01/10/2025
Phân biệt đau cấp tính và mãn tính – hiểu đúng để không “sống chung với đau” cả đời
🩺 Trong hơn nhiều năm làm nghề, có một điều thấy rất rõ: phần lớn người đến gặp Touch đều đã sống chung với cơn đau quá lâu mà không biết rằng, đau cũng có “tính cách” riêng của nó. Nó có thể là một lời cảnh báo khẩn cấp, cũng có khi là vết thương cũ chưa chịu lành vì ta đã bỏ quên nó quá lâu.
Để hiểu và xử lý đúng, điều đầu tiên cần làm là phân biệt rõ đau cấp tính và đau mãn tính.
🔥 ĐAU CẤP TÍNH – Khi cơ thể “báo động đỏ”
📍 Đau cấp tính là phản ứng tức thời của cơ thể khi có tổn thương xảy ra: té ngã, chấn thương thể thao, trượt đĩa đệm, giãn cơ đột ngột...
Nó giống như chuông báo cháy – reo lên để ta chú ý rằng “ở đây đang có vấn đề”.
🧠 Cơ chế:
Cảm thụ thể đau gửi tín hiệu lên não gần như ngay lập tức.
Cơ thể phản ứng bằng cách giới hạn vận động, tăng tuần hoàn máu để hỗ trợ quá trình sửa chữa.
📍 Đặc điểm nhận biết:
Xuất hiện đột ngột sau một nguyên nhân rõ ràng.
Đau dữ dội, nhói, hoặc nóng rát.
Có thể sưng, đỏ, viêm tại chỗ.
Thường kéo dài vài giờ đến vài tuần.
Khi mô tổn thương lành, đau sẽ biến mất hoàn toàn.
💡 Ví dụ: bạn chơi thể thao và ngã mạnh → khớp gối sưng đau dữ dội → đó là đau cấp tính. Cơ thể đang nói: “Khoan đã, dừng lại để tôi sửa chữa!”
📌 Xử lý đúng:
Nghỉ ngơi, chườm lạnh (24-48h đầu), chườm ấm sau giai đoạn viêm cấp.
Hỗ trợ phục hồi bằng vật lý trị liệu sớm để mô lành đúng cách.
Tuyệt đối không “cố gắng chịu đựng” hay tiếp tục vận động mạnh – vì dễ chuyển thành đau mãn tính.
🕰️ ĐAU MÃN TÍNH – Khi hệ thần kinh “ghi nhớ” cơn đau
📍 Đau mãn tính là khi cơn đau vẫn tiếp diễn sau khi mô đã lành, kéo dài trên 3 tháng.
Lúc này, cơn đau không còn là chuông báo cháy nữa – nó là “âm vang” của hệ thần kinh đã học cách giữ cơn đau lại.
🧠 Cơ chế:
Hệ thần kinh trở nên “nhạy cảm hóa”, ghi nhớ tín hiệu đau dù không còn tổn thương.
Cơn đau giờ đây không còn chỉ nằm ở cơ – xương – khớp, mà liên quan đến não bộ và hệ thần kinh trung ương.
📍 Đặc điểm nhận biết:
Cơn đau kéo dài trên 12 tuần, không biến mất hoàn toàn dù đã điều trị ban đầu.
Đau có thể âm ỉ, lúc tăng lúc giảm, lan ra vùng khác.
Có thể kèm theo rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi, lo lắng.
Đôi khi không tìm thấy tổn thương rõ ràng trên phim X-quang hay MRI.
💡 Ví dụ: bạn bị đau lưng từ một chấn thương nhẹ 4 tháng trước, giờ dù chụp phim bình thường, cơn đau vẫn tồn tại âm ỉ mỗi sáng → đó là đau mãn tính.
📌 Xử lý đúng:
Phải kết hợp can thiệp vận động, tái lập lại mô hình thần kinh – cơ học chuyển động, và giải phóng cảm xúc – stress.
Đôi khi chỉ dùng thuốc hoặc nghỉ ngơi sẽ không đủ. Cơ thể cần “học lại” cách vận hành mà không đau.
Đây là nơi mà vật lý trị liệu, phục hồi vận động và giáo dục về đau đóng vai trò then chốt.
⚖️ ĐAU KHÔNG CHỈ LÀ “CẢM GIÁC” – NÓ LÀ THÔNG ĐIỆP
Cơ thể không bao giờ “tự dưng đau” – nó luôn muốn nói điều gì đó.
Đau cấp tính: “Tôi đang bị tổn thương, hãy giúp tôi ngay.”
Đau mãn tính: “Tôi đã bị bỏ quên quá lâu, hệ thần kinh đã học cách sống chung với nỗi đau này.”
Và điều quan trọng nhất là: cả hai dạng đau đều có thể phục hồi được, nếu ta hiểu rõ và xử lý đúng cách.
Điều tôi luôn nói với bệnh nhân là:
👉 “Bạn không sinh ra để sống chung với đau. Bạn chỉ cần học lại cách để cơ thể vận hành đúng như nó vốn có.”
💡 Lời khuyên nhỏ từ Touch Recovery - Rehab & Chiropractic :
Đừng vội coi nhẹ những cơn đau nhỏ, đặc biệt nếu chúng kéo dài hơn 3 tuần.
Đừng cố chịu đựng. Mỗi ngày bạn “sống chung” với đau, hệ thần kinh lại học thêm một chút cách duy trì nó.
Hãy tìm đến chuyên gia để được đánh giá sớm – vì chữa đau càng sớm, càng dễ trả cơ thể về đúng quỹ đạo.
📣 “Đau là tiếng nói của cơ thể – hãy lắng nghe nó trước khi nó trở thành tiếng gào.”
—
đồng hành cùng bạn trên hành trình sống khỏe và vận động tự do.
