acid-binding resins, болон дархлаа дарангуйлагч эмүүд нь hypertriglyceridemia-ийн шалтгаан болдог.
Хооллолтой холбоотой шалтгаанд архи их хэмжээгээр хэрэглэх болон ханасан өөх тосоор баялаг буюу гликемийн индекс өндөртэй хоол хүнс ордог.
#️⃣ #️⃣ЭМГЭГ ФИЗИОЛОГИ
Triglyceride-rich lipoprotein-ууд (VLDL болон хиломикрон) триглицеридыг цусаар зөөвөрлөдөг. Хиломикрон нь нарийн гэдэснээс ялгардаг ба триглицеридын ихэнх хэсгийг зөөвөрлөдөг. Triglyceride-rich хиломикрон нь захын эдэд гидролизын урвалд ордог. Липолиз явагдсаны дүнд чөлөөт өөхний хүчлүүд (FFA) ялгарна. Өөхний чөлөөт хүчил нь булчинд очиж энергийн эх үүсвэр болдог. Өөхөн эдэд өөхний чөлөөт хүчил нь идэвхгүй хэлбэрээр энергийн эх үүсвэр болж нөөцлөгддөг.
Triglyceride-rich lipoprotein нь липолиз болж өөхний чөлөөт хүчил, лизолецитин болон бусад өөх тосыг бий болгодог ба эдгээр нь pro-inflammatory болон pro-coagulant нөлөөтэй. Нойр булчирхайн капилляр дах хиломикроноос их хэмжээний өөхний чөлөөт хүчил болон лизолецитин ялгарч нойр булчирхайн үрэвслийн шалтгааныг үүсгэнэ. Их хэмжээний хиломикроноос болж үүссэн hyperviscosity (цусны өтгөн чанар) нь капилляруудын холбогдож байгаа тэр хэсэгт ацидоз болон ишеми үүсгэдэг. Энэ нь нойр булчирхайн липаза ферментийн идэвхжил, липолиз болон хорт өөхний чөлөөт хүчил ялгарахад хүргэнэ. Цаашлаад энэ нь үрэвсэл, цитотоксик гэмтэл болж нойр булчирхайн үрэвслийн шалтгаан болно. Триглицеридын хэмжээ 500мг/дл (5.6ммоль/л)-ээс их байх нь нойр булчирхайн үрэвсэл үүсэх эрсдлийг илт ихэсгэдэг. Хэвийн хэмжээ