24/06/2025
🧠 ถ้านึกถึงภาวะ ไขมันแทรกผนังหลอดเลือด (Atherosclerosis)
หลายคนมักจะนึกแค่ว่า “หลอดเลือดตีบ” แล้วเลือดไหลผ่านได้น้อย
แต่ความจริงคือ มันยังทำให้การไหลของเลือดกลายเป็นแบบปั่นป่วน (Turbulent flow ซึ่งสร้างความเสียหายได้มากกว่าที่คิด 🚨
🌊 โดยปกติเลือดจะไหลอย่างเรียบลื่น (Laminar flow)
เลนใครเลนมัน แบบลูกศรสีเขียว ไม่มีการหมุนวน
แต่ในบางจุด เช่น ทางแยกของหลอดเลือด ก็อาจเกิดการแกว่งเล็กน้อยได้
(เพราะโครงสร้างหลอดเลือดมีการแตกแขนง)
⚠️ เมื่อไหร่ก็ตามที่เรา ไม่ดูแลสุขภาพ
ปล่อยให้มี LDL แทรกผนังหลอดเลือด, สะสมคอเลสเตอรอลไปเรื่อย ๆ
พฤติกรรมการไหลของเลือดก็จะเริ่มเปลี่ยนไปทันที
🔍 มาดูการเปลี่ยนแปลงแบบทีละจุด:
1️⃣ ตำแหน่งที่เริ่มตีบ
เลือดเริ่มสัมผัสกับผิวที่นูนเข้ามา
เกิดการไหลวนเล็กน้อย แต่ยังไม่รุนแรงมาก (Low wall stress)
2️⃣ จุดที่ตีบที่สุด
เลือดถูกบีบให้พุ่งผ่านจุดแคบ
เหมือนตอนบีบปากสายยาง → น้ำจะพุ่งแรง
บริเวณนี้เกิดแรงเฉือนสูงมาก (High shear stress)
3️⃣ หลังจุดตีบ
เมื่อเลือดพุ่งจากจุดแคบเข้าสู่บริเวณที่กว้างขึ้น
การไหลจะปั่นป่วนมากขึ้น
นึกภาพเหมือนรถที่มาเร็ว แล้วถนนขยาย — รถเริ่มเปลี่ยนเลนได้สะเปะสะปะ
เกิดเป็น Oscillatory wall stress
(การไหลแบบสั่น สลับซ้ายขวา ไม่มีทิศทางที่แน่นอน)
💥 ทั้งในข้อ 2 และ 3
จะทำให้ เซลล์เยื่อบุผนังหลอดเลือดเสียหาย
หลั่ง ก๊าซ NO (Nitric Oxide) ได้น้อยลง
→ หลอดเลือดเสียความยืดหยุ่น → LDL และเม็ดเลือดขาวแทรกตัวได้ง่ายขึ้น
→ จุดที่พอกไขมันไม่เสถียร → เสี่ยง “ฉีกขาด” และ “เกิดลิ่มเลือดอุดตัน” ได้ง่าย
📍 หลักการนี้ยังอธิบายว่า
ทำไม atherosclerosis มักเกิดบริเวณ “ทางแยกของหลอดเลือด”
เช่นในภาพ บริเวณคอ (CCA) แตกแขนงเป็นเส้นเลี้ยงสมอง (ICA) และเลี้ยงผิวหนังด้านนอกหัว (ECA) ซึ่งเป็นตำแหน่งที่ไหลเชี่ยวและปั่นป่วนอยู่แล้ว
📌 สรุป:
ไขมันแทรกผนังหลอดเลือด ≠ แค่ตีบ
แต่มัน ทำให้การไหลปั่นป่วน และเร่งการแทรกเข้าไปของ LDL แบบทวีคูณ
✅ แนวทางป้องกัน:
• 🥗 ควบคุมอาหาร อย่าให้มากเกิน (overnutrition) ต่อเนื่อง
• 🏃🏻♀️ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
• aerobic อย่างน้อย 150 นาที/สัปดาห์
• resistance training 2–3 ครั้ง/สัปดาห์
• ถ้าร่างกายรับได้แล้ว ค่อยเพิ่มเป็น 300–600 นาที/สัปดาห์
• พักให้เพียงพอ
• 🚭 งดบุหรี่ งดสุรา เลี่ยง PM2.5
• 😴 นอนหลับให้เพียงพอและมีคุณภาพ
• ถ้ามีภาวะนอนกรน ต้องรีบรักษา
• 🧘♂️ ดูแลสุขภาพจิตให้ดีเสมอ