08/09/2023
"หมอขอโทษนะ ที่ทำให้การไอ หายไม่ได้ดั่งใจจริง ๆ" - หมอเด็กท่านหนึ่งกล่าวเกี่ยวกับ #อาการไอ จาก RSV
เพราะการติดเชื้อ RSV ก็คือ การติดเชื้อไวรัส
หากแต่ไม่มียาฆ่าไวรัสที่จำเพาะเจาะจง ... ในไทย
อาการหลักคือ 3S (Swelling, Secretion, Spasm)
คือ บวม เสมหะ และทางเดินหายใจตีบตัน เด็กจึงครืดคราด ไอหนักได้
เราทำได้เพียงประคับประคอง ดูดเสมหะ พ่นน้ำเกลือเพื่อให้เสมหะเหลวลงและขับออกมาได้ พ่นยาเมื่อมีภาวะหลอดลมไว (ที่อาจเรียกด้วยภาษาชาวบ้านว่า "หอบหืดขึ้น") ยิ่งเล็ก อาการยิ่งมาก เช่นกัน ยิ่งชราภาพ อาการก็ยิ่งรุนแรง ดังจะเห็นในหลาย รพ. หากผู้ใหญ่และเด็กใช้ไอซียูร่วมกัน จะพบว่าเด็กเล็กที่ติดเชื้อ RSV อาจอยู่ข้าง ๆ ปู่ย่าตายายวัย 70 อัพที่ก็ติดเชื้อ RSV เช่นกันก็ได้
เอาจริง ๆ ยังไม่มียาตัวใดที่สามารถลดระยะเวลาของอาการและการดำเนินโรคได้ (ในไทย เพราะในต่างประเทศมี Palivizumab เป็น monoclonal antibosy แต่จำกัดการใช้ใน "กลุ่มเสี่ยง" ที่อาการรุนแรงมาก ซึ่งราคาก็แรงมากเช่นกัน จึงไม่คุ้มนักที่จะนำมาใช้ทางคลินิก ซึ่งตอนนี้ที่อเมริกามีโปรโตคอลในการให้ยาตัวนี้เพื่อป้องกันการติดเชื้อในกลุ่มเสี่ยงแล้ว ซึ่งพูดไปในไทยยังไม่มีที่ใช้) สำหรับยาอื่น ยังเป็นข้อถกเถียงไม่มีข้อสรุป ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของสเตียรอยด์ อะดรีนาลิน การพ่นน้ำเกลือเข้มข้น
ส่วนใหญ่กว่าจะดีขึ้นคือ 5-10 วัน ไอต่อได้อีกเป็นสัปดาห์ เด็กเล็กอาจยาวไปถึง 2+ สัปดาห์ได้เลยนะจ๊ะ จะให้หายดั่งใจคิดไม่ได้
นอกจากการเคลียร์เสมหะ พ่นยา +/- ให้ออกซิเจนใน รพ. แล้วสิ่งที่หมอเด็กทำได้คือ #ให้กำลังใจ #ให้พิกัดสิ่งศักดิ์สิทธิ์ให้พ่อแม่ยึดเหนี่ยว 555 เดี๋ยวนะ อันหลังใช่เหรอ ... สวดมนต์วนไปก่อนได้ ทางการแพทย์เราเรียกการรักษาแบบนี้แบบไม่เป็นทางการว่า Saliva Therapy (ไม่มีจริงในตำรา) ซึ่งแปลว่า พูดให้ข้อมูล และพูดเพื่อเยียวยาจิตใจ
ในกรณีที่อาการรุนแรงมาก ทางการแพทย์นั้นต้องคิดถึงการติดเชื้อแบคทีเรียร่วม โดยเฉพาะสองคู่หูที่พร้อมรุมกินโต๊ะเด็กเล็ก นั่นได้แก่ เชื้อไอพีดี หรือ S. pneumoniae (ตัวเอียง) และเชื้อฮิบ หรือ H. influenzae (ตัวเอียง) อย่าถามว่าทำไมต้องเขียนวงเล็บว่าตัวเอียง นี่คือความจิตอ่อน ๆ ของพ่อหมอเอง 555 ต้องตาม Taxonomy นิดนึง ซึ่งทั้งสองตัวนั้นมีวัคซีนป้องกันได้ ตัวแรกยังเป็นวัคซีนเสริม ตัวหลังเป็นวัคซีนพื้นฐานที่เด็กไทยหลังปี 2563 ได้ฉีดทุกคนแล้วตามสิทธิ์ สปสช.
ไอนาน มิใช่ เรื่องผิดปกติ
RSV มิใช่ แบคทีเรีย
ยาฆ่าเชื้อ มิใช่ คำตอบ
อื่น ๆ อยากทำอะไรก็ทำแล้วกันฮะ ไม่ห้าม เอาที่สะดวก แต่ไม่มีหลักฐานทางวิชาการว่ามีวิธีอื่นใดช่วยลดอาการและการดำเนินโรคได้
หากยาวนานเกิน 2-3 สัปดาห์ควรกลับมารับการประเมินโดยแพทย์ด้วยเสมอ … อ้อ … พูดถึงเรื่องวัคซีนสำหรับ RSV กำลังจะมานะครับ แต่มิใช่สำหรับเด็ก (ของเด็ก การพัฒนาวัคซีนยังทำไม่สำเร็จ ตามข้อมูลปัจจุบันปี 2566) หากแต่จะนำมาใช้ใน หญิงตั้งครรภ์ และคนแก่ ครับ เด็ก ๆ จะได้ประโยชน์ทางอ้อมจากการลดการติดเชื้อและนำเชื้อโรคในผู้ใหญ่กลุ่มที่ได้รับวัคซีน อันนี้รอข้อมูลอัพเดตและการเข้ามาของวัคซีนในไทยอีกครั้ง และจะอัพเดตข้อมูลที่หน้าเพจนะครับ
ดีที่สุดคือ ไม่รับเชื้อ ไม่สัมผัสคนป่วย สวมมาสก์ ล้างมือ ไม่เอามือเข้าปาก แคะขี้มูก ขยี้ตา และหยุด รร ในวันที่เด็กป่วยเต็มไปหมด ที่สำคัญ รับผิดชอบสังคมด้วยการให้ลูกที่ป่วยหยุดเรียน เป็นการตัดวงจรการเพร่ระบาดของเชื้อโรคนั่นเอง
ขอให้ทุกคนโชคดี
#หมอวินเพจเลี้ยงลูกตามใจหมอ
ปล. สั่งหนังสือเกี่ยวกับสุขภาพเด็กและการเลี้ยงลูกของหมอวินทั้ง 5 เล่ม
รวมถึง นิทานชุด ‘เด็กชายช่างสงสัย’ ได้ที่ร้านหนังสือชั้นนำ
หรืออินบอกซ์ http://m.me/tamjaimorbooksและ https://tamjaimorbooks.page365.net/
A. เลี้ยงลูกให้กินง่าย แก้ไขเด็กกินยาก *
(ปลูกฝังพฤติกรรมการกินที่ดี แก้ปัญหากินยาก)
B. อย่าปล่อยให้พ่อแม่รังแกฉัน (การเลี้ยงลูกเชิงบวก)
C. เลี้ยงลูกทางสายกลาง (คู่มือการดูแลเด็กเล็ก)
D. เส้นทางสายนมแม่
E. เลี้ยงลูกให้ไกลโรค (ความรู้เรื่องสุขภาพ อาการ โรคและยาในเด็ก)
F. นิทานชุด มิน เด็กชายช่างสงสัย (3 เล่ม - เสียงอะไรน่ะ, แปรงฟัน แปรงฟัน, ก็ผมไม่อย่างนอนนี่นา)
