09/12/2024
💐Bí mật của Kim sinh Thủy — Liệu pháp bắt mạch đối góc
📖Khi xem đồ hình mạch và thuốc tương ứng, trong 6 bộ mạch ta thấy phần thốn xích của thận âm không cho thuốc là tại vì sao? Bệnh nhân sau sinh có biểu hiện thận hư, đau lưng, theo thông lệ nên dùng các vị như thục địa, hà thủ ô, nữ trinh tử, hạn liên thảo để bổ thận âm. Vậy tại sao không sử dụng các vị thuốc bổ thận âm mà vẫn có thể đạt được hiệu quả dưỡng thận âm, giảm đau lưng? Vốn dĩ lão sư thường nói khí nên lưu thông mà không ứ trệ. Bệnh nhân có uất nhiệt, mục tiêu của chúng ta là phải để chúng thấu phát ra, không được để uất tắc bên trong, do đó chọn dùng Tiểu Sài Hồ thang. Tuy nhiên, trong Tiểu Sài Hồ thang không có thuốc bổ thận, nên bí mật nằm ở vị Tỳ bà diệp
📝Tỳ bà diệp giúp giáng phế khí, khiến kim sinh thủy. Hãy thử hình dung, khi cánh đồng khô hạn thiếu nước, việc mang thùng ra sông múc nước tưới có nhanh bằng trời mưa không? Chắc chắn là không, vì một trận mưa từ trời giúp đất ẩm, cây cỏ được tắm mát. Cơ thể con người cũng vậy, khi tâm phiền khí táo, phế khí thượng nhiễu, như sa mạc khô cằn, việc dùng vài vị thuốc bổ thận âm chẳng khác gì “đun nước dập lửa”, trong khi để trời tạo mưa, đất lập tức mát mẻ, đất đai thấm nhuần, hồ sông ao được bồi đắp.
📖Hồ sông ao tượng trưng cho thận thủy, và thận thủy phải dựa vào trời để bổ sung. Vì vậy, khi giáng khí ở thốn tay phải (phế), thì xích tay trái (thận) sẽ được bổ sung. Như câu thơ của Lý Bạch: “Quân bất kiến Hoàng Hà chi thủy thiên thượng lai, bôn lưu đáo hải bất phục hồi.” Nước trên mặt đất đều từ trên trời mà đến. Thầy gọi đây là liệu pháp bắt mạch đối góc. Thốn phải của phế đối góc với xích trái của thận âm.
📝Điều này giúp ta hiểu rõ cách “mượn lực để đẩy lực”, hay “tứ lạng bạt thiên cân”, “bổ gián tiếp”. Thầy dùng cách điều mạch và phối thuốc này dựa trên quan điểm toàn diện của y học cổ truyền. Không bổ trực tiếp thận, nhưng vẫn đạt được hiệu quả bổ thận, tận dụng mối quan hệ tương sinh tương khắc giữa các tạng phủ. Đó gọi là “trong không bổ nhưng thực chất có bổ”. Khi khí nghịch giáng xuống, triệu chứng hỏa tâm và phế giảm đi, tiêu hao giảm, lượng thận thủy rút ra cũng ít hơn, miệng sinh tân dịch mát, khí đi xuống, thận thủy tự nhiên sẽ đầy lên. Khí là “soái” của tân dịch, khí giáng theo lá tỳ bà, tân dịch cũng giáng theo, vào thận như trong Thanh tĩnh kinh có nói: “Hạ bản lưu mạt nhi sinh vạn vật.”
📖Tương tự, thốn tay trái (Tâm) đối góc với xích tay phải (mệnh môn Thận dương). Thầy giải thích rằng, hỏa của mệnh môn thuộc về hỏa của lõi đất, xuất phát từ hỏa của tâm dương, hỏa của thái dương. Giống như địa nhiệt của Trái Đất xuất phát từ năng lượng bức xạ của Mặt Trời. Do đó, với bệnh nhân có hỏa mệnh môn suy, biểu hiện lưng lạnh, liệt dương, mạch vô thần, thầy thường dùng “tâm tam dược” – hồng sâm, ngân hạnh diệp, hồng cảnh thiên để tạo năng lượng tâm dương, giúp ánh sáng tâm dương chiếu khắp mặt đất, làm cho lòng đất tự ấm lên. Cách này nhanh hơn nhiều so với việc chỉ dùng thuốc bổ dương trực tiếp từ bên ngoài như đốt lò sưởi.
Tài liệu dịch mang tính chất tham khảo
