25/11/2022
HƯỚNG DẪN ĐIỀU TRỊ TIÊU CHẢY CHO TRẺ TẠI NHÀ
Khi trẻ bị tiêu chảy, cha mẹ cần phát hiện và theo dõi kịp thời tình trạng của trẻ. Trước hết, cha mẹ cần trả lời những câu hỏi sau:
- Tri giác, sức khỏe của bé có thay đổi gì không?
- Một ngày trẻ tiêu chảy mấy lần? Nôn ói mấy lần?
- Lần bé tiêu chảy lượng bao nhiêu?
- Tiêu chảy tóe nước hay chỉ thay đổi độ đặc của phân?
- Phân bé có đàm máu không?
- Bé có quấy khóc không?
- Bé có đau bụng không? Đau bụng ở vị trí nào?
- Biểu hiện khác của bé: Sốt cao, co giật, …
Những câu hỏi trên sẽ giúp ích rất nhiều cho bác sĩ nếu bé cần đi khám sau này.
Điều tốt nhất cho trẻ là khi trẻ bệnh được thăm khám bởi bác sĩ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp mà không thể đưa trẻ đi khám bệnh ngay, các bậc cha mẹ có thể chăm sóc bé ở nhà và tuân thủ các nguyên tắc sau:
1- Bé khỏe mạnh, tri giác bình thường (vẫn vui chơi, hoạt động được), mắt không trũng, ăn uống được, tiêu chảy mất nước chưa nhiều, phân không có đàm máu, nôn/ đau bụng không nhiều, không đau bên bụng phải và không có bất kỳ biểu hiện bất thường nào khác (liệt kê ở trên) . Trong trường hợp này, bé có thể điều trị và theo dõi tại nhà.
2- Bù đủ lại lượng nước đã mất đi của trẻ khi tiêu chảy bằng Oresol
3- Bổ sung kẽm cho trẻ.
4- Tiếp tục cho trẻ ăn uống và bú bình thường. Không kiêng ăn.
5- Điều trị hỗ trợ
6- Tái khám ngay khi có các dấu hiệu bất thường.
Diễn giải 6 nguyên tắc trên:
1 – Trẻ phải đạt những tiêu chuẩn đó mới được trì hoãn việc đưa trẻ đi khám tại cơ sở y tế. Nếu trẻ có các dấu hiệu nặng mà không được đánh giá chính xác, sẽ rất nguy hại cho trẻ. Đặc biệt khi trẻ thay đổi tri giác/ đau bụng nhiều/ quấy khóc/ phân có đàm máu.
2 – Trẻ bị tiêu chảy sẽ bị mất nước. Vì vậy, bù đủ dịch là yêu cầu bắt buộc cho trẻ.
Nếu trẻ còn bú, tiếp tục cho trẻ bú nhiều hơn và nhiều cữ. Ngoài bú mẹ, có thể cho trẻ uống thêm Oresol nhưng thường không cần thiết.
Nếu trẻ đã ăn dặm hoặc cai sữa, cho trẻ uống Oresol sau mỗi lần tiêu chảy hoặc súp, cháo hoặc tối thiểu là nước chín.
*** Oresol là dung dịch bù nước và điện giải tốt nhất cho trẻ bị tiêu chảy. Để tránh mất nước, mẹ cần khuyến khích trẻ uống.
Lượng Oresol trẻ cần uống nếu tiêu chảy “nhẹ”, điều trị ở nhà (theo phác đồ A)
- Trẻ < 2 tuổi, uống mỗi lần 50 – 100 ml sau mỗi lần tiêu chảy
- Trẻ 2 – 10 tuổi, uống mỗi lần 100 – 200 ml sau mỗi lần tiêu chảy
- Trẻ > 10 tuổi, uống theo nhu cầu của trẻ.
Mẹ cần cho trẻ uống từng ngụm nhỏ khoảng 5ml/lần, vì trẻ đang bệnh, rất dễ nôn. Nếu trẻ nôn, cho trẻ nghỉ khoảng 10 phút và tiếp tục cho uống lại với từng ngụm ít hơn.
3 – Bổ sung kẽm là một điều quan trọng KHÔNG THỂ THIẾU khi trẻ có đợt tiêu chảy.
Liều lượng: Bổ sung kẽm trong 10 – 14 ngày.
- < 6 tháng: 10mg kẽm nguyên tố uống 1 lần/ngày
- > 6 tháng: 20mg kẽm nguyên tố uống 1 lần/ngày
Cách cho trẻ uống:
- Trẻ nhỏ có thể pha viên kẽm với liều lượng như trên vào nước cho trẻ uống. Không được pha vào sữa hay dung dịch Oresol.
- Trẻ lớn có thể nhai hoặc uống viên thuốc.
4 – Cần khuyến khích cho trẻ ăn uống để có năng lượng chống chọi lại với bệnh tật.
Nếu trẻ bú mẹ, tiếp tục cho bú mẹ nhiều hơn.
Trẻ đã tập ăn, cần nấu thức ăn kỹ, nhuyễn, dễ tiêu và chia thành ít nhất 6 bữa/ngày
Sau khi trẻ hết tiêu chảy, trẻ vẫn nên được cho ăn 6 bữa/ngày trong vòng ít nhất 2 tuần để tránh tình trạng suy dinh dưỡng sau tiêu chảy.
5 – Điều trị hỗ trợ
- Thuốc giảm tiết an toàn: Racecadotrin dạng gói 10mg. Liều dùng 1.5mg/kg/ lần, uống 3 lần /ngày (cần hướng dẫn của bác sĩ). Đây là một thuốc đã được nghiên cứu chứng minh giảm tình trạng tiêu chảy của trẻ một cách an toàn
- Men vi sinh: cho sớm trong những ngày đầu có thể rút ngắn thời gian tiêu chảy.
- Thuốc hấp phụ: Smecta (Diosmectite) trẻ < 1 tuổi: 1 gói/ngày, 1 – 2 tuổi: 1 - 2 gói/ngày, > 2 tuổi: 2 - 3 gói/ngày.
Đây chỉ là điều trị hỗ trợ, không thay thế được việc bù dịch.
6 – Đưa trẻ tái khám ngay khi có các dấu hiệu sau:
- Trẻ xuất hiện dấu hiệu bất thường
- Trẻ bú hoặc ăn uống kém
- Trẻ khát nước nhiều
- Trẻ sốt cao
- Trẻ nôn ói hoặc tiêu chảy nhiều
- Phân trẻ có máu
- Trẻ không khá lên sau 3 ngày
Lời khuyên:
Tiêu chảy cấp là một bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ. Trẻ có thể bình phục dễ dàng nếu như được chăm sóc và điều trị đúng cách. Cha mẹ cần đưa trẻ đi khám để có thể điều trị tốt nhất cho trẻ.
Nếu trẻ có thể điều trị ở nhà, hãy tuân thủ đúng những lời khuyên kể trên. Tránh những thông tin sai lầm. Mong những chia sẻ trên sẽ giúp ích cho các bậc cha mẹ khi con em mình bị tiêu chảy.
📖 Nguồn tài liệu bài viết sử dụng:
- Phác đồ điều trị nhi khoa – Bệnh viện Nhi Đồng 1
- Phác đồ điều trị ngoại trú nhi khoa – Bệnh viên Nhi Đồng 2
