03/02/2024
Tết của người Mông nơi cực Bắc Tổ quốc
Trong các dân tộc ở Hà Giang thì người Mông là dân tộc chiếm số đông, cũng là dân tộc ăn Tết cổ truyền sớm nhất. Theo “lịch mặt trăng” của người Mông, mỗi tháng có 30 ngày, hết 365 ngày là bước sang năm mới, không có tháng nhuận cũng không có tháng thiếu
Khác với nhiều nơi trên dải đất hình chữ S, Tết và mùa xuân ở vùng núi cực Bắc Hà Giang dài hơn bởi thời tiết và phong tục của cộng đồng các dân tộc nơi đây…
Người Mông ở Hà Giang ăn Tết vào tháng Chạp, sớm hơn đồng bào cả nước một tháng. Cứ tầm 25, 26 tháng Chạp hằng năm, người Mông bắt đầu dừng lại công việc, nghỉ ngơi, chuẩn bị đón Tết. Họ thịt lợn, dê, tổ chức tiệc tùng tùy theo điều kiện của mỗi gia đình, mỗi dòng họ, thời gian ăn Tết sẽ kéo dài khoảng một tuần. Dòng họ này gối vào dòng họ kia, rả rích một tháng thì hết.
Hà Giang những ngày này thực sự đẹp rực rỡ. Là vẻ đẹp hòa quyện của sắc hoa đua nở ngày Xuân và sắc màu của váy áo thổ cẩm của những người đồng bào Mông, những chàng trai cô gái người tộc xuống đường đón Tết, du xuân.
Sau khi hoàn tất công việc đồng áng, họ nghỉ ngơi sau một năm lao động hăng say, vất vả để chuẩn bị sắm sửa, đón ngày Tết về. Người Mông sống chủ bằng các hoạt động nông nghiệp, những công cụ dụng cụ sản xuất đối với họ vô cùng có ý nghĩa. Vì vậy, sau khi dừng các công việc, họ phong lại tất cả các công cụ sản xuất. Mỗi thứ lại được họ "phong" bằng những hình thức khác nhau, ví dụ các lò rèn phải làm lễ đóng lò, chiếc cối xay ngô thì phải được tháo ra, dán một tờ giấy bản lên rồi làm lễ với gà, bánh ngô và rượu.
Món ăn ưa thích của người Mông trong ngày Tết chính là thắng cố nấu bằng xương thịt trâu, ngựa. Ngày thường thì phải ra chợ mới có thắng cố. Tết đến, chảo thắng cố luôn sôi sùng sục trong bếp lửa người Mông.
Thắng cố nhắm với rượu ngô, thắng cố ăn cùng mèn mén. Chảo thắng cố không mấy xa lạ với những ai đã từng lên cao nguyên đá, nhưng mèn mén và bánh ngô thì không dễ gì thấy được vì đó không phải là món bày bán thường xuyên ở chợ. Mèn mén làm bằng bột ngô đồ chín, sậm sật khi nhai trong miệng, nhưng nếu quen rồi sẽ cảm thấy vị bùi béo, thơm ngon.