Poradnia Dietetyczna Health 12 - Paweł Mączkowski, Wojska Polskiego 5 (przychodnia NZOZ Medyk), Tczew (2025)

26/06/2025

Kreatyna to jeden z najlepiej przebadanych suplementów, ale wciąż niedoceniany.
⠀
95% kreatyny znajduje się w mięśniach, co pokazuje, jak istotna jest dla rozwoju siły i hipertrofii. Ale nawet niewielkie ilości obecne w mózgu wystarczą, by zapewnić dodatkowe korzyści poznawcze. Kreatyna pełni rolę wewnętrznego magazynu energii. Organizm błyskawicznie sięga po nią w chwili zwiększonego zapotrzebowania – np. przy intensywnym wysiłku fizycznym, umysłowym czy w chorobie.
⠀
Kreatyna realnie opóźnia rozpad mięśni, ułatwia budowę masy i zwiększa siłę. Jej potencjał sięga jednak dużo dalej. Z wiekiem narasta ryzyko sarkopenii – powolnego i często niezauważalnego ubytku masy mięśniowej, który sprzyja urazom i pogarsza jakość życia. Badania pokazują, że kreatyna może pomóc w zachowaniu tkanki mięśniowej na starość i spowolnić rozwój sarkopenii.
⠀
🦴 Suplementacja połączona z umiarkowaną aktywnością wspiera też gęstość mineralną kości. Standardowe 5 g dziennie to za mało. Dla efektów w kontekście zdrowia kości dawkę warto zwiększyć do 10 g.
⠀
Kreatyna wspiera też komórki nerwowe w dostarczaniu energii do mózgu i wpływa na jakość sygnału między neuronami. Lepsza koncentracja, szybsze przetwarzanie informacji, lepsza tolerancja psychiczna – takie efekty pojawiają się przy dawkach 10–20 g dziennie, stosowanych przez minimum tydzień, choć optymalnie przez 3 do 6 miesięcy 🧠
⠀
Co więcej, niska liczba i słaba ruchliwość plemników ma często związek z niskim poziomem kreatyny w organizmie. Zważając na spadającą płodność mężczyzn na całym świecie, istnieją przesłanki, że kreatyna może temu w pewnym stopniu zaradzić.
⠀
Ostatni efekt dotyczy układu krążenia. Stosowanie kreatyny w ilości 20 g dziennie przez zaledwie 7 dni doprowadziło do istotnego zmniejszenia sztywności tętnic i zagrożenia rozwojem miażdżycy.
⠀
Wbrew opinii kreatyna nie powoduje zauważalnych skutków ubocznych związanych z odwodnieniem, skurczami mięśni, dolegliwościami jelitowymi czy nerkami.
⠀

16/06/2025

Wyobraźcie sobie, że kupujecie „lek”, który nie zawiera ani grama substancji aktywnej. Ani jednej cząsteczki. Substancja aktywna? Nie znajdziesz. Została rozcieńczona do zera.
⠀
To nie żart – to homeopatia. Metoda leczenia stworzona w 1796 roku przez Samuela Hahnemanna, kiedy nie znano jeszcze bakterii, wirusów ani układu odpornościowego. Hahnemann wierzył, że podobne leczy się podobnym, a im więcej razy rozcieńczysz substancję, tym silniejsze jej działanie ⚗️
⠀
Efekt? W tzw. preparacie C30 substancja aktywna została rozcieńczona biliony razy. Szansa, że znajdzie się choć jedna jej cząsteczka, jest praktycznie zerowa. Zostaje tylko nośnik: cukier lub woda oraz wiara, że to wystarczy.
⠀
🔬 Badania naukowe wielokrotnie pokazały, że homeopatia nie działa lepiej niż placebo. Skuteczność leków homeopatycznych jest sprzeczna z podstawami fizyki, chemii i biologii. Nie bez powodu Naczelna Rada Lekarska oficjalnie odradza jej stosowanie. Refundacji nie ma – dowodów skuteczności też nie. A mimo to homeopatia wciąż przynosi producentom miliardy. Nie pacjentom. Im zostaje tylko złudzenie leczenia.
⠀
Homeopatia to nie ziołolecznictwo. Nie zawiera substancji roślinnych. Nie leczy. Ale potrafi odciągnąć chorego od prawdziwej terapii.
⠀

11/06/2025

Wyobraźcie sobie sytuację, w której w każdej apteczce znajduje się „uniwersalna krew”, gotowa do użycia w nagłych wypadkach 🩸
⠀
Naukowcy z Nara Medical University w Japonii pracują właśnie nad takim rozwiązaniem – hemoglobinowymi pęcherzykami (HbV), które działają jak sztuczne czerwone krwinki.
⠀
Wyciągają hemoglobinę z przeterminowanych dawek krwi i zamykają ją w lipidowej otoczce – bez antygenów grup krwi, bez wirusów. Przechowują w temperaturze pokojowej nawet 2 lata, co jest ogromnym skokiem w porównaniu z 42 dniami dla normalnej krwi.
⠀
🧫 HbV przeszły już pierwsze testy bezpieczeństwa na ludziach – obecnie trwa faza 1B badań klinicznych. Nie trzeba dopasowywać grupy krwi, co pozwala na szybkie transfuzje w sytuacjach awaryjnych. Tego typu preparaty sprawdzą się w katastrofach, na polu walki czy w odległych placówkach medycznych, gdzie nie ma dostępu do chłodni.
⠀
Jeśli testy wypadną dobrze, nie będziemy już zdani na prawdziwą krew tylko na zapas uniwersalnych „pęcherzyków”, które można trzymać latami i użyć w każdej sytuacji 🚑
⠀

05/06/2025

Zastanawialiście się, ile kalorii może mieć Wasz smartfon? Około 15% więcej niż Wasz posiłek. Wystarczy, że korzystacie z niego podczas jedzenia 📱
⠀
Badania pokazują, że korzystanie ze smartfona podczas posiłku zwiększa spożycie kalorii średnio o 15% w porównaniu do jedzenia bez rozpraszaczy. Podobnie jest z oglądaniem telewizji. Osoby jedzące przed ekranem spożywają więcej kalorii.
⠀
Rozproszenie uwagi zaburza kontrolę nad tym, ile zjadasz. Mózg nie rejestruje sygnałów sytości, bo skupia się na bodźcach z telefonu, nie na posiłku. W efekcie jesz szybciej, więcej, częściej sięgasz po dokładkę.
⠀
Badanie Ogden i współpracowników z 2013 roku wykazało, że jedzenie w obecności rozpraszaczy, takich jak telefon czy telewizor, może zwiększyć spożycie kalorii nawet o 10–25%, w zależności od rodzaju rozproszenia. Jeśli zjadasz 600 kcal z obiadu (np. kurczak z ryżem i warzywami), to z telefonem obok możesz zjeść nieświadomie nawet 750. Czyli +150 kcal – jak dodatkowy baton, którego nawet nie planowaliście.
⠀
Z kolei Higgs i Woodward w 2009 roku wykazali, że osoby jedzące przy włączonej telewizji zjadały znacznie więcej – ale nie pamiętały, co dokładnie zjadły. Jak podkreślili: „Pamięć o posiłku wpływa na to, ile zjemy później. Rozpraszacze ją osłabiają, więc jemy więcej.”
⠀
Odłóż telefon i skup się na jedzeniu. To jedna z prostszych rzeczy, które naprawdę robią różnicę.
⠀

26/05/2025

Insulinooporność wpływa na życie i zdrowie hormonalne, powodując senność po posiłkach 🧠😴
⠀
Znasz to uczucie, kiedy zjesz porządny obiad i zamiast energii czujesz tylko zmęczenie? Zaczyna się od ziewania, potem pojawia się mgła w głowie, chcesz się położyć, a koncentracja leży. To nie lenistwo i nie „normalna reakcja”. To może być insulinooporność – zaburzenie, które dotyka coraz więcej osób, często niezdiagnozowane.
⠀
Insulina to hormon, który pomaga komórkom „złapać” glukozę z krwi. Gdy komórki przestają na nią reagować, organizm zaczyna produkować jej coraz więcej. Po posiłku dochodzi do gwałtownego wyrzutu insuliny. Komórki nadal są oporne, więc poziom glukozy szybko spada, a wraz z nim energia i zdolność skupienia. Pojawia się senność, podrażnienie i spadek nastroju.
⠀
🍩 Często winne są węglowodany proste: biały chleb, słodkie przekąski, napoje. Ale nie tylko. Zbyt mało snu, przewlekły stres i mało ruchu – to wszystko wpływa na rozchwianie gospodarki glukozowo-insulinowej. Kluczowym problemem jest po prostu przeenergetyzowanie, czyli zjadanie więcej kalorii niż organizm faktycznie potrzebuje. Nie oznacza to jednak, że trzeba rezygnować ze słodyczy czy ulubionych smaków.
⠀
Insulinooporność wpływa również na hormony – zaburza poziom testosteronu, estrogenów, pracę tarczycy, a nawet jakość snu i nastrój.
⠀
Tymczasem dobrze poprowadzona dieta może realnie poprawić samopoczucie, koncentrację i wyniki, a współpraca z dietetykiem to często pierwszy krok, żeby to uporządkować.
⠀

14/05/2025

Globalizacja wpływa nie tylko na ekonomię i technologię, ale też na to, co mamy w lodówce i na talerzu 🌍🍽️
⠀
Weźmy Coca-Colę. Wszyscy znamy czerwonego Mikołaja z reklamy – uśmiechnięty, pulchny dziadek z siwą brodą i czapką. Ale mało kto pamięta, że ten wizerunek to nie efekt „magii świąt”, tylko bardzo konkretna kampania reklamowa z lat 30. XX wieku – właśnie Coca-Coli. Przedtem Mikołaj bywał niebieski, biały, złoty – zależnie od kraju. To pokazuje, że globalizacja obejmuje nie tylko produkty – ale też symbole, emocje i całą kulturę jedzenia.
⠀
🍔 Podobnie z hamburgerami. Kiedyś konkretna potrawa z Hamburga, potem USA. Dziś McDonald’s w 100 krajach serwuje lokalne wersje – np. McBaguette we Francji czy wegetariański McAloo Tikki w Indiach, gdzie nie serwują wołowiny. Niby szacunek dla lokalnych tradycji, ale forma zostaje: bułka, frytki, cola, szybka konsumpcja.
⠀
Dzieci, młodzież i dorośli uczą się jeść według globalnego schematu – a nie lokalnej kuchni. Nawet jeśli skład jest „lokalny”, to nawyk i sposób jedzenia przypomina amerykański fast food. Szybko, w zestawie, zawsze z napojem, podobnie zapakowane – i podobnie smakujące.
⠀
Z podobnym zjawiskiem mamy do czynienia przy napojach energetycznych. Jeszcze 15 lat temu to był dodatek – na sesję, egzamin, imprezę. Dziś często zastępuje śniadanie. Kolorowe opakowania, smaki jak z gier, influencerzy i obietnica „więcej energii” – to działa. Szczególnie na młodzież. A do tego cukier, słodziki, regulatory, aromaty. Zero wartości odżywczej. W efekcie mamy pokolenie, które zaczyna dzień od chemii i bodźców – i nie widzi w tym nic złego, bo „to tylko napój”.
⠀
To wszystko pokazuje, że globalizacja zmienia nie tylko wybór produktów. Zmienia sposób myślenia o jedzeniu – i to, jak, kiedy i dlaczego jemy.
⠀

24/04/2025

Napięcie, rozdrażnienie, wahania nastroju, obrzęki, bolesność piersi, trudności ze snem, mgła mózgowa, depresja – to nie powinien być „normalny” tydzień przed miesiączką. Jeśli ten czas miesiąca wyłącza Cię z życia, to znaczy, że organizm próbuje poradzić sobie z zaburzeniami hormonalnymi.
⠀
Najczęstszym problemem jest dominacja estrogenu przy zbyt niskim poziomie progesteronu. Wynika z przewlekłego stresu (kortyzol „kradnie” progesteron), słabego snu, niedoborów składników odżywczych czy problemów z detoksem w wątrobie, która odpowiada m.in. za neutralizację nadmiaru estrogenów.
⠀
Niepokalanek skutecznie reguluje hormony, szczególnie przy długich cyklach i nasilonych objawach PMS.
⠀
Serdecznik działa skutecznie przy silnych bólach w miednicy i obfitych miesiączkach. Rozluźnia macicę, łagodzi skurcze, ma też działanie przeciwzapalne i może zmniejszać ryzyko krwotoków.
⠀
Mniszek lekarski wspiera wątrobę, odpowiedzialną za skuteczne usuwanie nadmiaru estrogenu. Kiedy wątroba jest przeciążona, estrogen się kumuluje i pogarsza objawy.
⠀
Kozłek lekarski – w PMS świetnie sprawdza się przez swoje działanie rozkurczowe i uspokajające. Zmniejsza napięcie emocjonalne i ból brzucha.
⠀
DIM i I3C to naturalne związki występujące m.in. w warzywach krzyżowych, które wspierają detoksykację i usuwanie estrogenów.
⠀
Kwercetyna i ekstrakt z pestek winogron działają silnie przeciwzapalnie i wspierają oczyszczanie organizmu. Sprawdzą się zwłaszcza, gdy PMS występuje razem z trądzikiem i stanami zapalnymi skóry.
⠀
Witamina B6 – obniża poziom estrogenu i wpływa na nastrój. Znacząco zmniejsza napięcie i tkliwość piersi, obrzęki, rozdrażnienie. Najlepiej w formie P-5-P – to jej aktywna postać, która działa bezpośrednio.
⠀
🌙 Melatonina, nie tylko na dobry sen, ale jako wsparcie regulacji osi podwzgórze–przysadka–jajniki i poprawia wrażliwość organizmu na rytm dobowy – co przekłada się na równowagę hormonalną.
⠀

09/04/2025

Witamina D – hormon światła, którego wielu z nas po prostu nie ma ☀️
⠀
W Polsce naturalna synteza witaminy D działa tylko przez kilka miesięcy w roku – od maja do sierpnia, w godzinach 10:00–15:00, przy odpowiednim nasłonecznieniu i odsłoniętej skórze. Większość z nas nie spełnia tych warunków, bo żyjemy w zamkniętych przestrzeniach, filtrujemy promieniowanie UV kremami, a zanieczyszczone powietrze dodatkowo ogranicza produkcję. ⠀
⠀
🌍 Dawniej żyliśmy na sawannie, spędzaliśmy całe dnie na słońcu, poruszaliśmy się na świeżym powietrzu i nie zasłanialiśmy skóry ubraniami ani filtrami. Miało to sens biologiczny – dziś nasz styl życia wygląda zupełnie inaczej, a ciało wciąż potrzebuje tego, co przez tysiące lat było dla niego normą.⠀
⠀
Witamina D reguluje nie tylko odporność czy gospodarkę wapniową, ale wpływa też na nastrój, ekspresję genów i metabolizm glukozy. Jej niedobór może być powiązany z większym ryzykiem depresji, chorób autoimmunologicznych i zaburzeń hormonalnych.
⠀
🩸 Jeśli nie badaliście poziomu 25(OH)D – warto to zrobić. Optymalna wartość mieści się zazwyczaj między 40 a 60 ng/ml, a wszystko poniżej 30 to już obszar niedoboru. Dawki do 2000–4000 IU dziennie są uznawane za bezpieczne i nie wymagają badań, ale przy wyższych warto już kontrolować poziom we krwi.
⠀
Wchłanianie witaminy D zależy od sprawnej wątroby i nerek. A choć mówi się o K2 jako niezbędnym dodatku, to przy racjonalnej diecie nie zawsze jest konieczna.
⠀

24/03/2025

Niektórzy potrzebują ciszy do skupienia, ale u osób z trudnościami w koncentracji odpowiednie dźwięki mogą działać jak wsparcie dla mózgu 🎧💡
⠀
Badanie przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w Miami, opublikowane w 2013 roku, w którym wzięli udział studenci, pokazuje, że szybkie zmiany głośności w muzyce poprawiają uwagę, szczególnie u osób z zaburzeniami koncentracji (ADHD).
⠀
Co to oznacza w praktyce? Jeśli masz problem z koncentracją, warto eksperymentować z muzyką, która zawiera dynamiczne, szybkie zmiany głośności. Może to być np. muzyka elektroniczna z wyraźnym rytmem lub utwory zawierające bogate struktury dźwiękowe. Zwróć uwagę na to, jak reaguje na nią Twój mózg, bo nie każda muzyka działa tak samo na wszystkich.
⠀
🔊 Gatunki muzyczne, które możecie rozważyć, to muzyka elektroniczna, np. trance, dubstep czy house. Może to być również muzyka klasyczna, na przykład utwory Bacha, Beethovena, Mozarta, a także jazz elektroniczny. Oba te gatunki mają zmienne tempo i rytm. Jeśli chcecie czegoś bardziej filmowego, spróbujcie muzyki Hansa Zimmera czy Maxa Richtera. Ich kompozycje pełne są dynamicznych zmian, które wciągają i angażują. Ostatnio na popularności zyskał gatunek Lo-fi hip-hop – choć ma stosunkowo spokojne tempo, subtelne zmiany i powtarzające się motywy pomagają w koncentracji i redukcji stresu.
⠀
Mi w szkole średniej, gdy pisałem sprawdziany, często pomagał heavy metal. Mocne rytmy dobrze wpływały na moją koncentrację i pozwalały w pełni wykorzystać czas, co było szczególnie pomocne przy moim ADD.
⠀
Jeśli też masz trudności ze skupieniem, warto przetestować różne typy muzyki i sprawdzić, co najlepiej działa dla Ciebie. Może się okazać, że stanie się to efektywnym narzędziem w trakcie pracy lub nauki.
⠀

11/03/2025

U różnych osób różne rzeczy mogą wywoływać migreny. 🤯
⠀
Bardzo często odpowiedzialne są za nie aminy biogenne. Jedną z nich jest histamina, występująca w produktach takich jak dojrzewające sery, czerwone wino, wędliny, kiszonki czy ryby konserwowe. Alkohol to kolejny czynnik. Nie tylko sam w sobie zawiera histaminę, ale też zwiększa jej wchłanianie i utrudnia rozkład amin biogennych, co dodatkowo może nasilać migreny.
⠀
🔬 Problemem może być niski poziom enzymu DAO, który odpowiada za rozkład histaminy. Aktywność DAO możesz zbadać laboratoryjnie, żeby sprawdzić, czy to on jest przyczyną Twoich dolegliwości.
⠀
Inne aminy biogenne, jak tyramina i fenyloetyloamina, również mogą wpływać na pojawianie się migren. Znajdują się one w czekoladzie, bananach, orzechach, a także w niektórych produktach fermentowanych.
⠀
Zwróć również uwagę na pewne dodatki do żywności, które mogą wywoływać migreny – to m.in. glutaminian sodu (dodawany, by uwydatnić mięsny smak) czy siarczyny obecne np. w suszonych owocach i winie, a także kofeina.
⠀
Jeśli podejrzewasz, że Twoje migreny mogą być związane z alergiami lub nietolerancjami pokarmowymi, warto rozważyć wykonanie odpowiednich testów diagnostycznych, np. na przeciwciała IgE czy IgG, choć pamiętaj, że są one dość kosztowne.
⠀
Jak widzisz, jest wiele elementów, które mogą odpowiadać za Twój ból głowy i są one nie tylko żywieniowe. Jeśli jednak podejrzewasz, że dieta może mieć wpływ na ich częstotliwość i intensywność, to warto sporządzić dziennik i notować produkty nasilające Twoje dolegliwości.
⠀

21/02/2025

Mówi się, że sen definiuje dzień, a dzień całe życie. Przyjrzyjmy się, jak się wysypiać 💤
⠀
Możesz spać 10 godzin dziennie, ale jeśli sen nie jest odpowiedni, nie zapewni regeneracji, zwiększając ryzyko chorób krążenia i wpływając na wyniki krwi (np. nieprawidłowa glukoza na czczo). Ilość snu ma znaczenie, ale równie ważna jest jego jakość. Skupię się na metodach, które możesz wdrożyć od razu.
⠀
Zaśnij przed godziną 21:00, aby lepiej zsynchronizować się z naturalnym rytmem dobowym. Oczywiście nie zawsze uda się zasnąć o tej porze, ale jeśli zasypiasz po północy, wiedz, że wczesne zaśnięcie daje Ci większe szanse na pełny, głęboki sen i lepsze samopoczucie rano. Produkcja melatoniny (hormonu snu) zaczyna się w okolicach tej godziny.
⠀
Badania pokazują, że chłodniejsze temperatury (16-18°C) sprzyjają zasypianiu i jakości snu. Nasze ciało obniża temperaturę w trakcie snu, dlatego jeśli otoczenie jest zbyt ciepłe, organizm nie osiągnie odpowiedniego poziomu głębokiego snu.
⠀
Ogranicz używanie urządzeń emitujących światło niebieskie (np. TV, smartfon) na godzinę przed snem. W przeciwnym razie ograniczysz wydzielanie hormonu snu nawet o 30%. Alternatywnym rozwiązaniem są okulary blokujące ten rodzaj światła. Równie ważne jest, aby w Twojej sypialni było ciemno. Możesz również kupić specjalną maskę na oczy.
⠀
⏰ Spanie do późna, zwłaszcza w weekendy, może zaburzać naturalny rytm dobowy (tzw. zegar biologiczny). Trudniej będzie Ci zasnąć o stałej porze w ciągu tygodnia.
⠀
Miej na uwadze, że wysiłek fizyczny tuż przed snem podnosi poziom adrenaliny i pobudza układ nerwowy, co utrudnia zasypianie.
⠀
Nie pij za dużo przed snem, aby uniknąć dyskomfortu spowodowanego potrzebą wizyty w łazience w trakcie nocy.
⠀
Choć alkohol może ułatwiać zasypianie, jego wpływ na sen jest krótkotrwały i zaburza jego głębokość. Zbyt duża ilość alkoholu przed snem sprawi, że Twój sen stanie się mniej regenerujący, nawet po długim czasie spędzonym w łóżku 🍷
⠀
Pijesz kawę? Kofeina blokuje receptory adenozynowe, odpowiedzialne za wywołanie senności. Spożycie napojów kofeinowych zbyt blisko pory snu może utrudnić zasypianie, nawet jeśli czujesz się zmęczony.
⠀

18/02/2025

Kawa nie tylko nie wypłukuje magnezu, ale go dostarcza! ☕💪
⠀
To mit, że kawa wypłukuje magnez – wręcz przeciwnie! Może być jego dodatkowym źródłem w diecie. W jednej szklance kawy (200-240 ml) znajdziesz około 7-10 mg magnezu. Trzy porcje to około 20 mg, a cztery filiżanki espresso dostarczają nawet 100 mg magnezu.
⠀
Fakt, kofeina w kawie działa moczopędnie, co oznacza niewielką utratę magnezu (ok. 4 mg na dobę). Ale przy średnim wchłanianiu na poziomie 30% z każdej szklanki kawy organizm przyswaja od 2 do 9 mg magnezu. Ostatecznie więc bilans wciąż wychodzi na plus – kawa dostarcza więcej magnezu, niż tracisz.
⠀
Jednak pamiętaj – jeśli masz niedobory magnezu lub cierpisz na anemię, lepiej nie popijaj kawą posiłków, ponieważ kofeina może utrudniać wchłanianie składników odżywczych.
⠀
Kawa również nie powinna podnosić ciśnienia, jeśli pijesz ją regularnie (do 3-4 filiżanek dziennie). Problemem może być nieregularne spożycie, które powoduje jego wahania, jednak częściej winowajcą są stres, brak snu i inne używki czy ogólnie niezdrowy styl życia. Kawa często bywa obwiniana niesłusznie – to nie ona jest głównym problemem, a raczej współtowarzyszy innym czynnikom wpływającym na ciśnienie.
⠀
Jeśli dzienne zapotrzebowanie na magnez to około 400 mg, to 2-4 filiżanki kawy mogą pokryć nawet 5% tego, co potrzebujesz.
⠀

Poradnia Dietetyczna Health 12 - Paweł Mączkowski

26/06/2025

16/06/2025

11/06/2025

05/06/2025

26/05/2025

14/05/2025

24/04/2025

09/04/2025

24/03/2025

11/03/2025

21/02/2025

18/02/2025

Adres

Strona Internetowa

Ostrzeżenia

Skontaktuj Się Z Praktyka

Skróty

Udostępnij

Kategoria