
19/05/2025
Waa maxay Acne Vulgaris(Finan doob)
Acne vulgaris: waa cudur maqaarka ku dhaca oo inta badan saameeya dhalinyarada, gaar ahaan xilliga qaan-gaarka, laakiin sidoo kale wuxuu ku dhici karaa dadka waaweyn. Waa cudurka finanka caadiga ah ee dad badan la kulmaan
Acne vulgaris waa caabuq (infection) ama xanaaq ka dhasha timaha iyo qanjidhada saliidda soo saara (sebaceous glands), taasoo keenta in ay samaysmaan:
Finan (pimples)
Buuro yaryar (papules)
Huuro saliid leh (pustules)
Meelo madow (blackheads)
Meelo cad (whiteheads)
Maxaa keena Acne Vulgaris?
Waxyaabaha keena waxaa ka mid ah:
Isbeddelka hoormoonnada: gaar ahaan xilliga qaan-gaarka, caadada, ama uurka.
Saliid badan oo maqaarka ka timaada
Bakteeriyada Cutibacterium acnes
Xirmidda timaha iyo saliidda
Dhibaatooyin hidde-sideed (genetics)
Yuu ku badan yahay?
Dhallinyarada (12–24 sano): Qiyaastii 80-90% waxay la kulmaan acne xilligan noloshooda.
Dumarka qaarkood: Gaar ahaan kuwa leh PCOS (Polycystic O***y Syndrome), ama hoormoonnadooda si deg-deg ah isu beddela.
Dadka qaba cilladaha hoormoonnada.
Dadka isticmaala daawooyinka qaarkood: sida steroids, ama kuwa leh lithium.
Dadka walwalsan ama stress badan qaba: stress-ku wuxuu kordhiyaa hoormoonka cortisol oo kicin kara finan ka.
Sidee lagu aqoonsadaa?
Finan iyo buuro kasoo baxa wajiga, dhabannada, dhabarka, iyo garabka
Midabka madow ama caddaanka ee finan ka
Cuncun, barar, iyo xanuun
Haddii ay raagto ama nabro ka tagto (scarring)
Maxaa kicin kara?
Cunto saliid badan leh (dadka qaar)
Walwal iyo stress
Waxyaalaha la mariyo wajiga oo saliid leh
Daawooyinka qaarkood (tusaale: steroids)
Hawo kulul ama dhidid badan
Taabashada badan ee wajiga
Maxaa lagu daaweeyaa?
Daaweynta waxay ku xiran tahay baaxadda iyo darnaanta finanka:
Daawooyinka la mariyo (topical):
Benzoyl peroxide
Retinoids (tusaale: tretinoin)
Antibiotics la mariyo (tusaale: clindamycin)
Daawooyinka la liqo:
Antibiotics (tusaale: doxycycline, minocycline)
Hormonal therapy (tusaale: birth control pills – dumarka)
Isotretinoin (xaaladaha daran – waxaa leh saameyn xooggan)
Daryeel kale:
Nadiifinta wajiga laba jeer maalintii
Isticmaalka biyo diirran iyo saabuun aan xoog badnayn
Ka fogaanshaha in la xoqo ama la furo finan ka
Sidee looga hortagaa?
Wajiga si joogto ah u nadiifi, gaar ahaan markaad dhidido
Isticmaal waxyaabo aan saliid lahayn (oil-free)
Ka fogow taabashada wajiga
Iska ilaali waxyaabaha keena finan haddii aad garanayso
Cunto caafimaad leh cun, cab biyo badan
Ka fogow isticmaalka alaabada culus ee la marsado.
F.g
Haddii aad rabto talo gaar ah ama aad ka shakisan tahay nooca finan ka ku haya, waxaa fiican inaad ila soo xariirto ma la xiriirto dhakhtarkle e maqaarka (dermatologist). Waxaan sidoo kale kuu diyaarin karaa jadwal daryeel maqaarka ah haddii aad rabto.