08/08/2025
🧬 ความผิดปกติของโครโมโซมคู่ที่ 20 คืออะไร?
โครโมโซมคู่ที่ 20 เป็นหนึ่งใน 23 คู่ของโครโมโซมในร่างกายมนุษย์ โดยมีหน้าที่ควบคุมการทำงานของยีนหลายชนิดที่เกี่ยวข้องกับระบบประสาท ระบบเผาผลาญ และการพัฒนาอวัยวะบางอย่างในร่างกาย
ความผิดปกติของโครโมโซมคู่ที่ 20 มักไม่พบในรูปแบบ trisomy หรือ monosomy ทั้งแท่ง (เพราะหากมีจะทำให้ไม่สามารถอยู่รอดได้ตั้งแต่ในครรภ์)
แต่พบได้ในลักษณะของ microdeletion, microduplication, หรือ โมเสกบางเซลล์ ที่มีผลต่อการพัฒนาของสมอง พฤติกรรม และร่างกาย
⸻
⚠️ อาการและลักษณะที่พบได้จากความผิดปกติของโครโมโซมคู่ที่ 20
เด็กที่มีความผิดปกติในโครโมโซมคู่ที่ 20 โดยเฉพาะจุดสำคัญ เช่น บริเวณ 20p12, 20q13.3 หรือ การสูญเสียหรือเพิ่มของยีนเฉพาะจุด อาจแสดงอาการที่หลากหลาย ตั้งแต่เล็กน้อยจนถึงรุนแรง
สิ่งที่อาจพบได้คือ พัฒนาการล่าช้า ทั้งด้านการเคลื่อนไหวและการพูด เด็กอาจนั่ง เดิน หรือพูดได้ช้ากว่าเกณฑ์อย่างชัดเจน รวมถึงอาจมีปัญหาด้านพฤติกรรม เช่น อารมณ์แปรปรวน หรือพฤติกรรมซ้ำซากในบางราย
ในด้านร่างกาย อาจพบ โครงสร้างใบหน้าที่ดูต่างไปจากปกติ เล็กน้อย เช่น คางเล็ก หน้าผากลาด หรือหูอยู่ต่ำกว่าปกติ แต่ในหลายกรณีอาจดูใกล้เคียงกับเด็กปกติจนไม่สามารถแยกได้ชัดเจนด้วยตาเปล่า
ระบบอื่น ๆ ที่อาจเกี่ยวข้องได้แก่ สมองและระบบประสาท โดยเฉพาะหากมีผลกระทบกับยีนที่เกี่ยวข้องกับ Epilepsy (โรคลมชัก) เช่น ยีน CHRNA4 ซึ่งอยู่บนโครโมโซม 20q13.2 — ยีนนี้สัมพันธ์กับโรคลมชักบางชนิดในวัยผู้ใหญ่ (ADNFLE)
นอกจากนี้ยังอาจพบความผิดปกติของการเผาผลาญ การเจริญเติบโตช้า หรือลักษณะอื่นที่ต้องติดตามต่อเนื่องร่วมกับแพทย์เฉพาะทาง
⸻
🧪 การวินิจฉัย
ความผิดปกติของโครโมโซมคู่ที่ 20 มักไม่สามารถพบได้จากการตรวจ karyotype ทั่วไป เนื่องจากขนาดของการเปลี่ยนแปลงอาจเล็กมาก (ระดับ submicroscopic)
จึงต้องใช้เทคนิคที่แม่นยำมากขึ้น เช่น:
• Chromosomal Microarray (CMA)
• Whole Genome Sequencing (WGS)
• หรือในบางกรณีอาจพบโดยบังเอิญจาก การตรวจ NIPT ที่ครอบคลุมไมโครดีลีชัน
⸻
📌 สรุปสำคัญ
แม้ว่าความผิดปกติของโครโมโซมคู่ที่ 20 จะไม่พบบ่อยเท่า Trisomy 21 หรือ 18 แต่หากพบการสูญเสียหรือเพิ่มของยีนในบริเวณสำคัญ ก็สามารถส่งผลต่อพัฒนาการและสุขภาพของเด็กในระยะยาวได้
การตรวจพบตั้งแต่ระยะก่อนคลอดหรือช่วงแรกของชีวิต จะช่วยให้สามารถวางแผนการดูแล ส่งเสริมพัฒนาการ และเฝ้าระวังโรคร่วมได้อย่างเหมาะสม