23/06/2025
Levend verlies: rouw om wat er had kunnen zijn
Als we denken aan rouw, denken we vaak aan het verlies van een dierbare door overlijden. Maar rouw kent vele gezichten. Eén daarvan is levend verlies: een vorm van rouw die ontstaat wanneer het leven anders loopt dan gehoopt of verwacht. Het is de pijn om iets of iemand die er fysiek nog wel is, maar in een andere vorm dan voorheen, of dan gewenst. Of de wens of het verlangen naar iets of iemand, dat nooit zal komen.
Levend verlies gaat over het afscheid van verwachtingen. Het gemis van wat had kunnen zijn. Denk aan ouders die ontdekken dat hun kind een ernstige beperking heeft, waardoor het toekomstbeeld dat zij voor ogen hadden plotseling wegvalt. Of aan iemand die partner is van een geliefde met dementie: de persoon leeft nog, maar verandert stukje bij beetje, waardoor de relatie een andere betekenis krijgt. Ook mensen die zelf een chronische ziekte of beperking krijgen, kunnen rouwen om het verlies van gezondheid, autonomie of dromen.
Wat levend verlies zo ingewikkeld maakt, is dat het vaak niet wordt (h)erkend door de omgeving. Er is geen ritueel, geen duidelijk begin of einde, geen dag waarop ‘het’ is gebeurd. De persoon of situatie verandert geleidelijk, en de gevoelens van verdriet, frustratie, machteloosheid of schuld komen en gaan in golven. Soms jarenlang. Juist omdat het verlies moeilijk zichtbaar is, krijgen mensen vaak te horen dat ze ‘moeten loslaten’, of dat ze ‘maar blij moeten zijn met wat er wél is’. Goedbedoeld, maar pijnlijk.
Toch is levend verlies niet minder intens dan rouw na overlijden. Het raakt aan de diepste lagen van ons bestaan: aan liefde, verbondenheid, identiteit en toekomstverwachtingen. Erkennen dat dit verlies bestaat, en ruimte maken voor de gevoelens die erbij horen, is essentieel om er op een gezonde manier mee om te leren gaan.
Levend verlies is geen eenmalige gebeurtenis, maar een proces dat steeds opnieuw getriggerd kan worden. Telkens als je kind met een beperking niet mee kan doen met leeftijdsgenoten. Telkens als je partner weer een stukje van zichzelf kwijtraakt. Telkens als je beseft dat je lichaam niet meer kan wat het vroeger kon. En telkens opnieuw mag je rouwen. Niet omdat je zwak bent, maar omdat je mens bent.
Door erkenning, steun en het delen van verhalen kunnen we levend verlies uit de schaduw halen. Zodat mensen zich gezien en gehoord voelen, en weten: ik ben niet alleen.
Ben jij een zorgprofessional die meer wil weten over de vormen van rouw en hoe hiermee te werken in de praktijk?
In het najaar staat weer een 2-daagse gepland waarin diverse aspecten van rouw aan bod komen.
🗓 2 en 3 oktober
📍Apeldoorn
Geef je op via:
Rouw is een complexe en vaak overweldigende ervaring die iedereen op zijn eigen manier beleeft. Veel mensen worstelen met het uiten van hun verdriet en proberen vaak hun rouw te onderdrukken. Met de bijscholingstraining Werken met rouw krijg je de tools om jouw cliënten te helpen hun rouw op een ge...