31/08/2025
Badanie przeprowadzone na próbie 127 dzieci z diagnozą ASD i ponad 80 dzieciach z grupy bez diagnozy wykazało zwiększoną wrażliwość sensoryczną w okolicy jamy ustnej, ale także zwiększoną wrażliwość układu przedsionkowego. Autorzy zwracają uwagę na fakt, że chociaż związek między problemami sensorycznymi jamy ustnej a problemami z jedzeniem został wykazany i zbadany w poprzednich badaniach, wpływ dysfunkcji przedsionkowej na problemy z jedzeniem był stosunkowo nowym odkryciem, które wymaga dalszych badań. (The relationship between sensory sensitivity and eating problems in children with autism spectrum disorder. B.Karaca, G.Durcan, T. Sandikci, Haluk Cokugras, B. Doğangün.)
Zastanówmy się dlaczego przedsionek może wpływać na trudności żywieniowe:
- dzieci z jego nadwrażliwością mogą mieć trudność z utrzymaniem właściwej pozycji przy stole- siedzeniem prosto, odpowiednim trzymaniem głowy podczas jedzenia czy piciem z kubka – co może utrudniać samo jedzenie.
- trudności z koordynacją ruchów jamy ustnej.
- reakcje obronne i stres -
dzieci z nadreaktywnym układem przedsionkowym mogą łatwo się przeciążać bodźcami, co zwiększa ich czujność, napięcie emocjonalne i fizyczne. Jedzenie zatem może być postrzegane jako dodatkowe, nieprzyjemne doświadczenie sensoryczne, wywołujące lęk lub stres.
-integracja przedsionkowo-proprioceptywno-dotykowa- efektywne jedzenie wymaga integracji wielu bodźców: przedsionkowych (pozycja ciała i głowy), proprioceptywnych (czucie ciała) i dotykowych (min. dotyk w ustach). Jeśli przedsionkowy system jest zaburzony, może to utrudniać właściwe przetwarzanie pozostałych bodźców, powodując np. odrzucenie pewnych tekstur jedzenia lub dyskomfort przy manipulacji pokarmem w ustach.
- reakcje na pozycję głowy i ruchy- zmiana pozycji, ruch podczas żucia, który może być odczuwany jako nieprzyjemnym.
Pamiętajmy jednak także, że:
"Osoby z ASD mogą mieć zaburzenia odżywiania związane z zaburzeniami sensorycznymi, takie jak wybiórczość żywieniowa, odrzucanie pokarmów, kompulsywne ograniczanie jedzenia, nietypowe nawyki żywieniowe oraz nadwrażliwość na kolor, zapach i konsystencję niektórych produktów spożywczych (Aponte i Romanczyk, 2016; Twachtman-Reilly i in., 2008). Wykazano, że wiele czynników innych niż zaburzenia przetwarzania sensorycznego jest powiązanych z problemami z karmieniem u dzieci z autyzmem, w tym zachowania powtarzalne, współistniejące problemy zdrowotne oraz społeczne aspekty posiłków (Leader i in., 2020; Nadon i in., 2011)."