15/04/2025
SOMO: PRESHA (SHINIKIZO LA DAMU)
---
1. PRESHA NI NINI? Presha (au shinikizo la damu) ni nguvu ya damu inaposukumwa na moyo kupita kwenye mishipa ya damu kwenda sehemu mbalimbali za mwili. Kuna aina mbili za presha:
Presha ya juu (Hypertension): Hii hutokea pale ambapo moyo unasukuma damu kwa nguvu kubwa kuliko kawaida.
Presha ya chini (Hypotension): Hali ambapo shinikizo la damu linakuwa chini sana, hali inayoweza kusababisha viungo vya mwili kukosa damu ya kutosha.
Kwa somo hili tutaangazia zaidi presha ya juu (hypertension), ambayo ni tishio kubwa la afya duniani.
---
2. NINI HUSABABISHA PRESHA? Sababu za kupata presha ya juu ni nyingi, zikiwemo:
Urithi wa kijeni: K**a kuna historia ya presha kwenye familia.
Lishe isiyo bora: Kula chumvi nyingi, vyakula vya kukaanga, mafuta mengi, sukari nyingi.
Unene uliopitiliza: Mwili ukiwa na uzito mkubwa unalazimisha moyo kufanya kazi zaidi.
Kutokufanya mazoezi: Mwili usiotumika huongeza hatari ya magonjwa ya moyo na mishipa.
Msongo wa mawazo (stress): Huweza kuongeza shinikizo la damu.
Matumizi ya pombe na sigara: Huzorotesha afya ya mishipa ya damu.
Umri mkubwa: Presha huongezeka kadri mtu anavyozeeka.
Magonjwa sugu: Kisukari, magonjwa ya figo, na mengine yanaweza kuchochea presha.
---
3. MADHARA YA PRESHA Presha isipotibiwa au kudhibitiwa husababisha madhara makubwa kwa viungo muhimu vya mwili:
Moyo: Husababisha moyo kufanya kazi kwa nguvu, na hatimaye moyo kuvimba au kushindwa kufanya kazi.
Ubongo: Inaongeza hatari ya kupasuka kwa mshipa wa damu na kusababisha kiharusi (stroke).
Macho: Mishipa ya macho kuharibiwa na kupoteza uwezo wa kuona.
Figo: Huathiri uwezo wa figo kuchuja sumu na maji kwenye damu.
Mishipa ya damu: Huharibu mishipa ya damu na kuongeza hatari ya kuvimba au kuziba.
---
4. VYAKULA VINAVYOSAIDIA NA VINAVYOZUIWA KWA MGONJWA WA PRESHA
Vyakula vinavyofaa (vinaweza kusaidia kudhibiti presha):
Matunda k**a parachichi, ndizi, machungwa, tikiti.
Mboga za majani: mchicha, spinachi, kisamvu, broccoli.
Samaki wenye mafuta mazuri k**a salmon, dagaa.
Karanga, mbegu za maboga, ufuta.
Uji wa dona, mtama, uwele.
Maji mengi – angalau glasi 8 kwa siku.
Tangawizi, kitunguu saumu (garlic), limao.
Vyakula visivyofaa (vinavyoongeza presha):
Chumvi nyingi – hata ile iliyofichika kwenye vyakula vya viwandani.
Vyakula vya kukaanga na vyenye mafuta mengi.
Vinywaji vyenye kafeini kwa wingi (kahawa, soda nyeusi).
Vyakula vya kusindikwa k**a soseji, vyakula vya makopo.
Pombe na sigara.
Sukari nyingi na vyakula vya wanga uliokobolewa.
---
5. NJIA ZA KUJILINDA NA PRESHA
Kula vyakula bora na kupunguza chumvi.
Fanya mazoezi mara kwa mara – angalau dakika 30 kwa siku.
Dhibiti uzito wa mwili.
Pima presha yako mara kwa mara.
Epuka msongo wa mawazo kwa kupumzika, kusali, au kufanya shughuli unazozipenda.
Acha kabisa matumizi ya sigara na pombe.
Tumia tiba mbadala au dawa za hospitali k**a umeelekezwa na mtaalamu.
---
6. MGONJWA WA PRESHA ANATAKIWA KUFANYA NINI?
Aishi kwa kufuata mpango wa lishe unaofaa.
Aendelee na matibabu au tiba anazopewa bila kuruka dozi.
Awe na ratiba ya kupima presha kila wiki au kila mwezi.
Aepuke hasira na msongo wa mawazo.
Atumie virutubisho vya asili vinavyosaidia kurekebisha mzunguko wa damu na kupunguza lehemu (cholesterol).
---
HUDUMA ZA SHAMA HERBAL CLINIC Katika Shama Herbal Clinic tunatoa:
Tiba asilia za kudhibiti na kupunguza presha.
Lishe tiba kwa wagonjwa wa presha na kisukari.
Vipimo vya afya na ushauri wa kitaalamu.
Tiba ya kuondoa sumu mwilini (Ionic Foot Detox).
Wasiliana nasi leo: SHAMA HERBAL CLINIC - Mbeya Mjini
Simu: 0753 089 955
Afya yako ni kipaumbele chetu. Karibu upate huduma bora kwa njia ya asili!
