09/06/2023
⭐ Đột quỵ: Dấu hiệu nhận biết và sơ cứu ban đầu 🚑 ⭐
Tại Việt Nam, mỗi năm đã ghi nhận quá 200.000 ca đột quỵ phát sinh, ngoài ra đột quỵ được đánh giá là nguyên nhân đứng thứ năm trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong ở Mỹ. Vậy đột quỵ tác động thế nào đến cơ thể? Phương pháp để sơ cứu ban đầu cho người bệnh đột quỵ? Chúng ta cùng khám phá nhé! 🧐
🔹 Đột quỵ là gì? 🤔
Đột quỵ hay còn được gọi là Tai biến mạch máu não. Đa số mọi người cho rằng đột quỵ phát sinh ở tim nhưng thật ra đột quỵ là tình trạng não bộ bị tổn thương nghiêm trọng do quá trình cấp máu ở não bộ bị cắt đứt hoặc giảm mạnh. Sự kém hụt máu và lượng oxy đưa vào não dẫn đến cái chết của các tế bào não, thời gian đột quỵ càng kéo dài càng làm giảm số lượng của các tế bào não, do đó dễ dẫn đến tử vong. 💔
Thực tế cho thấy, với những bệnh nhân mặc dù được cấp cứu kịp thời, nhưng sau cơn đột quỵ bệnh nhân vẫn có thể phải đối mặt với những tác động tiêu cực ảnh hưởng lớn đến đời sống hàng ngày như: Liệt người, cử động yếu, rối loạn ngôn ngữ, cảm xúc,... 😥
🔹 Dấu hiệu của đột quỵ 😰🏥
- Rối loạn ngôn ngữ: nói lắp bắp, diễn đạt khó hiểu
- Thị lực suy giảm: bệnh nhân có thể mất đi khả năng nhìn rõ, mờ mắt, không nhìn thấy hay nhìn kép
- Đau đầu: cơn đau đầu có thể nghiêm trọng và có thể đi kèm với các triệu chứng chóng mặt, buồn nôn, thiếu tập trung
- Rối loạn vận động: Tê liệt các bộ phận hoặc nửa người, hoa mắt, khó kiểm soát thân thể và kỹ năng điều chỉnh cơ thể
🔹 Nguyên nhân gây đột quỵ 💡🧩
Dựa vào nguyên nhân gây đột quỵ, người ta phân loại đột quỵ thành:
- Đột quỵ do cung cấp máu không đủ: Nguyên nhân này thường do sự bị chặn các mạch máu cấp máu cho não, tình trạng bị chặn có thể hình thành trong một thời gian dài và âm thầm diễn tiến, thường gây đột quỵ khi nguồn cấp máu cho não bị cấm hoàn toàn. Đột quỵ do thiếu máu não tạo thành khoảng 87% nguyên nhân trong tổng số ca đột quỵ.
- Đột quỵ do xuất huyết: là tình trạng các mạch máu cấp máu não bị tổn thương làm xuất hiện tình trạng máu phát tán trong các khoang trống ở não. Nguyên nhân chính gây nên xuất huyết là tình trạng huyết áp cao không được kiểm soát, chính vì vậy kiểm soát tốt huyết áp làm thấp nguy cơ xuất hiện đột quỵ.
- Tình trạng thiếu máu não thoáng qua: Đây cũng là nguyên nhân gây đột quỵ, tuy nhiên thời gian kéo dài trong khoảng vài phút nhưng có thể xuất hiện toàn bộ các triệu chứng của một cơn đột quỵ thông thường, thường được gọi là “cơn đột quỵ nhỏ”. Mặc dù, tỉ lệ hồi phục cao nhưng đây là dấu hiệu cảnh báo cho sức khỏe của bạn. 🚨🔍
🔹 Hậu quả sau đột qụy 🏥🌡️
Phụ thuộc vào sự thiếu hụt máu lên não như thế nào và vị trí tác động trên não là ở đâu mà các hậu quả sau đột quỵ sẽ xảy ra khác nhau:
- Tê liệt hoặc yếu cơ: Bệnh nhân có thể bị liệt nửa người hay rối loạn vận động ở một nửa mặt hoặc một bên cánh tay. Ở thời điểm này, vật lí trị liệu là cách thức tốt nhất để giúp người bệnh hồi phục.
- Khó khăn trong phát âm và nuốt: Do sự ảnh hưởng lên các cơ điều khiển vùng miệng và hầu họng làm bệnh nhân có khó khăn khi nuốt và phát âm. Trong trường hợp nặng hơn, khó khăn ngôn ngữ có thể xảy ra, để có thể nghe, nói, đọc, viết đối với bệnh nhân đều khó khăn.
- Mất trí nhớ: Do sự tác động lên não bộ ở vùng lưu trữ thông tin, sau cơn đột quỵ bệnh nhân có thể mất trí nhớ nếu vùng này bị ảnh hưởng.
- Rối loạn cảm xúc: Những người chịu đựng cơn đột quỵ thường khó kiểm soát cảm xúc của bản thân và có thể dẫn đến trầm cảm.
- Đau: các cơn đau, tê liệt và một số cảm giác khó chịu khác có thể xuất hiện ở những phần của cơ thể bị cơn đột quỵ ảnh hưởng. Bệnh nhân còn có thể xuất hiện sự nhạy cảm với sự thay đổi nhiệt độ, đặc biệt là cảm giác lạnh, hội chứng này thường xuất hiện sau cơn đột quỵ vài tuần và tăng dần theo thời gian.
🔹 Yếu tố nguy cơ 🧬📈
- Tuổi tác: Đột quỵ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên người cao tuổi có nguy cơ cao hơn. Từ 55 tuổi, cứ 10 năm thì nguy cơ đột quỵ lại tăng gấp đôi.
- Giới tính: Nam có nguy cơ đột quỵ cao hơn nữ.Tiền sử gia đình: Những người có người thân bị đột quỵ thì tỉ lệ xuất hiện đột quỵ cao hơn.
- Thói quen sống: Thói quen sử dụng rượu bia, thuốc lá, thức khuya, sử dụng các chất kích thích,…làm tăng khả năng đột quỵ.
- Lịch sử đột quỵ: những người từng đột quỵ có nguy cơ đột quỵ lại cao hơn, đặc biệt là vài tháng đầu. Tuy nhiên, nguy cơ này kéo dài trong vòng 5 năm và giảm dần theo thời gian.
- Mắc một số bệnh: Tim mạch, đái tháo đường, cao huyết áp,… đây được coi là các bệnh lí nền và làm tăng nguy cơ đột quỵ ở người bệnh.
- Thừa cân béo phì: Béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lí nên vừa nêu trên, từ đó tăng nguy cơ xuất hiện cơn đột quỵ.
🔹 Cứu trợ ban đầu dành cho người bệnh đột quỵ 🚑🆘
- Điều đầu tiên, nên gọi cấp cứu càng sớm càng tốt.
- Lưu ý thời gian bắt đầu cơn đột quỵ.
- Đặt người bệnh ở tư thế phù hợp với sức khoẻ hiện tại:
Trong trường hợp bệnh nhân bất tỉnh hoặc không tỉnh táo: Cho bệnh nhân nằm nghiêng theo tư thế hồi sức cấp cứu, nhằm ngăn chặn tình trạng bị kẹt đường thở do lưỡi tụt làm người bệnh hít vào chất nôn có thể gây ra suy hô hấp.
Trong trường hợp bệnh nhân vẫn tỉnh: Cho bệnh nhân ở tư thế an toàn và dễ chịu, theo dõi phản ứng của bệnh nhân. Gọi cấp cứu ngay và nhanh chóng đưa người bệnh đến bệnh viện.
- Không cho bệnh nhân ăn hay uống bất kì thứ gì.
- Tiếp tục theo dõi bệnh nhân một cách cẩn thận và chặt chẽ.
🔹 Cách phòng tránh đột quỵ ⛔🚫
- Cuộc sống sạch sẽ: Hạn chế việc sử dụng các thức uống chứa cồn, chất kích thích, hạn chế thức khuya và cần có giấc ngủ đủ.
- Phong cách dinh dưỡng hợp lý: Không ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều cholesterol, dầu mỡ, thức ăn chế biến bằng cách chiên, hãy ăn thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như: trái cây và rác thực vật.
- Kiểm soát áp huyết và trọng lượng cơ thể trong khoảng an toàn
- Tập luyện thể dục, hoạt động thể lực thường xuyên)