13/04/2015
's Heeren Loo Logopedie Julianadorp Noorderhaven ook gespecialiseerd in Leespraat.
Bijna 10 jaar Leespraat – tijd voor een update!
In november 2005 legde ik de laatste hand aan de eerste versie van een methode, waarvan ik me nooit had kunnen voorstellen dat deze zoveel mensen zou bereiken en beïnvloeden, in Nederland en zelfs daarbuiten. Leespraat was de naam die ik gaf aan een poging om een doorgaande lijn te ontwikkelen van globaal lezen, wat in de jaren ’90 vanuit verschillende hoeken aangeraden werd, naar gevorderd zelfstandig lezen.
In eerste instantie wilde ik een brug slaan tussen het visueel-globaal lezen in de kleuterjaren en het auditief-analytisch lezen op de basisschool, omdat ik merkte dat veel mensen enthousiast een globaalwoordenschat bij hun kind of leerling opbouwden, om deze vervolgens volledig aan de kant te schuiven voor het spellende lezen in groep 3. Ik beschouwde dat als verloren kennis en vaardigheden, verloren tijd, en een gemiste kans voor deze kinderen om zich op een visueel-analytische manier een hoop leesvaardigheden eigen te maken.
Juist door deze weg voort te zetten zouden kinderen met Down syndroom, die auditief vaak zwak zijn en visueel veel sterker, niet tegen een plafond aan hoeven te komen, maar zich gestaag door kunnen ontwikkelen, terwijl ook het praten en communiceren een belangrijk aandachtspunt zou kunnen blijven tijdens het leesonderwijs. En juist dat praten en sociaal gedrag zijn extra uitdagingen voor deze doelgroep, terwijl het visueel maken wat je zegt via het lezen een zeer effectief hulpmiddel blijkt te zijn.
Op basis van meer dan tien jaar ervaring met tientallen kinderen met Down syndroom, schreef ik binnen een paar maanden het boek ‘Leespraat’, en verwoordde daarin mijn ervaringen, mijn kennis en visie op dat moment. Omdat de belangstelling al snel uit de hand liep - ik gaf workshop na workshop, soms drie per week - besloot ik na een paar jaar een docentenopleiding te starten. Daarna volgden meer initiatieven: de begeleidersopleidingen, en de verdiepingsworkshops. En ondertussen bleef ik wekelijks een aantal kinderen begeleiden, iets wat ik tot op heden met veel plezier doe.
Al die jaren van lesgeven en begeleiden, en intensieve communicatie met veel Leespraat-gebruikers, hebben geleid tot allerlei nieuwe ontwikkelingen, die inmiddels via workshops, tijdens de individuele begeleiding, en bijvoorbeeld ook via deze facebookpagina worden doorgegeven. De map Leespraat op zich voldoet niet helemaal meer. Hoewel de meeste hoofdstukken nog steeds adequate informatie en tips geven (met name hoofstuk 1 tot en met 7), zijn de meest recente ontwikkelingen niet in de map opgenomen, en zijn sommige teksten niet meer in overeenstemming met mijn visie.
Leespraat heeft zich ontwikkeld tot zelfstandige methode. Het vervult niet langer een brugfunctie tussen globaal lezen en de reguliere leesmethode op school. Het is een heel eigen leerlijn geworden, waardoor het kind niet heen en weer geslingerd wordt tussen tegenstrijdige methoden en oefeningen. Teveel kinderen vallen op die manier namelijk buiten het schip, ze missen de kans een goede lezer te worden, die ook echt wat heeft aan zijn/ haar leesvaardigheid.
Het is tijd voor een herziene versie, een update van de methode. En daar wordt op dit moment hard aan gewerkt. Binnen nu en een jaar moet deze beschikbaar zijn. Wat verandert er zoal?
1 Leespraat wordt nadrukkelijker gepresenteerd als communicatiemethode. Het aansluiten bij de gesprekken die de opvoeder met het kind heeft, is de spil waaromheen het leesonderwijs draait. Het maken van en werken met eigen teksten komt daarom uitgebreid aan de orde, op diverse manieren.
2 Het LEZEN wordt in alle fasen gekoppeld aan de brede ontwikkeling van BEGRIJPEN (kennis, woordenschat, begrijpend lezen, taal en denken), PRATEN (uitspraak, zinsbouw, totale communicatie), COMMUNICEREN (gespreks- en sociale vaardigheden, gedrag) en ZELF DOEN (zelfredzaamheid, zelfstandigheid, schrijven). Dit is de nieuwe ‘bloem van Leespraat’. Het lezen wordt hiermee nog explicieter verbonden met het leven en de algemene ontwikkeling van het kind.
3 De visueel-analytische weg wordt consequent gevolgd en op geen enkel moment vervangen of aangevuld door de auditieve aanpak (hakken en plakken). Als gevolg van deze verschuiving in visie, krijgt het oefenen met woorddelen een veel grotere rol in het leesonderwijs dan in de huidige Leespraat-map (hoofdstuk 7). Hoofdstuk 8 en 9 komen niet meer terug. De vijf leesfasen worden uitgebreider behandeld.
4 Het auditieve krijgt geen aparte status meer in de ‘bloem van Leespraat’. Het oefenen met auditieve vaardigheden wordt ingebed in het ontwikkelen van het praten en de luistervaardigheid, die nauw met elkaar verbonden zijn.
5 Het leren schrijven krijgt meer aandacht. Met name het werken met ‘Leespraat woordpakketten’, om kinderen de spelling van woorden te leren op de Leespraat-manier, wordt gedetailleerd beschreven.
6 Er zullen door het boek heen veel voorbeelden uit de praktijk gegeven worden en enkele uitgebreide casusverhalen zullen de methode verrijken om de lezer te motiveren en inspireren. Ook zal de tekst verluchtigd en verduidelijkt worden door middel van illustraties en schema’s.
En verder...
In de nieuwe versie zullen vanzelfsprekend ook allerlei brandende vragen van workshopdeelnemers en andere Leespraat-gebruikers worden beantwoord en ingegaan worden op diverse thema’s die op dit moment belangrijk zijn voor ouders, leerkrachten, en andere professionals en begeleiders. Tevens zal de theoretische handleiding volledig herschreven en aangevuld worden.
Na 10 jaar kunnen we vaststellen dat Leespraat op eigen benen is komen te staan en als volwaardige alternatieve communicatie- en leesmethode kan worden ingezet voor kinderen die dat nodig hebben.
Heb jij een mooi casusverhaal of Leespraat-anekdote die goed zou passen in de nieuwe versie van Leespraat? Dan ben je meer dan welkom deze te mailen naar stichtingscope@ziggo.nl .
door Hedianne Bosch
