12/08/2024
Vorige week bespraken in de blog de benamingen “Dader en Slachtoffer”, en hoe
dit niet altijd de lading dekt of past in de context. Wij weten dat het vaak
ingewikkelder ligt dan de zwart-witte vingerwijstechniek. Maar hoe zit het
dan wel? Welke rolverdelingen komen we wèl tegen in pestgedrag?
Laten we de hoofdrolspelers introduceren en hun rollen en tactieken
bespreken.
Aanjager
De aanjager vermijdt graag ‘dirty work’ en moedigt de ‘pester’ aan om actie
te ondernemen. Hij hoopt zelf onopgemerkt buiten schot te blijven en
handelt vaak uit angst, voortkomend uit een onderliggende oorzaak bij
hem. Er is iets gaande wat hij probeert te verbloemen, en dat doet hij door
een ander aan te wijzen als gepeste en pester. Hierdoor ervaart hij een
gevoel van macht of gezag: en volgens het gedrag van de aanjager; zal deze
persoon niet onderuitgehaald worden.
Pester
De pester voert de acties uit en kan worden opgejaagd door de aanjager of
zelf een onderliggende oorzaak hebben. Het onderscheid tussen de
aanjager en de pester is dat de pester bereid is zelf actie te ondernemen,
zelfs als dit 'dirty work' omvat. Word hij aangestuurd door de aanjager, dan handelt hij mogelijk uit eigenbelang of om zijn positie in de groep te behouden. Heeft de pester zelf een gevoelige onderliggende oorzaak, dan zal hij zich waarschijnlijk
bedreigd voelen door de gepeste en zal hij de bedreiging buiten de groep
sluiten.
Meeloper
De meeloper gaat wellicht individueel wel om met de gepeste, maar
negeert hem in de groep uit angst om zelf gepest te worden. De meeloper
kopieert het gedrag van de van de groep vanuit zelfbescherming. En
ondanks hij het misschien niet eens is met het pestgedrag, houdt hij toch
zijn mond voordat hij zelf de pineut is.
Gepeste
De ongelukkige van het verhaal: de gepeste wordt als een gevaar voor de
groepsdynamiek gezien. Er zijn verschillende oorzaken waardoor de
gepeste gezien kan worden als gevaar voor de groep. (zie blog van vorige
week.) Omdat de groep verzekerd wil zijn van veiligheid, zal hij buiten de
groep worden gezet. De gepeste is bereid om groot deel autonomie in te
leveren om bij de groep te horen, wat hem enorm beïnvloedbaar maakt De
gepeste zijn persoonlijkheid wordt gevormd naar de groep en je zult je
verbazen over hoelang dit vol te houden is! Maar er zal een breekpunt zijn
en deze kan twee kanten op. Hij wordt geconfronteerd met zijn ware identiteit en kiest ervoor de groep te verlaten, of hij blijft onzeker en heeft externe hulp nodig om zichzelf terug te vinden. De gepeste draagt vaak een last met zich mee die verwerkt moet worden om toekomstige groepssituaties niet te beïnvloeden. Dit maakt hem
kwetsbaar en kan leiden tot onbewust pestgedrag als vorm van
zelfbescherming.
Maar ik begrijp dat u denkt: dit is toch anders bij mijn dochter van 8 als
voor mij en mijn kibbelende collega’s. Ja dat klopt, kinderen maken vanaf
hun 7e levensjaar kennis met hun overlevingsinstinct. Zij mogen dus nog de
ruimte nemen om spelenderwijs te onderzoeken, uit te dagen en te plagen.
Maar volwassenen moeten verantwoordelijk zijn om het verschil te
herkennen tussen grapjes en pestgedrag en zouden ook voor de zwakkere
moeten opkomen in de groep.
*Het overlevingsinstinct is het primitieve instinct om jezelf te beschermen,
deze is samen te vatten in drie begrippen: flight, fight of freeze.
Wilt u meer weten over de verschillen tussen kinderen en volwassenen in
buitensluitende situaties? In de volgende blog gaan we hier verder op in. Volg ons en blijf op de hoogte van onze blogs!
