
12/10/2025
SREBRNIK - PIĘCIORNIK GĘSI
Pięciornik gęsi o liściach od spodu jedwabisto, srebrzyście owłosionych (stąd też jego nazwa - srebrnik) jest gatunkiem bardzo u nas rozpowszechnionym.
Rośnie na suchych i słonecznych wzgórzach, pastwiskach, na brzegach rzek, w rowach, a nawet na ulicach. Często rośnie jako chwast w lucernie i koniczynie.
Pędy ma rozesłane po ziemi, tworzy liczne rozłogi nadziemne, jak u truskawek. Rzuca się w oczy dzięki srebrzystym liściom i złoto-żółtym (5-krotnym) kwiatkom. Kwitnie od maja do czerwca. Roślinę tę szczególnie lubią gęsi (stąd też jej druga nazwa), owce, kozy i świnie. Surowcem jest całe ziele, które ścina się tuż przy ziemi, ale bez korzeni.
Pięciornik gęsi to od dawna znany lek ludowy. Zawiera garbniki, flawony, dość dużo witaminy C oraz związek bliżej nie zbadany. Prawdopodobnie ten właśnie związek ma właściwości przeciwskurczowe. Działa zwłaszcza na mięśnie gładkie. Stąd stosuje się zioło w stanach skurczowych macicy i jelit oraz w biegunce. W medycynie ludowej stosuje się też pięciornik gęsi przy niedostatecznym wydzielaniu soku żołądkowego, braku łaknienia, dolegliwości wątroby oraz zmniejszeniu przepływu żółci. Jak z tego wyliczenia wynika, jest to bardzo użyteczne ziele, trudno się więc dziwić upodobaniom gęsi i owiec, one - instynktownie wiedzą co im służy.
Ziela pięciornika używa się zwykle do wewnątrz w postaci naparu, w proporcji od 10-30 g na szklankę wrzątku. Pić 4 łyżki stołowe, 3 razy dziennie przed jedzeniem. Przy bolesnym miesiączkowaniu, pić już na 2-3 dni przed menstruacją. Natomiast zewnętrznie, na bolące, chore miejsca, głównie przy reumatyzmie (zapaleniu stawów) i żylakach, stosuje się świeże, zmiażdżone ziele w postaci okładów.