13/05/2025
एन्जाइटी (चिन्ता विकार) भनेको के हो?
आयुर्वेद अनुसार एन्जाइटीको कारण र उपचार आयुर्वेदमा एन्जाइटीलाई "मानसिक विकार" मानिन्छ, जसको मूल कारण वात दोषको असंतुलन, रजस र तमस गुणको प्रभुत्व, तथा प्राण वायुको अवरोध मानिन्छ। उपचारका लागि निम्न जडिबुटी र विधिहरू प्रयोग गरिन्छन्ः
१. अश्वगन्धा (Ashwagandha)
गुणः तनाव कम गर्ने, मस्तिष्कलाई शान्त पार्ने।
प्रयोग विधिः
१ चम्मच अश्वगन्धा पाउडर गरम दूधसँग मिसाएर राती सुत्नु अघि सेवन गर्ने।
वा १-२ गोली अश्वगन्धा क्याप्सुल प्रतिदिन पानीसँग लिने।
२. ब्राह्मी (Brahmi) घोडताप्रे
गुणः स्मरण शक्ति बढाउने, चिन्ता कम गर्ने।
प्रयोग विधिः
५-१० पात ब्राह्मी पानीमा पिसेर खाली पेट सेवन गर्ने। ब्राह्मी तेलले टाउकोमा मालिश गर्नाले निद्रा राम्रो हुन्छ।
३. जटामांसी (Jatamansi)
गुणः नर्वस सिस्टमलाई शान्त पार्छ, डिप्रेशन र अनिद्रामा फाइदाजनक ।
प्रयोग विधिः
१ चम्मच जटामांसी पाउडर दूध वा पानीसँग मिलाएर दिनमा
२ पटक लिने।
४. शंखपुष्पी (Shankhpushpi)
गुणः मन शान्त गर्छ, एकाग्रता बढाउँछ।
प्रयोग विधिः
१ चम्मच शंखपुष्पी पाउडर गरम पानीसँग लिने।
५. तुलसी (Tulsi) र बेसार (Turmeric) गुणः एन्टिअक्सिडेन्ट, तनाव नियन्त्रण।
प्रयोग विधिः
तुलसीको चिया बनाएर दिनमा २ पटक पिउने। हल्दी दूध (गोल्डन मिल्क) राती सेवन गर्ने। आयुर्वेदिक उपचारका अतिरिक्त के गर्ने ? ध्यान र योगः प्राणायाम (अनुलोम-विलोम), शवासन गर्ने।
आहार : हरियो साग, फलफूल, नट्स, ओमेगा-३ युक्त आहार लिने।
दिनचर्याः नियमित सुत्ने, क्याफिन र अल्कोहल कम गर्ने।
नोटः
जडिबुटीहरू प्रयोग गर्नु अघि आयुर्वेदिक चिकित्सकसँग सल्लाह लिनुहोस्।
गम्भीर अवस्थामा मनोचिकित्सकको परामर्श लिने।
आयुर्वेदले एन्जाइटीको उपचार प्राकृतिक रूपमा गर्छ, तर धैर्य र नियमितताको आवश्यकता पर्छ।
