17/03/2022
Dhyāna, √dhyai fiil kökünden gelir; bu fiil kökü "düşünme, (üzerine) tefekküre dalma, dikkate çağırma" gibi anlamlar taşır. Sadece Patañjali'nin Yogasūtra'ları, Upaniṣadlar, Bhagavadgītā ve benzeri tanınmış metinlerde değil, Hindistan kökenli diğer birçok felsefe ve uygulama sisteminin de en temel ayaklarından biri olarak karşımıza çıkar. Patañjali Yogasūtra'larda (III.2) "(farkındalığın) bir nesne üzerine kesintisiz akışı" şeklinde bu hâli tanımlar. Adeta beden ve zihinden uzaklaşarak kesintisiz bir şekilde yoğun bir odaklanma, tefekküre dalma hâlidir. Mutlak hoşnutluğa giden yolda sondan bir önceki durak gibidir. Genellikle "meditasyon yapmak" olarak ifade edilir, ancak meditasyon yapılan bir şey değildir; odaklanma bir fiildir. Meditasyon bir hâldir. Bu hâle erişebilmek için yaptığımız uygulamalar (arınma çalışmaları, duruşlar, nefes kontrolü, içe dönüş, odaklanma) zihnin tek bir noktaya kendiliğinden kanalize olabilmesi için öncelik oluşturur. Ve yine farklı sistemlerde bu öncelikler çeşitlilik gösterir. Dhyāna haline götüren odaklanma uygulamaları, modern yoga derslerinde kimi zaman katılımcıların kaçındığı bir süreç oluşturuyor. Ancak dhyāna ile o tatlı hoşnutluk haline varıldığında, adeta en kokulu olgun meyvelerden tadar gibi, müthiş bir tatminle tanışabilirsiniz. 😌