20/06/2023
Czarnuszka siewna (Nigella sativa), czarny kmin – wysoce ceniona, niepozorna roślina znana z właściwości prozdrowotnych, farmakologicznych i przyprawowych od starożytności, zwana „złotem Faraonów”, „ziarnem błogosławieństwa”. W krajach muzułmańskich do dzisiaj uważana jest za jeden z najważniejszych naturalnych środków leczniczych. Jest to jednoroczna roślina z rodziny jaskrowatych, która pochodzi z terenów południowo-wschodniej Europy i Azji, w Polsce rośnie dziko jako czarnuszka polna (Nigella arvensis). Najbardziej cenionym surowcem są niewielkie, czarne nasiona, które kryją w sobie bogactwo składników odżywczych (rozpoznano ponad 100 aktywnych fitoskładników) i z powodzeniem wykorzystywane są w profilaktyce prozdrowotnej, przemyśle kosmetycznym oraz w kuchni.
Nasiona czarnuszki zawierają:
🟦witaminy: A, B1, B3, B6, B7, E,
🟦związki mineralne: cynk, magnez, potas, selen, wapń, żelazo,
🟦flawonoidy (glikozydy kemferolu, kwercetyny),
🟦aminkokwasy: lizynę, izoleucynę, leucynę, walinę, treoninę, metioninę, fenyloalaninę, tyrozynę,
🟦kwasy tłuszczowe: linolowy, linolenowy, oleinowy, palmitynowy,
🟦fitosterole: stigmasterol, fitosterol, cholesterol,
🟦fosfolipidy,
🟦węglowodany,
🟦biotynę,
🟦białko,
🟦alkaloidy,
🟦olejki eteryczne: tymochinon, ditymochinon, p-cymen, nigellon, karwakrol, tymol.
Na szczególną uwagę zasługuje tymochinon, gdyż to on odpowiada za większość właściwości leczniczych tej rośliny. Tymochinon wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwalergiczne (blokuje wytwarzanie histaminy), przeciwgrzybicze i immunostymulujące, przeciwdrgawkowe i przeciwbakteryjne. Kiedyś uważano, że czarnuszka leczy wszystko oprócz śmierci i faktycznie lista dolegliwości, na które pomaga, jest bardzo długa.
Nasiona czarnego kminu wykazują następujące działania:
🌱moczopędne,
🌱obniżające ciśnienie krwi – hipotensyjne,
🌱obniżające cholesterol (hipolipidemiczne),
🌱przeciwbólowe,
🌱przeciwzapalne,
🌱przeciwalergiczne,
🌱antyoksydacyjne,
🌱przeciwmiażdżycowe,
🌱przeciwbakteryjne m.in. wobec opornych na metycylinę szczepów Staphylococcus aureus (alkoholowy ekstrakt z czarnuszki), Helicobacter pylori (nasiona), Escherichia coli i szczepy Listeria monocytogenes (olej),
🌱przeciwbiegunkowe,
🌱ochronne na żołądek, wątrobę, nerki i serce,
🌱wspomagające trawienie,
🌱pobudzające apetyt,
🌱przeciwnowotworowe,
🌱immunostymulujące,
🌱przeciwpasożytnicze (uniemożliwia przyczepianie się larw tasiemca do ścian jelita i powoduje jego wydalenie z organizmu),
🌱rozszerzająco na oskrzela (gotowany wywar z nasion czarnuszki)
🌱regulujące cykl miesiączkowy,
🌱pobudzające laktację.
Czarnuszkę z powodzeniem stosuje się m.in. w leczeniu anemii, astmy, zapaleniu oskrzeli, wrzodach żołądka, dwunastnicy i refluksie, cukrzycy, reumatyzmu, reumatoidalnego zapalenia stawów, chorób skóry, alergii i wspomagająco przy chorobach nowotworowych, przy dnie moczanowej i hiperurykemii.
Alergia
Olej z czarnuszki ma zastosowanie wspomagające w różnego typu alergiach, od tych dotyczących układu oddechowego, po różnego rodzaju wysypki i atopie. Przy alergii jest stosowany zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie. Za działanie przeciwalergiczne odpowiada przede wszystkim tymochinon, który hamuje produkcję histaminy. Przy regularnym spożywaniu oleju organizm przestaje agresywnie reagować na kontakt z alergenami, dolegliwości stają się mniej dokuczliwe lub znikają całkowicie. Dodatkowo olej z czarnuszki posiada właściwości nawilżające, zmiękczające, odżywiające skórę i jest polecany zwłaszcza w przypadku atopowego zapalenia skóry, w czasie którego dochodzi do niedostatecznej produkcji lipidów, a w konsekwencji zaburzenia bariery ochronnej skóry. Olej dostarcza skórze wszystkich składników odżywczych dzięki czemu skutecznie łagodzi wszystkie objawy AZS i intensywnie regeneruje naskórek. Ponadto wykorzystywany jest w leczeniu egzemy, wysypki alergicznej i trądziku. Udowodniono, że stosowanie oleju z czarnuszki u osób z alergicznym nieżytem nosa przez 2 tygodnie znacząco zmniejsza częstotliwość kichania, świąd i przekrwienie błony śluzowej nosa, a w konsekwencji ilość kataru. Z tego względu poleca się go także w przypadku kataru siennego, uczulenia na pyłki roślin i roztocza.
Dodatkowo korzystnymi działaniami dla alergików są jego właściwości przeciwbakteryjne i uodparniające, szczególnie w przypadku nawracających infekcji na tle alergicznym.