09/06/2025
✍️ Rãnh Sylvius ở thai nhi: Ý nghĩa và tầm quan trọng trong chẩn đoán trước sinh
Rãnh Sylvius (Sylvian fissure hay còn gọi là khe Sylvius) là một mốc giải phẫu quan trọng của não bộ, nằm ở mặt ngoài bán cầu đại não. Trong quá trình phát triển thai nhi, rãnh Sylvius là một trong những rãnh xuất hiện sớm nhất và đóng vai trò chính trong quá trình “operculization” – tức là sự phát triển và đóng phủ của các thùy não (đặc biệt là trán, đỉnh, thái dương) lên khu vực đảo não (insula). Quá trình này phản ánh sự hình thành các nếp cuộn não (gyration), vốn rất quan trọng cho chức năng thần kinh sau này.
1️⃣ Quá trình phát triển bình thường của rãnh Sylvius
Bắt đầu hình thành: Quanh tuần thứ 17 của thai kỳ.
20–22 tuần: Phần sau của rãnh Sylvius (phía sau insula) phát triển nhanh hơn so với phần trước, do sự phát triển vượt trội của thùy đỉnh và thái dương.
28–32 tuần: Phần trước của rãnh dần hoàn thiện, nhưng vẫn thường để hở phía trước (anterior operculum), phần này chỉ hoàn thiện hẳn sau sinh (trong 1–2 năm đầu đời).
Đặc điểm hình ảnh: Ở tuần 28–32, rãnh Sylvius thường có hình chữ V hoặc góc 90° so với thùy thái dương trên hình siêu âm hoặc MRI.
2️⃣ Rãnh Sylvius nông hoặc phát triển bất thường – Có phải luôn là bệnh lý?
Các nghiên cứu chuyên sâu (như của Guibaud et al., 2008) đã chỉ ra:
✅ Không phải tất cả các trường hợp rãnh Sylvius nông đều kèm theo bất thường vỏ não (cortical dysplasia).
✅ Khoảng 1/3 các trường hợp rãnh Sylvius nông liên quan đến các rối loạn di cư của tế bào thần kinh (polymicrogyria, lissencephaly…), dễ gây chậm phát triển hoặc co giật sau sinh.
✅ 2/3 còn lại là do các yếu tố ngoài vỏ não (extracortical), ví dụ:
Giảm thể tích não (microcephaly, thiểu sản thùy trán).
Dị tật ống thần kinh, hội chứng glutaric aciduria type 1.
Các bất thường phối hợp khác (u nang, thiểu sản tiểu não…).
Do đó, phát hiện rãnh Sylvius nông chỉ là “gợi ý” – chứ không phải “kết luận” – cho thấy có thể có bất thường thần kinh. Việc đánh giá toàn diện các cấu trúc não khác là cực kỳ quan trọng.
3️⃣ Ý nghĩa lâm sàng và hướng quản lý
🔬 Khi thấy rãnh Sylvius nông/bất thường trên siêu âm hoặc MRI, bác sĩ sẽ:
Đánh giá thêm các chỉ số như: não thất, hồi não, thể chai, tiểu não, và các tạng khác.
Nếu kèm theo các dấu hiệu bất thường (não thất giãn, tiểu não bất thường, vôi hóa…), có thể đề xuất chọc ối để tìm bất thường di truyền.
Nếu chỉ thấy rãnh Sylvius nông đơn độc, thường sẽ theo dõi sát qua các lần siêu âm hình thái và cân nhắc MRI thai nhi.
🩺 Theo dõi và tư vấn:
Với các trường hợp chỉ có rãnh Sylvius nông đơn độc và không có bất thường khác, tiên lượng thường tốt, con có thể phát triển bình thường.
Tuy nhiên, với các trường hợp có kèm theo bất thường khác, gia đình sẽ được tư vấn rõ ràng về các nguy cơ chậm phát triển trí tuệ – vận động hoặc các bệnh lý kèm theo.
4️⃣ Kết luận
✅ Rãnh Sylvius là một chỉ số quan trọng trong sàng lọc thần kinh trước sinh.
✅ Phát hiện rãnh Sylvius nông/bất thường không đồng nghĩa chắc chắn với bất thường thần kinh, nhưng đòi hỏi đánh giá toàn diện và theo dõi sát bởi bác sĩ có kinh nghiệm.
✅ Việc siêu âm và MRI tỉ mỉ, phối hợp với các kỹ thuật chẩn đoán di truyền (nếu cần) sẽ giúp gia đình có kế hoạch tốt nhất cho thai kỳ và sau sinh.
🔎 Lời khuyên cho các mẹ bầu:
Khám thai định kỳ, tuân thủ chỉ định của bác sĩ.
Đừng quá lo lắng nếu phát hiện “rãnh Sylvius nông” – hãy nghe lời tư vấn từ chuyên gia và theo dõi kỹ lưỡng!
-------------------------------------
📍Tại PKĐK Hoàng Long, mẹ bầu được:
✨ Trải nghiệm máy siêu âm 5D hiện đại
👩⚕️ Được bác sĩ nhiều kinh nghiệm trực tiếp thăm khám
🧡 Không gian khám nhẹ nhàng – thân thiện – riêng tư
🌸 Lưu giữ những hình ảnh đầu đời của bé cùng Hoàng Long – để hành trình làm mẹ thêm trọn vẹn và đáng nhớ!
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
📌 Thời gian làm việc :
Tất cả các ngày (cả Thứ 7 - Chủ Nhật)
Sáng : Từ 7h30 👉🏻 11h45
Chiều : Từ 13h45 👉🏻 17h30
Các ngày từ T2 đến T6 làm việc đến 20h30
-----------------------------------------------------------------
🏥 Cơ sở TP. Hòa Bình
Đ/c : số 482 - Đ. Cù Chính Lan - TP Hoà Bình - Tỉnh Hòa Bình
☎ 02183.855.888 - 02183.662.688
________________
🏥 Cơ sở TT. Lương Sơn
Đ/c : số 697 - Tiểu khu 13 - TT.Lương Sơn - H. Lương Sơn - Tỉnh Hòa Bình
☎ 02183.662.866 - 02183.662.868
