27/06/2024
УРАГ ОРЧМЫН ШИНГЭНИЙ ИХСЭЛТ
(Hydramnion, Polyhydramnion)
Ураг орчмын шингэний хэмжээ тодорхой шалтгаанаар 1500 мл түүнээс дээш болохыг Polyhydramnion буюу ургийн усны ихсэлт гэдэг. Эх барихын практикт 0,2-3% хүртэл тохиолдоно. Олон шалтгаантай бөгөөд үүнд:
1. Эхийн өвчнүүд (чихрийн шижин, зүрхний гажиг, бактери вирусын халдварууд нөлөөлнө)
2. Жирэмсний хүндрэлүүд ( эх болон ургийн цусны резус-факторын үл тохироо, жирэмсний хордлого, олон урагтай жирэмсэнд ургийн цус юүлэгдэх хам шинж)
3. Ихсийн бүтцийн анхдагч эмгэг ( хорионангиома)
4. Ургийн эрхтэн системийн гаж хөгжлүүд, хромосомын эмгэг, эмгэг ургалт, хавдрууд ( хоол боловсруулах зам, төв мэдрэлийн систем, амьсгал, зүрх судас, шээс ялгаруулах замын хөгжлийн гажгууд)
5. Шинж тэмдгийн ус ихсэлт ордог.
Халдварын хүчин зүйл нэлээд зонхилох байр эзэлнэ. Ихэс болон ургийн усны үрэвсэлт эмгэг УОШ-ний ихсэлтэд их нөлөөлдөг ба ялангуяа ихсийн янз бүрийн хэсгийн үрэвсэл, ( ихсийн цэлмэнт давхаргын үрэвсэл, цэлмэн хоорондын зайн үрэвсэл, судаслаг хэсгийн үрэвсэл, хорионы үрэвсэл), бүтцийн өөрчлөлт нь усан бүрхүүлийн шимэгдэх болон шүүрлийн үйл ажиллагааг алдагдуулдаг байна. Чихрийн шижинтэй ялангуяа 1-р хэлбэрийн чихрийн шижин, ээнэгшил алдагдсан үед 20-60%-д нь УОШ-ий ихсэлт болдог. Олон тооны бодисын солилцоо болон дотоод шүүрлийн эмгэгүүд нь ус ихсэлтийн шалтгаан болохоос гадна эхийн цусны гемодинамикийн өөрчлөлтөд хүргэдэг эмгэг зүрхний гажиг, жирэмсний хожуу хордлого, хаван, артерийн даралт ихсэлт, уураг алдалт нь УОШ-ний бүрхүүл хальсаар ургийн шингэн эргэн шимэгдэх процессыг алдагдуулдаг. Резус үл тохирооны үед 5,2-7,2%, Хорионангиомын үед 0,01-1,3% тохиолдоно.
Ангилал-хурц болон архаг гэж ангилна. Хурц УОШ ихсэлт нь ховор ( 0,000-0,03%) тохиолдох бөгөөд ихэвчлэн вирус болон вирус-бактерийн шалтгаантай хурц болон архаг халдваруудын үед жирэмсний 15-24 долоо хоногтойд элбэг таарна. Энэ үед гэдэсний хэмжээ огцом томорч, бүсэлхий болон цавиар өвдөж, хэвлийн дотоод даралт нэмэгдснээс амьсгаадах, хавагнах шинжүүд гарна. Тэмтрэхэд ургийн жижиг хэсгүүд мэдрэгдэхгүй болохын сацуу ургийн зүрхний цохилт бүдгэрнэ.
Архаг УОШ ихсэлт нь жирэмсний янз бүрийн хугацаанд илрэх ба дээрх шинжүүд бараг гарахгүй бөгөөд харьцангуй удаан аажим явцтай байдаг.
Хурц болон архаг явцтай халдварт эмгэгүүд болон архаг халдварын сэдрэлийн үед ургийн шингэн ихэсч дээрх эмнэл зүйн шинж илрэх ба ургийн дотоод халдвар, ихсийн дутмагшил үүсэх, ургийн архаг бүтэлт, ургийн өсөлт хөгжил баригдах нөхцөл бүрдүүлж эх урагт таагүй нөлөө үзүүлдэг.
УОШ-ний ихсэлтийг хөнгөн(3 литр),дунд (3-5 литр), хүнд (5 литрээс дээш) гэж ангилна.
Оношлохын тулд тусгайлсан үзлэг, эмнэл зүй лабораторийн бүрэн шинжилгээ хийнэ. Үзлэгийн үед умай жирэмсний хугацаатай тохирохгүй том тэлэгдэж чилдийсэн, тэмтрэхэд хатуу, чилдгэр байдаг. Хэвлийн тойрог хүйсний түвшинд 100 см зарим үед 110-120 см хүрнэ. Умайн ёроолын өндөр болон хэвлийн тойргыг хэмжин B.Westin-ны үнэлгээний хэвийн үзүүлэлттэй харьцуулан тухайн жирэмсний хугацаанд тохирч буй эсэхийг тооцоолдог. Тэмтрэхэд умай том чилдийсэн, ургийн жижиг хэсгүүд тэмтрэгдэхгүй, ургийн зүрхний цохилт бүдэг, ураг гол төлөв буруу байрлалтай байдаг. Жирэмсэн эх гэдэс тулна, ууц нуруу цавиар өвдөнө, амьсгаадна гэж зовиурлахаас гадна хавагнана. Хэт авианд ургийн ус илтгэх том талбай хамарсан эхонегатив дүрс харагдахаас гадна ургийн уушиг цуллаг эрхтэнд петрификат-жижиг цайрсан голомтууд, ихэст үрэвсэлт болон бүтцийн өөрчлөлт, шохойжилт, кальциноз тодорхойлогдоно.
УОШ-ны индекс тодорхойлохдоо умайг 2 перпендикуляр шугамаар ( хүйсний түвшинд хөндлөн, хэвлийн цагаан шугамаар дагуу) 4 хэсэгт хувааж хэсэг бүрийн усыг хэмжиж хамгийн их хэмжээг авч нийлбэрээр тооцоолдог. УОШ-ний индекс хэвийн хэмжээндээ 6-24 байх ба 24-с дээш бол ихэссэн 6-с доош бол багасалт гэж үзнэ. Шингэний ихсэлтийн зэрэг тогтоохдоо хамгийн их устай хэсэгт тооцох ба 8 см бол бага зэрэг 12-16 бол дунд зэрэг 16-с дээш бол хүнд зэргийн ихсэлт гэж үздэг.
