09/06/2023
⭐ Tai biến đột quỵ : Các dấu hiệu nhận diện và cứu chữa ban đầu ⭐
Tại Việt Nam, hàng năm đã ghi nhận hơn 200.000 ca đột quỵ xảy ra, bên cạnh đó đột quỵ được đánh giá là nguyên nhân đứng thứ năm giữa những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong ở Mỹ. Vậy đột quỵ tác động như thế nào đến cơ thể? Phương pháp để cứu chữa ban đầu cho người bệnh đột quỵ? Chúng ta cùng khám phá nhé! 🧐
🔹 Đột quỵ là gì? 🤔
Đột quỵ hoặc còn gọi là Tai biến mạch máu não. Đa số mọi người cho rằng đột quỵ xảy ra tại tim nhưng thật ra đột quỵ là hoàn cảnh não bộ bị tổn thương nghiêm trọng do quá trình cấp máu ở não bộ bị cắt đứt hay giảm mạnh. Sự kém hụt máu và lượng oxy đưa vào não dẫn đến cái chết của các tế bào não, thời gian đột quỵ càng kéo dài càng giảm số lượng của các tế bào não, do đó dễ dẫn đến tử vong. 💔
Thực tế cho thấy, đối với những bệnh nhân mặc dù được cấp cứu kịp thời, nhưng sau cơn đột quỵ bệnh nhân cũng có thể xuất hiện những biến chứng ảnh hưởng lớn đến cuộc sống hằng ngày như: Liệt người, cử động yếu, rối loạn ngôn ngữ, cảm xúc,... 😥
🔹 Dấu hiệu của đột quỵ 😰🏥
- Rối loạn ngôn ngữ: nói không rõ ràng, diễn đạt khó hiểu
- Thị lực giảm đi: bệnh nhân có thể mất đi khả năng nhìn rõ, thị lực mờ, không nhìn thấy hay nhìn kép
- Đau đầu: cơn đau đầu có thể nghiêm trọng và có thể đi kèm với các triệu chứng hoa mắt, buồn nôn, không tỉnh táo
- Rối loạn vận động: Tê liệt các bộ phận hoặc nửa người, hoa mắt, khó kiểm soát thân thể và khả năng phối hợp
🔹 Nguyên nhân phát sinh đột quỵ 💡🧩
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây đột quỵ, người ta chia đột quỵ thành:
- Đột quỵ do thiếu máu: Nguyên nhân này thường do sự tắc nghẽn các mạch máu cung cấp máu cho não, tình trạng tắc nghẽn có thể hình thành trong một thời gian dài và không rõ rệt diễn tiến, thường phát sinh đột quỵ khi nguồn cấp máu cho não bị cấm hoàn toàn. Đột quỵ do không đủ máu não tạo thành khoảng 87% nguyên nhân trong tổng số ca đột quỵ.
- Đột quỵ do chảy máu: là tình trạng các mạch máu cung cấp máu não bị tổn thương làm xuất hiện tình trạng máu phát tán trong các khoang trống ở não. Nguyên nhân chính gây nên xuất huyết là chứng tăng huyết áp không kiểm soát, chính vì vậy kiểm soát tốt huyết áp làm giảm nguy cơ xuất hiện đột quỵ.
- Tình trạng thiếu máu não thoáng qua: Đây cũng là nguyên nhân phát sinh đột quỵ, tuy nhiên thời gian kéo dài trong khoảng vài phút nhưng có thể xuất hiện đầy đủ các triệu chứng của một cơn đột quỵ thông thường, thường được gọi là “cơn đột quỵ nhỏ”. Mặc dù, tỉ lệ phục hồi cao nhưng đây là dấu hiệu cảnh báo cho sức khỏe của bạn. 🚨🔍
🔹 Biến chứng sau đột qụy 🏥🌡️
Tuỳ thuộc vào sự thiếu hụt máu lên não như thế nào và điểm ảnh hưởng trên não là ở đâu mà các biến chứng sau đột quỵ sẽ xảy ra khác nhau:
- Liệt hoặc yếu cơ: Bệnh nhân có thể bị liệt một phần cơ thể hay khó khăn vận động ở một nửa mặt hoặc một bên cánh tay. Ở lúc này, vật lí trị liệu là phương pháp tốt nhất để giúp người bệnh phục hồi.
- Khó khăn trong phát âm và nuốt: Do sự ảnh hưởng lên các cơ điều khiển vùng miệng và hầu họng làm bệnh nhân gặp khó khăn khi nuốt chửng và phát âm. Trong trường hợp nặng hơn, sự rối loạn ngôn ngữ có thể xảy ra, để có thể nghe, nói, đọc, viết đối với bệnh nhân đều khó khăn.
- Mất trí nhớ: Do sự tác động lên não bộ ở vùng ghi nhớ thông tin, sau cơn đột quỵ bệnh nhân có thể mất trí nhớ nếu vùng này bị ảnh hưởng.
- Khó kiểm soát cảm xúc: Những người chịu đựng cơn đột quỵ thường khó kiểm soát cảm xúc của bản thân và có thể dẫn đến tình trạng tâm lý tồi tệ.
- Đau: các cơn đau, tê liệt và một số cảm giác khó chịu khác có thể xuất hiện ở những phần của cơ thể bị cơn đột quỵ ảnh hưởng. Bệnh nhân còn có thể có sự nhạy cảm với sự thay đổi nhiệt độ, đặc biệt là cảm giác lạnh, hội chứng này thường xuất hiện sau cơn đột quỵ vài tuần và tăng lên theo thời gian.
🔹 Rủi ro tiềm tàng 🧬📈
- Tuổi tác: Đột quỵ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên người cao tuổi có nguy cơ cao hơn. Từ 55 tuổi, cứ 10 năm thì nguy cơ đột quỵ lại tăng gấp đôi.
- Giới tính: Nam có nguy cơ đột quỵ cao hơn phái đẹp.Lịch sử gia đình: Những người có người thân bị đột quỵ thì tỉ lệ xuất hiện đột quỵ cao hơn.
- Lối sống: Thói quen sử dụng rượu bia, thuốc lá, thức khuya, sử dụng các chất kích thích,…làm tăng nguy cơ đột quỵ.
- Tiền sử đột quỵ: những người từng đột quỵ có nguy cơ đột quỵ lại cao hơn, đặc biệt là vài tháng đầu. Tuy nhiên, nguy cơ này kéo dài trong vòng 5 năm và giảm dần theo thời gian.
- Mắc một số bệnh lí: Tim mạch, đái tháo đường, cao huyết áp,… đây được coi là các bệnh lí nền và làm tăng nguy cơ đột quỵ ở người bệnh.
- Thừa cân béo phì: Quá cân làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lí nên vừa nêu trên, từ đó tăng nguy cơ xuất hiện cơn đột quỵ.
🔹 Cứu chữa ban đầu dành cho bệnh nhân đột quỵ 🚑🆘
- Điều đầu tiên, nên điện thoại cho bác sĩ cấp cứu càng sớm càng tốt.
- Ghi chép thời gian bắt đầu cơn đột quỵ.
- Giữ cho bệnh nhân ở tư thế phù hợp với tình trạng sức khỏe:
Trong trường hợp bệnh nhân bất tỉnh hoặc lơ mơ: Đặt bệnh nhân nằm nghiêng theo tư thế sơ cứu nhanh, nhằm tránh tình trạng bị kẹt đường thở do lưỡi bị thụt làm người bệnh nuốt chất nôn có thể gây ra hô hấp suy yếu.
Trong trường hợp bệnh nhân còn ý thức: Đặt bệnh nhân ở tư thế tiện lợi và thoải mái, theo dõi phản ứng của bệnh nhân. Điện thoại cho bác sĩ ngay và sớm chuyển người bệnh đến bệnh viện.
- Không cho bệnh nhân tiêu thụ hay uống bất kì thứ gì.
- Tiếp tục theo dõi bệnh nhân một cách cẩn thận và sát sao.
🔹 Biện pháp ngăn ngừa đột quỵ ⛔🚫
- Lối sống sạch sẽ: Hạn chế việc sử dụng các thức uống chứa cồn, chất kích thích, hạn chế thức khuya và nên có giấc ngủ đủ.
- Phong cách dinh dưỡng phù hợp: Tránh ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều cholesterol, dầu mỡ, thức ăn chế biến bằng cách chiên, hãy tiêu thụ thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như: trái cây và rác thực vật.
- Đảm bảo huyết áp và trọng lượng cơ thể trong khoảng an toàn
- Thực hành vận động, thể thao thường xuyên)