02/11/2024
TIPS bij NAH
De NAH-compensatiestrategie
Eigenlijk is deze methode ontstaan doordat ik begon na te denken over hoe ik verstoringen en overprikkeling kan compenseren tijdens zwaardere belasting van de hersenen. Wat kan ik voorbereiden en waar moet ik op dat moment aan denken? Want vaak ontkom je ook niet aan momenten die je hersenen zwaar(der) belasten. Dan moet je bijvoorbeeld denken aan werk, een feestje of een receptie, ingewikkelde gesprekken met bijvoorbeeld een arts, therapeut, re-integratie specialist of hypotheekadviseur, weekboodschappen doen of andere dingen die voor jouw hersenen moeilijk of zwaar belastend zijn.
Je kunt dit visualiseren aan de hand van een soort spinnenweb. Centraal in het model staat de situatie waarvoor je compensatie wil voorbereiden. In de blokken rondom het centrum vermeld je dan tegen welke problemen je naar verwachting en uit ervaring aan kunt gaan lopen.
Centraal in het web staat dus de lastige activiteit die voor verstoringen en overprikkeling zorgt. Het centrale thema. In dit voorbeeld is dat een intensief 1-op-1 gesprek. Dat soort gesprekken kosten me enorm veel hersenenergie. Daardoor krijg ik meestal al snel te maken met cognitieverstoringen en overprikkeling. Ik stijg ter plaatse op de verstoringscurve en de hyperfase ligt op de loer.
In dit voorbeeld heb ik 5 problemen benoemd waar ik tijdens zo’n gesprek tegenaan kan lopen. En ik heb ook meteen bedacht hoe ik dat ter plaatse kan verminderen of oplossen, want dat is de essentie van deze techniek. Je bereid het voor zodat je niet straks onder druk een oplossing moet bedenken, wat dan meestal niet zo goed meer lukt:
1. Ik heb gemakkelijk last van tegenlicht of van lichtweerkaatsing (visuele overprikkeling). Ook luide stemmen en andere harde geluiden kunnen me flink overprikkelen.
Compensatie: ik kan een andere plek in de ruimte kiezen, ik kan vragen of de zonwering naar beneden mag, ik zou een petje kunnen dragen en ik heb mijn oordopjes in mijn zak.
2. Bij veel informatie begrijp ik soms niet alles even goed en ik onthoud ook lang niet alles.
Compensatie: ik gebruik L*D (luisteren, samenvatten, doorvragen) om te controleren of ik het goed en vooral ook volledig begrepen heb, ik probeer om zelf het tempo van het gesprek wat lager te houden door steeds even de tijd te nemen om na te denken, Ik benoem het feit dat ik door NAH wat meer tijd nodig heb om dingen te begrijpen en ik maak korte aantekeningen.
3. Het gesprek duurt door snelle vermoeidheid meestal langer dan dat ik het vol kan houden.
Compensatie: ik probeer gesprekken maximaal 40 minuten te laten duren. Een uur is te veel weet ik uit ervaring. Ik maak maximaal 2 van dit soort afspraken per week en vaak vraag ik halverwege of we even een paar minuten kunnen pauzeren (toilet, koffie).
4. Nadenken gaat bij stijging van verstoring en overprikkeling ‘zeer’ doen. Het voelt dan erg onprettig om ergens diep over na te moeten denken. Ik vind mijn weg dan niet in alle informatie.
Compensatie: ik realiseer me stop-denken-doen en ik ga met mezelf in gesprek. Ik stel mezelf de vragen ‘wat gebeurt en nu en wat moet ik doen’. Ik probeer om ingewikkelde onderwerpen op te splitsen in kleinere deelonderwerpen die we stuk voor stuk bespreken en ik denk na op papier.
5. Cognitieve overprikkeling stijgt tijdens een inspannende activiteit.
Compensatie: Ik probeer steeds de rust te bewaren door even diep adem te halen, ik vertraag het gesprek een beetje, ik communiceer zelf zo kort en bondig mogelijk en ik probeer in een rustig(er) tempo te spreken en te antwoorden.
Actiepunt - En zo kun je voor belangrijke activiteiten die je hersenen extra belasten of verstoren een NAH-compensatiestrategie uitwerken. Dan ben je goed voorbereid. Je kunt de strategie bijvoorbeeld toepassen voor een familiedag, voor korte vakanties, een oppasdag voor de kleinkinderen, een bezoek aan een therapeut, een hobbyproject, een klus in huis, functioneren op het werk, et cetera. In het begin kan het best lastig zijn om effectieve strategieën te bedenken en kost dit ook extra energie. Maar je wordt er vanzelf handig in. Oefening baart kunst! En je zult merken dat je voor verschillende situaties vaak deels dezelfde oplossingen bedenkt.
Maar het werkt niet altijd. Ik heb geprobeerd om ook een NAH-compensatiestrategie te maken voor feestjes en de buurt-BBQ, en dat is niet gelukt. Dit soort dingen verstoren en overprikkelen zo heftig dat ik nog geen compensatie-strategie heb kunnen vinden die werkt. Voorlopig is dat helaas een no-go dus.
Bron: deze tekst komt uit het boek 'Crappy Brainz, cognitieverstoring en overprikkeling bij NAH'. Zie onderstaande link:
www.eddenouden.nl/cb
