04/08/2025
⛔️ Żołądek
📌 1. Kwas nie powstaje samotnie
Każdy, kto choć odrobinę interesuje się fizjologią, wie, jak istotną rolę w układzie pokarmowym pełni kwas solny. Jest on niezbędny do prawidłowego trawienia - zwłaszcza białek - oraz do ochrony organizmu przed patogenami. Sok żołądkowy ma pH około 1-2,5 - co oznacza bardzo silne środowisko kwaśne.
Jednak wbrew pozorom, żołądek to nie tylko „zbiornik kwasu”. To również miejsce powstawania substancji zasadowych, dlatego można go słusznie nazwać fabryką zasad. Jak to możliwe?
Otóż produkcja kwasu solnego zachodzi w komórkach okładzinowych żołądka poprzez rozpad soli kuchennej (NaCl), dwutlenku węgla (CO₂) i wody (H₂O). Gdy organizm potrzebuje zasadowych związków (np. wodorowęglanu sodu), aktywuje proces wytwarzania kwasu solnego - ponieważ powstawanie kwasu i zasady są ze sobą ściśle powiązane.
To oznacza, że w sytuacjach niedoboru buforów zasadowych (np. przy zakwaszeniu tkanek), organizm może celowo „produkować kwas” tylko po to, by uzyskać zasady. Ta fizjologiczna zależność pomaga lepiej zrozumieć zjawisko nadkwasoty - która nie zawsze jest wynikiem błędu, lecz może być kompensacyjnym mechanizmem równowagi.
📌 2. Zakwaszenie organizmu
☝️ Dwa spojrzenia: akademickie vs. regulacyjne
W medycynie akademickiej pojęcie „zakwaszenia organizmu” odnosi się wyłącznie do poważnych stanów klinicznych, takich jak kwasica metaboliczna. Może ona wystąpić m.in. w przebiegu cukrzycy (kwasica ketonowa), niewydolności nerek, niewyrównanej kwasicy mleczanowej czy zatruciach. W takich przypadkach stwierdza się mierzalny spadek pH krwi tętniczej poniżej 7,35. Jest to stan bezpośredniego zagrożenia zdrowia, wymagający pilnej interwencji medycznej i monitorowania laboratoryjnego.
Z kolei w medycynie biologicznej pojęcie „zakwaszenia” rozumiane jest szerzej - jako stan funkcjonalnego przeciążenia organizmu kwasami, który może nie mieć odzwierciedlenia w spadku pH krwi, ale oznacza osłabienie mechanizmów buforujących i regulacyjnych. Taki stan objawia się wtedy, gdy:
✔️ organizm traci zasadowe bufory (takie jak wodorowęglany i minerały zasadowe),
✔️ nie nadąża z eliminacją kwaśnych metabolitów,
✔️ dochodzi do obciążenia i „zakwaszenia” tkanki łącznej,
✔️ zaburzone zostają mechanizmy adaptacji i regulacji środowiska wewnętrznego.
W tym ujęciu zakwaszenie nie zawsze oznacza zmianę pH krwi - ale jest sygnałem, że organizm pracuje ponad swoje możliwości detoksykacyjne i buforujące.
Może to objawiać się m.in.:
✔️ przewlekłym zmęczeniem,
✔️ zmianami skórnymi,
✔️ suchą skórą,
✔️ świądem skóry,
✔️ przetłuszczającymi się włosami, skórą twarzy, klatki piersiowej i karku,
✔️ tłusty, biały łupież,
✔️ obrzęki,
✔️ ćmienie i bóle głowy, migreny
✔️ mgła umysłowa,
✔️ problemy z pamięcią i koncentracją,
✔️ problemy z łączeniem faktów,
✔️ bezsens życia,
✔️ bóle mięśni i stawów,
✔️ utrudniony powrót do równowagi po stresie,
✔️ nałogi, m.in. uzależnienie od słodyczy,
✔️ złe samopoczucie po wysiłku,
✔️ niepłodność.
W medycynie biologicznej taki stan interpretowany jest jako obciążenie regulacyjne - niekoniecznie patologiczne, ale wymagające wsparcia systemu buforowego i odciążenia organizmu.
📌 3. Jak z soli powstają kwasy i zasady
☝️ Rola soli w regulacji wewnętrznego środowiska
Sól kuchenna (chlorek sodu, NaCl) to jeden z podstawowych składników płynów ustrojowych człowieka. Jest nie tylko składnikiem diety - to również surowiec do produkcji kwasu solnego i związków zasadowych w żołądku. Nasz organizm nie pozostawia jej poziomu przypadkowi - stale monitoruje i precyzyjnie reguluje jej stężenie.
We krwi krąży średnio około 6 gramów soli - to wystarczająco, by utrzymać prawidłowe ciśnienie osmotyczne i pH. Jednak dzienne zużycie i przetwarzanie soli w organizmie może sięgać nawet 30-40 gramów, ponieważ sól bierze udział nie tylko w regulacji płynów, ale również w procesach metabolicznych, trawiennych i buforujących.
Sól nie jest więc tylko przyprawą - to pierwotny regulator środowiska wewnętrznego, a jej nadmiar lub niedobór uruchamia reakcje na poziomie układu nerwowego, hormonalnego i wydalniczego.
📌 4. Jakie zadania mają związki zasadowe?
☝️ Wodorowęglan sodu - cichy bohater regulacji
Na pierwszy rzut oka proces powstawania wodorowęglanu sodu (NaHCO₃) może wydawać się drugoplanowy w porównaniu do spektakularnej funkcji kwasu solnego. W rzeczywistości jest jednak zupełnie odwrotnie – dla długofalowego zdrowia i regulacji organizmu wytwarzanie związków zasadowych ma fundamentalne znaczenie.
☝️ Kwas solny, jak wiadomo, odpowiada za:
✔️ trawienie białek,
✔️ aktywację enzymu pepsyny,
✔️ ochronę przed patogenami dostającymi się z pokarmem i śliną.
☝️ Ale jego „zasadowy brat”, czyli wodorowęglan sodu:
✔️ zobojętnia kwaśną treść żołądkową, zanim trafi ona do dwunastnicy,
✔️ umożliwia dalsze trawienie w jelicie cienkim,
✔️ neutralizuje kwaśne metabolity w całym organizmie,
✔️ wspiera oczyszczanie tkanki łącznej z nagromadzonych kwasów.
To właśnie dlatego w czasie produkcji kwasu solnego w żołądku powstaje równolegle ponad dwa razy więcej związków zasadowych - i to nie jest przypadek.
📌 5. Dlaczego organizm potrzebuje tak dużo zasad?
Związki zasadowe są niezbędne nie tylko do zobojętniania kwasu solnego, ale również do zaopatrywania innych narządów trawiennych w zasady, których potrzebują do prawidłowej pracy :
✔️ trzustka - do produkcji zasadowego soku trzustkowego,
✔️ wątroba i pęcherzyk żółciowy - do wytwarzania i wydzielania żółci,
✔️ jelita - do ochrony błon śluzowych i regulacji flory bakteryjnej.
Aby to lepiej zobrazować:
✔️ żołądek produkuje ok. 2,5 litra soku żołądkowego dziennie,
✔️ trzustka i gruczoły jelitowe - ponad 5 litrów płynów zasadowych:
- w tym ok. 0,5 l żółci,
- 1,5 l soku trzustkowego,
- 1,5 l soku jelitowego,
✔️ oraz 1,5 litra śliny, która także ma odczyn zasadowy i odpowiada za wstępne trawienie oraz neutralizację kwasów w jamie ustnej.
📌 6. Zasady są niezbędne do życia
☝️ Bufory zasadowe jako wewnętrzny system oczyszczania
W zdrowym organizmie związki zasadowe (bufory) odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej. Ich zadaniem jest neutralizacja nadmiaru kwasów powstających nie tylko w procesie trawienia, ale przede wszystkim w wyniku codziennego metabolizmu komórkowego - np. w trakcie pracy mięśni, trawienia białek, stresu czy stanów zapalnych.
Jak działają zasady w organizmie?
☝️ Zasady – głównie w postaci wodorowęglanu sodu - łączą się z kwasami zgromadzonymi w tkance łącznej, tworząc obojętne sole, które mogą zostać bezpiecznie wydalone. Transport tych soli odbywa się wraz z krwią i limfą do:
✔️ jelit,
✔️ nerek,
✔️ skóry (poprzez pot).
To działanie jest fundamentalne dla funkcjonowania układu detoksykacyjnego - ponieważ bez zasadowych buforów kwasy „grzęzną” w tkankach, obciążając układ odpornościowy i regulacyjny.
📌 7. Zasady znikają - muszą być odnawiane
Zneutralizowane zasady (po związaniu z kwasami) są tracone bezpowrotnie.
☝️ Organizm nie może ich „odzyskać” - dlatego wymagają stałego uzupełniania m.in. z:
✔️ elektrolity (wodorowęglany), Alkala N, Alkala T, Basica, Rebasit, Presselin Osmo,
✔️ dobrej jakości sól nie jodowana (5-10g),
✔️ z pożywieniem (warzywa - korzenne, liściaste),
✔️ woda mineralna.
Bez wystarczającej ilości zasad organizm nie jest w stanie efektywnie neutralizować kwaśnych metabolitów, co z czasem prowadzi do przeciążenia tkanek, stanów zapalnych i spadku odporności.
📌 8. Zasadowy strumień oczyszczania
Wodorowęglan sodu działa niczym wewnętrzny strumień oczyszczający - przenika przez tkankę łączną, „wypłukując” zalegające kwasy, toksyny i produkty przemiany materii. Można go porównać do alkalicznego strumienia, który usuwa „kwaśny brud” z organizmu.
Bez tego działania - organizm zaczyna gromadzić kwaśne metabolity w miejscach najmniej aktywnych metabolicznie, co prowadzi do przeciążenia, zmęczenia, bólu i przewlekłych dolegliwości.
📌 9. Sól pomaga przy trawieniu
☝️ Jak sól wspiera produkcję kwasu i zasad
Aby organizm mógł prawidłowo funkcjonować, musi utrzymywać stały poziom soli (NaCl) w płynach ustrojowych. To nie tylko kwestia smaku w diecie - sól reguluje ciśnienie osmotyczne, objętość krwi, przewodnictwo nerwowe oraz równowagę kwasowo-zasadową. Jej ilość jest precyzyjnie nadzorowana przez układ nerwowy, a także przez mechanizmy odpowiedzialne za dostarczanie i wydalanie płynów.
Sól jako surowiec do produkcji kwasu i zasad
Jednym z kluczowych miejsc, gdzie sól pełni swoją fizjologiczną rolę, jest żołądek. W komórkach okładzinowych błony śluzowej dochodzi do jej rozkładu – proces ten służy nie tylko wytwarzaniu kwasu solnego, lecz także produkcji wodorowęglanu sodu - substancji zasadowej.
Do rozkładu soli potrzebne są trzy składniki:
✔️ sól kuchenną,
✔️ dwutlenek węgla,
✔️ wodę.
W wyniku reakcji:
✔️ chlor (Cl⁻) łączy się z wodorem (H⁺) - tworzy się kwas solny (HCl),
✔️ reszta - sód (Na⁺), CO₂ i H₂O - tworzy wodorowęglan sodu, potocznie znany jako soda oczyszczona.
To naturalny proces fizjologiczny, który zachodzi nieustannie. Co ciekawe, przy wytworzeniu 1 grama kwasu solnego, powstaje aż 2,3 grama wodorowęglanu sodu. To kolejny dowód na to, że organizm nie produkuje kwasu bez jednoczesnego tworzenia zasadowego bufora.
📌 10. Dokąd trafia wodorowęglan sodu?
☝️ Po wytworzeniu w żołądku, wodorowęglan sodu:
1. zostaje wchłonięty do krwiobiegu,
2. krąży po całym organizmie, wspierając neutralizację nadmiaru kwasów,
3. trafia do jelit, gdzie może ponownie połączyć się z kwasem solnym, tworząc neutralną sól kuchenną, która zostaje wydalona.
☝️ Ten cykl - od rozkładu soli, przez produkcję zasad, po ich neutralizację i wydalenie - to jedno z najbardziej fundamentalnych ogniw regulacji wewnętrznego środowiska organizmu.
📌 11. Co dzieje się podczas niedoboru zasad?
Organizm musi nieustannie uzupełniać zasady, aby móc dalej skutecznie neutralizować kwasy. Jeśli pokarm nie dostarcza ich wystarczająco dużo - ciężar regulacji przejmuje trzustka, która próbuje wytwarzać zasady endogennie. Jednak ma ona ograniczoną możliwość produkcji wodorowęglanów - tylko taką, jaka wynika z rozkładu soli w żołądku.
☝️ Kompensacja staje się problemem.
Kiedy rezerwy się kurczą, a zapotrzebowanie rośnie, organizm uruchamia kompensacyjny mechanizm:
✔️ Żołądek zaczyna rozkładać sól nie po to, by trawić pokarm, ale po to, by odzyskać zasady.
✔️ W efekcie powstaje kwas solny - ale nie zostaje użyty do trawienia, bo nie ma posiłku.
✔️ Kwas zalega w żołądku między posiłkami, co prowadzi do patologicznego stanu nadkwaśności.
Taki stan może skutkować typowymi objawami:
✔️ kwaśnym odbijaniem,
✔️ pieczeniem w przełyku,
✔️ zgagą,
✔️ refluksem (zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku),
✔️ bólem śluzówek,
✔️ a z czasem - nadżerkami i owrzodzeniami śluzówki przełyku, żołądka i jelit.
☝️ Co istotne - te objawy nie wynikają z „nadprodukcji kwasu”, ale z jego niewłaściwego czasu i celu powstania. Organizm wytwarza kwas, bo pilnie potrzebuje zasady – ale brak posiłku sprawia, że ten kwas staje się toksycznym balastem, zamiast pełnić swoją naturalną funkcję trawienną.
☝️ W medycynie biologicznej takie zakwaszenie interpretowane jest nie jako patologia, lecz jako funkcjonalne przeciążenie regulacyjne - które można odwrócić poprzez:
✔️ uzupełnienie zasad z dietą,
✔️ odciążenie trzustki i jelit,
✔️ wspieranie procesów buforowania i detoksykacji,
✔️ oraz świadomą regenerację całego układu pokarmowego i regulacyjnego.
📌 12. Zmniejszenie wytwarzania kwasu zamiast podawania zasad
☝️ Leczenie objawów zamiast przyczyny?
Opisywane wcześniej mechanizmy fizjologiczne - choć dobrze poznane - są w praktyce klinicznej często ignorowane lub marginalizowane. W konsekwencji pacjenci z objawami nadkwasoty niemal rutynowo otrzymują leki z grupy inhibitorów pompy protonowej (IPP) - takie jak omeprazol, pantoprazol czy esomeprazol. Ich zadaniem jest zahamowanie wydzielania kwasu solnego w żołądku.
☝️ Z punktu widzenia medycyny konwencjonalnej to skuteczna i szybka metoda tłumienia objawów:
✔️ kwaśnego odbijania,
✔️ pieczenia w przełyku,
✔️ zgagi czy refluksu.
Jednak większość pacjentów nie jest świadoma, że jest to wyłącznie pomoc doraźna - która nie usuwa przyczyny, a często pogłębia stan zakwaszenia.
📌 13. Dlaczego leki IPP nie rozwiązują problemu?
☝️ Leki hamujące wydzielanie kwasu solnego blokują cały mechanizm, w którym powstają zarówno kwasy, jak i zasady. A przecież, jak pokazano wcześniej:
✔️ produkcja HCl i NaHCO₃ to proces nierozerwalny,
✔️ hamując jeden, hamujemy także drugi,
✔️ spada zdolność buforowania,
✔️ a organizm traci naturalne narzędzia oczyszczania i regulacji.
W rezultacie:
✔️ objawy ustępują tymczasowo,
✔️ zakwaszenie wewnętrzne się pogłębia,
✔️ a organizm traci zdolność samoregulacji,
✔️ co może prowadzić do nawrotów, przewlekłości i kolejnych zaburzeń (np. dysbiozy, nietolerancji pokarmowych, osłabienia trzustki, niedoborów mineralnych, nieszczelności jelit, rozrostu patogenów).
📌 14. Regulacja zamiast tłumienia
☝️ Z perspektywy medycyny biologicznej leczenie nadkwasoty powinno polegać nie na blokowaniu kwasu, lecz na przywracaniu równowagi - czyli:
✔️ uzupełnianiu zasadowych buforów,
✔️ wspieraniu naturalnej produkcji wodorowęglanów,
✔️ odciążeniu układu pokarmowego,
✔️ oraz regeneracji układu regulacyjnego.
Dopiero wtedy można zatrzymać błędne koło kompensacji - i umożliwić organizmowi powrót do zdrowej samoregulacji.
☝️ Zwróć uwagę na ten problem !
---------------------------------------------------------------
📩 Masz pytania? Napisz - chętnie Ci pomogę
📌 Kontakt
📧 magdalenamudryzielarz@gmail.com