15/10/2024
CHÚ TÂM ĐÚNG ĐỂ SỐNG HẠNH PHÚC
Nếu nói điều gì khiến mình đúc rút được sau chuyến đi Hội Thảo Sức Khỏe Thân Tâm vừa rồi thì đó là việc nhìn nhận Chú tâm (Mindful) là một dạng khả năng, kỹ năng tự nhiên của con người, chứ không phải là một điều xa xôi, bay bổng, hay đơn thuần là một phương pháp chữa lành, trị liệu.
Để hiểu về việc này thì chúng ta cần đi qua những khái niệm: không chú tâm, chú tâm, chú tâm sai và chú tâm đúng.
KHÔNG CHÚ TÂM
Đã không ít lần mình quên mất chìa khóa của mình để ở đâu và mình phải mất thêm thì giờ, năng lượng để tìm chìa khóa nhà, thêm sự lo lắng vì sự trễ cuộc hẹn. Việc không chú tâm thường xuyên xuất hiện trong đời sống, vì chúng ta làm điều gì đó lặp lại nhiều lần thành thói quen, gặp ai đó thường xuyên, hoặc chúng ta thiếu ngủ, thiếu năng lượng để có thể chú tâm.
Ví dụ như việc những “ngày đầu của nhau” của tình yêu làm ta để ý đến nhau nhiều, nhưng khi đã về ở bên nhau, đã quen những thói quen của nhau thì sau một khoảng thời gian chúng ta dễ không thấy sự hiện diện của người kia.
Ví dụ như việc hít thở chúng ta làm từ khi mới được sinh ra, việc đó lặp lại thường xuyên đến nỗi chúng ta coi (rất) nhẹ việc thở vào và thở ra.
Và chúng ta có lẽ chúng ta chỉ chú tâm nhiều nhất ở 2 thời điểm, 1 là khi chúng ta lần đầu có, 2 là khi chúng ta đã mất đi điều “hiển nhiên” đó.
CHÚ TÂM
Khả năng chú tâm là một khả năng tự nhiên của các loài động vật và con người. Một chú Báo phải chú tâm vào bước chân, ẩn thân, áp sát và tung ra năng lượng đúng lúc để có thể săn được Linh Dương. Còn về phía Linh Dương, trong lúc đăng ăn cỏ thì cũng phải chú tâm, để cảnh giới xem có con vật săn mồi nào ẩn nấp không.
Trong việc học tập, một trong những điều giáo viên cần phải làm trước khi đi vào vào lớp học là phải quyến rũ học sinh của mình, để học sinh của mình chú tâm vào bài giảng, không bị phân tâm bởi việc dùng điện thoại, hay nói chuyện. Không có sự chú tâm thì con người không thể học được.
CHÚ TÂM SAI
Trong sự chú tâm thì thì được chia ra thành chú tâm sai và chú tâm đúng.
Thế nào là chú tâm sai? Đó là những loại chú tâm làm những việc gây đau khổ cho chính mình hay cho người khác.
Ví dụ, một kẻ trộm muốn vụ trộm thành công thì phải quan sát xem trong nhà có gì giá trị, có ai coi giữ không, có camera giám sát ở góc nào để mình đột nhập mà không bị phát giác.
Hay một người có rối loạn lo âu một phần là do bởi họ chú tâm vào diễn tiến của những kịch bản chưa chắc xảy ra ở tương lai. Bộ não con người không có sự phân biệt rõ ràng giữa sự tưởng tượng và sự thật diễn ra, nên kịch bản thảm kịch kia dù chưa xảy ra vẫn làm cho sinh lý của thể họ thay đổi giống như đang sống trong sự kiện đó. Nhịp tim của họ tăng nhanh, toát mồ hôi hột, các cơ bắp căng cứng, hơi thở gấp gáp.
Suy nghĩ lo âu làm ra con người lo âu. Con người lo âu sinh ra các mối quan hệ lo âu. Các mối quan hệ lo âu sinh ra cuộc sống lo âu.
CHÚ TÂM ĐÚNG
Ngược với không chú tâm và chú tâm sai, là việc chú tâm đúng, đi qua 2 khái niệm ở trên khiến cho ta dễ hiểu hơn về chú tâm đúng. Và chú tâm đúng có những dấu hiệu sau:
- Chú tâm vào hiện tại thay vì mắc kẹt ở quá khứ hay tương lai.
- Chú tâm đúng làm cơ thể ta thư giãn và dễ chịu.
- Chú tâm đúng làm ta thấy rõ dòng chảy (flow) cảm xúc thay vì mắc kẹt, tiếc nuối vào 1 cảm xúc duy nhất.
Giống như một diễn viên múa, trước khi bước ra sân khấu, họ phải rèn luyện nhuần nhuyễn từng động tác, đến mức mỗi chuyển động trở thành một phần tự nhiên của cơ thể và hòa thành dòng chảy mượt mà. Nếu không luyện tập, hoặc luyện tập sai, người diễn viên sẽ đánh mất đi sự tinh tế của màn trình diễn. Cũng vậy, chú tâm đúng là nền tảng của một cuộc sống hạnh phúc. Nếu không biết thực hành chú tâm đúng, chúng ta có thể đánh mất sự cân bằng và ý nghĩa trong chính cuộc đời mình.
Minh Phúc
