14/09/2021
๐ฆ๐ฎ๐ฝ๐ผ๐ป๐ถ๐ป๐ฒ๐ป
Saponinen zijn zeepstoffen aanwezig in een groot deel van de planten als bescherming tegen schimmels, bacteriรซn en gistsoorten. Zeep lost vetten op en breekt de celmembraan van deze micro-organismen af. De meeste planten bevatten kleine hoeveelheden saponinen. Hoge concentraties zitten in peulvruchten, vooral kikkererwten(56g/kg) en soja(43g/kg), maar ook spinazie(47g/kg), asperges(15g/kg), pindaโs(6,3g/kg) en in mindere mate havermout(1g/kg)[1].
De lichte toxiciteit van saponinen werkt in lage dosis gezondheidsbevorderend, terwijl een overdaad nadelen levert. Dit noemen we hormese. Kleine hoeveelheden moduleren het immuunsysteem wat kan helpen in het bestrijden van kanker, verlagen cholesterol en bloedvetten, zorgen voor stabielere bloedglucose en doden bacteriรซn[2], [3]. Grotere hoeveelheden verhogen de darmdoorlaatbaarheid wat ons immuunsysteem belast met binnenkomende bacteriรซn en voedingsmiddelen[4] en het bacterie-dodende effect tast ook onze eigen darmflora aan. Saponine bindt ijzer, zink en calcium en maakt ze onopneembaar[3], [5] en als saponinen in ons bloed komen beschadigen ze rode bloedcellen[6].
Normaliter komt saponine vrijwel niet in ons bloed terecht[5]. Als je darmklachten hebt kunnen saponinen verhoogd binnentreden of je darmklachten verergeren. De dosis bepaalt het effect. Eet gevarieerd planten zodat je geen overdaad van dezelfde stof binnenkrijgt en je van de gezondheidsvoordelen kunt genieten zonder last te krijgen van de nadelen. Spoel peulvruchten ruim af tot er geen zeepbelletjes meer zichtbaar zijn. Een deel van de saponinen is nu weggespoeld[2].
Bij ๐ฅ๐ข๐ณ๐ฎ๐ฌ๐ญ๐ข๐ค๐ฉ๐ต๐ฆ๐ฏ ๐ฌ๐ข๐ฏ (๐ต๐ช๐ซ๐ฅ๐ฆ๐ญ๐ช๐ซ๐ฌ) ๐ฆ๐ญ๐ช๐ฎ๐ช๐ฏ๐ฆ๐ณ๐ฆ๐ฏ ๐ท๐ข๐ฏ ๐ข๐ฏ๐ต๐ช๐ฏ๐ถ๐ต๐ณ๐ชรซ๐ฏ๐ต๐ฆ๐ฏ ๐ฉ๐ฆ๐ญ๐ฑ๐ฆ๐ฏ ๐ช๐ฏ ๐ซ๐ฆ ๐ฉ๐ฆ๐ณ๐ด๐ต๐ฆ๐ญ.
[1] H. Belitz, W. Grosch, and P. Schieberle, โLegumes,โ Food Chemistry, pp. 746โ769, Dec. 2009, doi: 10.1007/978-3-540-69934-7_17.
[2] J Shi, K Arunasalam, D Yeung, Y Kakuda, G Mittal, and Y Jiang, โSaponins from edible legumes: chemistry, processing, and health benefits,โ Journal of medicinal food, vol. 7, no. 1, pp. 67โ78, Mar. 2004, doi: 10.1089/109662004322984734.
[3] R. Schoenlechner, S. Siebenhandl, and E. Berghofer, โPseudocereals,โ Gluten-Free Cereal Products and Beverages, pp. 149โVI, Jan. 2008, doi: 10.1016/B978-012373739-7.50009-5.
[4] IT. Johnson, JM. Gee, K. Price, C. Curl, and GR. Fenwick, โInfluence of saponins on gut permeability and active nutrient transport in vitro,โ The Journal of nutrition, vol. 116, no. 11, pp. 2270โ2277, 1986, doi: 10.1093/JN/116.11.2270.
[5] V. R. Mohan, P. S. Tresina, and E. D. Daffodil, โAntinutritional Factors in Legume Seeds: Characteristics and Determination,โ Encyclopedia of Food and Health, pp. 211โ220, Jan. 2016, doi: 10.1016/B978-0-12-384947-2.00036-2.
[6] G. P. Savage, โSaponins,โ Encyclopedia of Food and Health, pp. 714โ716, Jan. 2016, doi: 10.1016/B978-0-12-384947-2.00610-3.